فرمانروایان آق قویونلو
« 908 - 780ق / 1502- 1378م»
قدرت گیری آق قویونلوها
وی زمانی در خدمت پادشاهان محلی
ارزنجان و سیواس و حتی فرمانروایان
مصر بود. سپس در آخرین نبرد خود در برابر
قرایوسف قراقویونلو در حوالی
ارزروم شکست خورد تا این که چندی بعد در سن 80 سالگی درگذشت.
- پس از او فرزندش، علی بیگ بر جای پدر به حکومت نشست.
دوران علی بیگ دورانی سرشار از درگیری و برخورد با دشمنان بیگانه و همچنین برادرش
حمزه بیگ بود تا آن که این دو برادر هر دو با اختلاف چهار سال از یکدیگر درگذشتند. علی بیگ در 844 ق / 1438 م و حمزه بیگ در 848 ق / 1444 م.
- پس از آن نوبت به جهانگیر، پسر علی بیگ رسید که شهر ماردین را به پایتختی برگزیده بود. اما جهانگیر نیز به زودی با عموهای خویش، یعنی قاسم بیگ و شیخ حسن وارد جنگ شد.
اوج اقتدار آق قویونلوها
- چندی بعد برادرش اوزون حسن بر جهانشاه غالب آمد به طوری که عملاً امیران آق قویونلو به وی پیوستند. اوزون حسن یکی از مقتدرترین فرمانروایان و فاتحان آق قویونلو بود.
او پایتحت خود را آمِد به تبریز منتقل کرد و همه قبایل و عشایر آق قویونلو را که در آناتولی شرقی اقامت داشتند به ایران فرا خواند به طوری که امپراتوری گستردهای را در آن دیار پایه گذارد.
مورخان، دادگری و رعیت پروری او را ستودهاند.
آغاز افول آق قویونلوها
- پس از اوزون حسن پسرش سلطان خلیل که در زمان او در شیراز حکومت داشت به جای پدر نشست. اما دوران حکومت او کوتاه مدت بود و پس از یک سال به دست پسران شیخ علی بیگ مهردار قطعه قطعه شد.
با قتل
سلطان خلیل، برادرش یعقوب بیگ جانشین او شد.
یعقوب به مدت 13 سال حکومت کرد که مورخان او را جانشین شایسته اوزون حسن میدانند.
- پسر و جانشین یعقوب- بایسنقر- در 896 ق / 1490 م جای پدر را گرفت، اما سال بعد به دست علی برناک گرفتار و در 897 ق / 1492 م به قتل رسید. از طرفی احمد بیگ نیز از مکافات این عمل مصون نماند زیرا یک سال بعد در جنگی با قاسم بیگ کشته شد.
- بالاخره الوند بیگ که از نوادگان اوزون حسن بود در 905 ق / 1500 م به تبریز آمد و بر تخت نشست، اما چون در 907 ق / 1501 م از شاه اسماعیل صفوی شکست خورد، به دیار بکر گریخت و سه سال بعد در همان جا درگذشت.
به این ترتیب
واپسین فرمانروای این خاندان مراد بیگ است که ده سال پس از قتل الوند بیگ زمانی که در جنگ با یکی از سرداران شاه اسماعیل شکست خورد و مقتول شد، سرش را برای سلطان صفوی فرستادند.
مطالب مرتبط با موضوع: