جمعه، نام یکی از روزهای هفته است که در جاهلیت آن را عروبه می نامیدند و گویند نخستین کسی است که این روز را جمعه نامید،
کعب بن لوی بن غالب یکی از
اجداد پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم بود.
در میان ایام هفته، شب و روز جمعه فضیلت و برتری دارد. از حضرت رسول صلی الله علیه و آله وسلم روایت است که روز جمعه سید روزها، و از روز
عید قربان و
عید فطر افضل و برتر است در آن 5 امتیاز است :
آدم «علیه السلام» در این روز به زمین فرود آمد و در آن روز نیز وفات یافت؛ و در آن ساعاتی است که بنده هر چیزی جز امر حرام را از خدا بخواهد، به وی عطا و ارزانی می دارد. تمامی ملک مقرب، آسمان، زمین، کوه و دشت و دریا و باد در این روز بیمناکند که قیامت برپا گردد.
نیز رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: بهترین روزی که خورشید بر آن تابید روز جمعه است. از
امام صادق علیه السلام روایت است که در شب جمعه از گناهان اجتناب ورزید که گناه و عقاب در آن مضاعف است، چنانچه کار نیک نیز در آن دو چندان است و نیز فرمود: صدقه دادن در آن روز دو چندان محسوب می گردد.
در شب و روز جمعه ادعیه و. . . و اعمال خاصی همچون تلاوت
دعای کمیل ،
غسل روز جمعه،
نماز جمعه وارد شد و ثواب فراوانی برای آن وعده داده شده است و نیز احیاء و شب زنده داری برای دعا و مناجات در شب جمعه توصیه شده است. دعا در شب و روز جمعه، عذاب را برطرف می کند و مستجاب می شود.
از
امام محمد باقر علیه السلام نقل است که فرمود: ملکی از سوی خداوند در هر شب جمعه از اول شب تا آخر آن از بالای عرش الهی ندا می کند: آیا مؤمنی هست که پیش از طلوع صبح برای آخرت و دنیای خود. . . برای توبه. . . برای روزی. . . برای شفای بیماری. . . برای نجات از حبس و زندان. . . مرا بخواند تا من دعای او را مستجاب. . . توبه او را قبول. . . روزی او را زیاد. . . بیماری او را عافیت. . . نگرانی و غمش را فرج و گشایش. . . و ستم ستمگر را از او دفع نمایم.
منابع :
مفاتیح الجنان، المعارف و المعاریف ج 2 ص 613، دایره المعارف تشیع، ج 7