: فیزیک سیارات

کاربر Online

917 کاربر online

تفاوت با نگارش: 2

Lines: 1-76

Lines: 1-75




	\|\|سیارات تقریبا اجرام کروی جامد و بزرگی هستند که به دور خورشید می‌گردند.\|\|		\|\|سیارات تقریبا اجرام کروی جامد و بزرگی هستند که به دور خورشید می‌گردند.\|\|

!مقدمه

((سیاره|سیارات)) ، ((اجرام آسمانی|اجرام سماوی)) سرد بوده و انعکاس نور ((خورشید)) باعث مرئی شدن آنها می‌گردد، بعضی از آنها را با چشم غیر مسلح می‌توان رویت کرد، ولی سه ((سیاره اورانوس)) ، ((نپتون)) و ((پلوتو)) را بدون ((تلسکوپ)) نمی‌توان رویت کرد. در مورد تشخیص سیارات از ((ستاره|ستارگان)) در ((آسمان شب)) می‌توان گفت که سیارات با نور پایدار می‌درخشند، ولی نور ستارگان هم از لحاظ رنگ و هم از لحاظ روشنایی به شدت تغییر نمی‌کند. سیارات در آسمان حرکت کرده و محل آنها تغییر می‌کند، ولی ستارگان نسبت به هم دارای مکانهای تقریبا ثابتی هستند.

به علت زیادی جرم خورشید ، تمامی سیارات ، سیارکها ، ستارگان دنباله‌دار و شهابها با تقریب زیاد ، حول خورشید حرکت می‌کنند و بطور جداگانه به سمت خورشید جذب می‌شوند. مدار هر کدام از آنها به شکل بیضیهایی با اندازه‌های متفاوتند که خورشید در کانون این بیضیها واقع شده است. در مورد کلیه حالت سیارات ، خروج از مرکز آنها کوچک بوده و از 1.0 تجاوز نمی‌کند و به غیر از ((مدارهای سیاره‌ای)) عطارد و پلوتو که برای آن دو مقدار خروج از مرکز به ترتیب 250.5 و 206.5 است.

((سیاره|سیارات)) ، ((اجرام آسمانی|اجرام سماوی)) سرد بوده و انعکاس نور ((خورشید)) باعث مرئی شدن آنها می‌گردد، بعضی از آنها را با چشم غیر مسلح می‌توان رویت کرد، ولی سه ((سیاره اورانوس)) ، ((نپتون)) و ((سیاره پلوتو)) را بدون ((تلسکوپ)) نمی‌توان رویت کرد. در مورد تشخیص سیارات از ((ستاره|ستارگان)) در ((آسمان شب)) می‌توان گفت که سیارات با نور پایدار می‌درخشند، ولی نور ستارگان هم از لحاظ رنگ و هم از لحاظ روشنایی به شدت تغییر نمی‌کند. سیارات در آسمان حرکت کرده و محل آنها تغییر می‌کند، ولی ستارگان نسبت به هم دارای مکانهای تقریبا ثابتی هستند.

به علت زیادی جرم خورشید ، تمامی سیارات ، سیارکها ، ستارگان دنباله‌دار و شهابها با تقریب زیاد ، حول خورشید حرکت می‌کنند و بطور جداگانه به سمت خورشید جذب می‌شوند. مدار هر کدام از آنها به شکل بیضیهایی با اندازه‌های متفاوتند که خورشید در کانون این بیضیها واقع شده است. در مورد کلیه حالت سیارات ، خروج از مرکز آنها کوچک بوده و از 1.0 تجاوز نمی‌کند و به غیر از ((مدارهای سیاره‌ای)) عطارد و پلوتو که برای آن دو مقدار خروج از مرکز به ترتیب 250.5 و 206.5 است.




	{img src=img/daneshnameh_up/d/da/solar-system.jpg}		{img src=img/daneshnameh_up/d/da/solar-system.jpg}

!محل استقرار و مدارات سیارات منظومه شمسی

سیارات به ترتیب فاصله از خورشید عبارتند از: ((عطارد)) (تیر) ، ((سیاره زهره|زهره)) (ناهید) ، ((کره زمین|زمین)) ، ~~green:مریخ~~ ، ((سیاره مشتری|مشتری)) ، ((زحل)) ، ((اورانوس)) ، نپتون و پلوتو ، که اخیرا ، کشف دهمین سیاره گردنده به دور خورشید که در مرز ((منظومه شمسی)) قرار دارد را تأیید کرده است. این شی ابتدا در سال 2003 کشف شده بود، اما سیاره بودن آن اخیرا تأیید شده، فاصله این شی از خورشید بیش از دو برابر فاصله پلوتو از خورشید است. این بزرگترین جرم آسمانی است که از زمان کشف نپتون در سال 1846 در مدار خورشید کشف می‌شود و در فاصله 97 واحد نجومی (فاصله متوسط خورشید) از ما کشف شده است. همه سیارات بجز عطارد و زهره دارای یک چند ((اقمار سیارات|قمر)) هستند.

سیارات به ترتیب فاصله از خورشید عبارتند از: ((عطارد)) (تیر) ، ((سیاره زهره|زهره)) (ناهید) ، ((کره زمین|زمین)) ، ~~green:مریخ~~ ، ((سیاره مشتری|مشتری)) ، ((زحل)) ، ((سیاره اورانوس)) ، نپتون و پلوتو ، که اخیرا ، کشف دهمین سیاره گردنده به دور خورشید که در مرز ((منظومه شمسی)) قرار دارد را تأیید کرده است. این شی ابتدا در سال 2003 کشف شده بود، اما سیاره بودن آن اخیرا تأیید شده، فاصله این شی از خورشید بیش از دو برابر فاصله پلوتو از خورشید است. این بزرگترین جرم آسمانی است که از زمان کشف نپتون در سال 1846 در مدار خورشید کشف می‌شود و در فاصله 97 واحد نجومی (فاصله متوسط خورشید) از ما کشف شده است. همه سیارات بجز عطارد و زهره دارای یک چند ((اقمار سیارات|قمر)) هستند.

!مشخصات فیزیکی سیارات

!!بزرگی فیزیکی

بزرگی زاویه‌ای اکثر اجسام منظومه شمسی را می‌توان بطور مستقیم از روی قرص ظاهری آنها تعیین کرد. اینکار را می‌توان به کمک یک تلسکوپ دو چشمی میکرومتری و یا با تصویر برداری از سیارات بر روی یک صفحه بزرگ و مدرج و خواندن اشلهای آن ((میکروسکوپ)) می‌توان انجام داد.

!اندازه گیری پلاریزاسیون سیارات

اندازه گیری پلاریزاسیون اطلاعات مهمی از نظر فیزیکی در اختیار می گذارد. ((پلاریزاسیون نور)) سیارات مبتنی بر پخش نور خورشید بوسیله ماده پخش کننده در جو سیاره می‌باشد. می‌توان سهم پلاریزاسیون __P__ را بر حسب زایوه دید __α__ چنین نوشت:

::~~green:__(p(α) = (ф_r - ф_l)/(ф_r + ф_l__~~::

که __ф_r__ و __ф_l__ به ترتیب عبارتند از شار تشعشعی انتقال یافته بوسیله ارتعاش عمودی و موازی سطح پخش نور (یا دید) ، خورشید ، سیاره ، زمین.




	{picture=Revolution.gif}		{picture=Revolution.gif}

!تعیین جرم سیارات

جرم سیاره‌ای که دارای قمر چرخان به گرد خودش است، طبق ((قوانین کپلر|قانون سوم کپلر)) بصورت زیر محاسبه می‌شود:

::~~green:__p² = 4π²a²/G(m+M)i__~~::

در این رابطه: __P__ دوره تناوب نجومی قمر ، __a__ فاصله از مرکز قمر تا مرکز سیاره ، __G__ ((ثابت گرانش)) ، __m__ جرم قمر و __M__ جرم سیاره می‌باشد.

جرم سیاره‌ای که قمر طبیعی ندارد (مثل ناهید) به کمک ((ماهوراه‌|ماهوراه‌ای)) که بر گرد آن می گرد یا با تعیین پریشیدگی که سیاره بر حرکت سیارک یا ((سفینه فضایی)) ایجاد می‌کند، تعیین می‌شود. معمولا جرم قمر یا ماهواره‌ها بقدری کوچک است که می‌توان از آن صرف نظر کرد.

!تعیین چگالی

با دانستن جرم سیاره (__M__) و اندازه فیزیکی آن که بوسیله قطر (__d__) معلوم می‌شود، می‌توان چگالی متوسط یک سیاره را از تقسیم جرم سیاره بر حجم آن بدست آورد. مقدار ((تعیین چگالی مواد|چگالی)) را اغلب اوقات بر حسب چگالی زمین بیان می‌کنند:

::~~green:__Ρ = 3M/4πd²__~~::

::~~green:__ρ = M/V = 6M/πd³__~~::

!گرانش سطحی

مقدار شتاب گرانشی بر سطح یک سیاره با دانستن جرم و شعاع آن بدست می‌آید. __G__ ثابت گرانش می‌باشد:

::~~green:__g_p = G M_p/R_p²__~~::

!سرعت گریز (فرار)

قدرت نگهداری جو در هر سیاره بستگی به جرم و شعاع و نزدیکی سیاره به خورشید دارد. انرژی دریافتی سیاره از خورشید باعث ایجاد ((انرژی جنبشی)) در مولکولهای جو است و شتاب گرانشی سیاره نیز عاملی در تعیین کمیت سرعت گریز از سطح سیاره می‌باشد. اگر __V__ نشانگر سرعت سیاره در مدار بیضوی حول خورشید باشد داریم:

::~~green:__(V² = G (m + M)(2/r - 1/a__~~::

که در آن __r__ فاصله متوسط خورشید از سیاره ، __a__ نصف قطر بزرگ بیضی ، __G__ ثابت گرانش ، __M__ جرم خورشید و __m__ جرم سیاره است.

حال __M__ را جرم سیاره __m__ را جرم مولکول یا اتم موجود در جو سیاره باشد، چون __m__ و __M__ ، پس داریم:

::~~green:__V² = 2GM/r = 2M/r__~~::

که اگر در این رابطه به جای __r__ ، شعاع سیاره را قرار دهیم، سرعت گریز از سطح سیاره بدست می‌آید.

!روشنایی سیاره

تغییرات روشنایی سیاره هنگامی حادث می‌شود که سیاره در چرخشش به دور خورشید ، نور دریافتی از خورشید را منعکس کند. هر گونه نور دیگری که سیاره بتواند تولید کند بسیار ناچیز است. مقدار نور دریافتی توسط سیاره از خورشید بطور معکوس با مربع فاصله آن از خورشید متناسب است.

!طیف سیارات

بخش اصلی نوری که از سیاره‌ای دریافت می‌شود، همان نور خورشید است که سیاره آنرا منعکس می‌کند و این نور توسط طیف آن به ما می‌رسد. این طیفها شبیه طیف خورشید می‌باشند و تنها در مورد ((طیف جذبی)) او بویژه ناحیه ((اشعه مادون قرمز|مادون قرمز)) باهم تفاوت دارند. این طیفها نشانگر گازی بودن جو سیارات می‌باشد. در طیف ((ستاره دنباله دار|ستارگان دنباله دار)) نیز خطوط نشری نمایان است. از این خطوط به مقدار کم در طیف ((کره ماه|ماه)) نیز آشکار سازی شده است که نشانگر بمباران سطح ماه بوسیله ذرات نور خورشید و همچنین نمایانگر وجود ماده نورانی در سطح ماه است. در جو سیاره زحل نیز ((طیف نشری|خطوط نشری)) آشکارسازی شده‌اند.

!مباحث مرتبط با عنوان

*((اجرام آسمانی))

*((تعیین چگالی مواد))

*((تلسکوپ))

*((ثابت گرانش))

*((جرم))

*((خورشید))

*((ستاره))

*((سیاره))

*((سیارات منظومه شمسی))

*((طیف سنجی))

*((ماهواره))

*((منظومه شمسی))

*((نجوم))

*((فیزیک نجومی))

تاریخچه

توجه:

از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..

تفاوت با نگارش: 2

سرویس‌های رشد:

فهرست: