دید کلی
- چند سال است که مردم توانستهاند از فلزات استفاده کنند؟
- آیا میدانید چند قرن یا چند سال ، پیش از رومیان ، مردم قادر شدند فلز را به کار گیرند و یا نخستین بار فلز را در کجا به کار بردند؟
بشر نخستین بار بین سالهای سه هزار تا سه هزار و پانصد سال پیش از میلاد به وجود فلزات در سنگهای معدنی پی برد، بیش ازپنج هزار سال پیش قبل از آن تاریخ بشر لوازم و اخترا جنگی را از
استخوان ،
شاخ ،
چوب و
سنگ میساخت، نخستین فلز کاران بشری در
عراق زندگی میکردند. در سال 3500 پیش از میلاد مردمانی که بین دو رودخانه بزرگ
دجله و فرات در عراق میزیستند، احتمالا با هوشترین مردمان
جهان بودند. در این قسمت از
قاره آسیا تخته سنگهای بسیاری وجود داشت که دارای سنگ معدن بود. اولین فلزی که از سنگ معدن تهیه شد،
مس نامیده شد. بشر قطعات مس را پس از گرم کردن می کوبید و به شکل ورقه در میآورد.
آنها لبه این ورقهها را
ضربات چکش به شکل نازک و تیزی در میآورند، و بدین ترتیب نخستین
چاقوهای فلزی بشر ، ساخته شد. برخی از مجسمههای عالی مسی که در سه هزار سال پیش از میلاد مسیح بوجود آمدهاند، یا کوبیدن ورقههای مسی بروی قالب حکاکی شده چوبی ، ساخته شده است. ابتدا فلز را در جایی با میخ میکوبیدند. به این ترتیب میخ ، بیش از سه هزار سال پیش از رومیان اختراع شد. وقتی فلزات سرد بودند، بشر نخستین آنها را با چکش کوبیده ، به شکل مورد دلخواه در میآورد. اگر فلز سردی خمیدگی تیزی پیدا کند، شکسته میشود و ممکن است ترک بردارد.
آهنگران پیشین پی برده بودن که فلز سرد فقط کمی قدرت چکش خوردن دارد و برای این که قدرت چکش خواری زیادتری داشته باشد باید آن را گرم کرد.
نخستین آهنگران ، یاد گرفتن که مس را در قالب بریزند. اولین اشیا فلزی ساخت بشری مانند
خنجر ،
تیغ و
تبر ، نسبتا صاف بودند. چگونگی دانش ساخت فلز و طرح انداختن آن فقط در کشور عراق باقی نماند. آهنگران به کشور های دیگر مسافرت می کردند و اغلب کالاهای فلزی خود را با سایر اشیا مورد احتیاج معاوضه می کردند. به تدریج، چگونگی ساختن فلز در غرب و قسمتی از جهان که امروزه خاورمیانه می نامیم رواج یافت.
فلزاتی که گاهگاهی ، از
فضای خارج به زمین میافتند، می تیوریتس یا
سنگهای شهابی یا سنگهای آسمانی نامیده میشوند. این سنگها
آهن زیادی در خود دارند. مردمان پیشین فکر میکردند که سنگهای شهابی فلزاتی هستند از سوی خدایان آسمانی طی قرن نوزدهم ،
اسکیموهای شمال کانادا ، آهنی را که برای لوازم و ابزار جنگی احتیاج داشتند، از خورد کردن قطعات عظیم سنگهای آسمانی تهیه میکردند.
فلزات در همه جا یافت نمیشوند، بلکه از صخرههای ویژای که سنگهای معدنی نامیده میشوند، بدست میآیند. بسیاری از سنگهای معدنی، مانند پوشش هستند و اگر
فلزات را مدت مدیدی در
هوای آزاد بگذارید روی آنها را میپوشانند. برخی از سنگهای معدنی که آن دارند شبیه زنگ خیلی محکم هستند، و سنگهای معدنی که
مس دارند، اغلب به رنگ سبز مایل به آبی چون گنبدهای مسی میباشند.
فلزی که از زمین بدست میآید
ابتدا سنگ معدن را با حفر معادن یا کانها ، استخراج میکنند. سپس به قطعات کوچکتری بریده ، خرد مینمایند و در نهایت به شکل گرد در میآورند. سنگ معدن خرد شده را با
زغال کک گرم میکنند، تا فلز آن خارج شود. در زمانهای باستان ، مردم این کار را با
زغال سنگ انجام میدادند. بشر اولیه برای تهیه فلزات ، به سنگ معدن احتیاج داشتند و میبایست به طریقی ، آن را حفر و خرد میکرد. او باید هیزم تهیه میکرد و هیزم را به آرامی سوزانده ، تبدیل به
زغال میکرد. وی به دم آهنگری احتیاج داشت تا آتش را پر حرارت کند، اما این که بشر چگونه کاربرد فلزات را آموخت ، بسیار شگفتآور است.
پس از پانصد سال که مس تنها فلز مورد مصرف بود، کشف خیلی مهمی صورت گرفت. حدود سه هزار سال پیش از
میلاد مسیح ، بشر فهمید که اگر سنگ
روی و
مس را پیش از گرم کردن مخلوط کند، مس بهتری بدست خواهد آورد. ترکیب مس و روی که به این ترتیب ساخته میشد، قویتر و سخت تر از خود مس بود و طرح انداختن آن نیز آسانتر میشد. این فلز
برنز نامیده میشد.
برنز عمده فلزی بود که تقریبا به مدت دو هزار سال بکار برده شد. از سال سه هزار تا هزارو دویست پیش از میلاد را (دوران برنز) میگویند. در این عصر اشیا جدید بسیاری از برنز درست شد. لوازم و ابزار جنگی مانند چکش، تبر، خنجر، بهتر از لوازم
عصر حجر بود و احتمالا ساختن آنها آسانتر بود زیرا دیگر بشر چگونگی ساختن آنها را می دانست. لوازم کاملا نو از قبیل: قلم درز، اره، مته و سوهان، همه برای نخستین بار در دوران برنز بوجود آمدند.
در کشور
مصر حدود 1350 سال پیش از میلاد با 28 گرم
طلا در هر سانتی متر طرحهای بسیار ظریفی بروی جواهرات میساختند. در قرن نوزدهم میلادی
زرگرها سعی کردند از این طرحها تقلید کنند، اما تا سال 1933 که روش بهتری کشف گردید، موفق شدند.
1400 سال پیش از میلاد ، صنعت کاران استفاده از سنگ آهن را آغاز کردند. اگر سنگ آهن در آتش پر حرارت زغال ، گرم شود، دیگر فلز درخشان و مذاب از میان آتش بیرون نمیریزند بلکه در عوض چیزی شبیه تفاله نازک
دیگ بخار به دست میآید. قرنهای متمادی طول کشید تا صنعت کاران نخستین ، این تفاله نومید کننده را به تیغ عالی تبدیل کردند. صنعت کاران ابتدا فلز را کوبیده ، به ورقه محکمی مبدل میساختند. سپس
آهن را در آتش زغال گرم کرده به صورت
فولاد در میآوردند.
انسانهای پیشین با استفاده از گرما ، تفاله را به فولاد محکمتری تبدیل میکردند. به نظر میآید آهن اولین بار در
ارمنستان ساخته شد و تنها چند قرن پیش بود که آهن به طور چند جانبه در جاهای دیگر دینا متداول گردید. از سال 600 پیش از میلاد به بعد ، آهن کاملا برای بشر شناخته شد و هرگز هم از پیشرفت باز نماند . بزودی آهن ارزانتر از
برنز شد، و در عین حال لوازم آهنی محکمتر و تیزتر بود. با ابزار تازه مردم توانستند جنگلها را تمیز کنند، باطلاق را خشک و زمینهای ناهموار را شخم بزنند.
کشاورزی در این دوره پیشرفت بسیاری کرد و مردمانی بیشتری توانستند قوت خود را از
زمین تهیه کرده ، بهتر زندگی کنند.
مورد استفاده بیشتر فلزات
تا آغاز دوران مسیحیت ، هنوز بهترین صنعت کاران متعلق بودند به سرزمینهای شرقی
دریای مدیترانه و
خاور نزدیک ، یعنی سرزمینهای که از
یونان تا عراق امروز گسترده میشود. آنها موارد استفاده بیشتر فلزات را یاد گرفته بودند.
زمانی بین 700_600 سال پیش از میلاد ، مردم لیدی بروی قراضه فلزات ، طرحهای را حک کردند، و به این ترتیب
نخستین سکهها را ساختند و بتدریج چگونگی ضرب سکه به سوی غرب گسترش یافت و در طی چند سال بعد ، ابتدا در یونان و سپس در رم، سکههای عالی ساخته شد. در طی چند قرن آخر پیش از میلاد، یونانیان و رومیان نوعی برنز براق ساخته ، آن را به جای آینه به کار میبردند. رومیان در بنای ساختمانها از فلز استفاده میکردند و درهای برخی از خانهها را از برنز میساختند رومیان همچنین قفلهای خیلی پیچیده فلزی با کلیدهای بزرگ درست کرده ، از لوله سربی به عنوان
زنگ رومیزی استفاده میکردند.
مباحث مرتبط با عنوان