خانه دانشنامه
>تمام سنگها در سطح زمین در اثر پدیدههای مختلف فرسایش خصوصا در اثر تغییرات آب و هوا ، تجزیه و متلاشی میشوند. ((هوازدگی)) کمکی که به فرسایش میکند، سائیدن قطعه سنگها و حمل آنها به جاهای دیگر است. این عمل منجر به تسطیع و سست شدن تدریجی سطح زمین میشود. | |||||||||||||||||||||||||||||
!عوامل مؤثر در فرسایش | !عوامل مؤثر در فرسایش | ||||||||||||||||||||||||||||
نیروی متحرک در تمام حالات فرسایش ، نیروی کشش جاذبه به طرف پایین است. اما عوامل اصلی که توسط آن سنگها تخریب و جابجا میشوند، ((رودخانه|رودخانهها)) ، ((یخچال طبیعی|یخچالها)) ، امواج و جریانهای باد است. مواد رسی در اثر پدیدهای به نام ((حرکات تودهای مواد|حرکات تودهای)) به طرف پایین میلغزند. | نیروی متحرک در تمام حالات فرسایش ، نیروی کشش جاذبه به طرف پایین است. اما عوامل اصلی که توسط آن سنگها تخریب و جابجا میشوند، ((رودخانه|رودخانهها)) ، ((یخچال طبیعی|یخچالها)) ، امواج و جریانهای باد است. مواد رسی در اثر پدیدهای به نام ((حرکات تودهای مواد|حرکات تودهای)) به طرف پایین میلغزند. | ||||||||||||||||||||||||||||
!عوارض سطحی ایجاد شده توسط فرسایش | !عوارض سطحی ایجاد شده توسط فرسایش | ||||||||||||||||||||||||||||
بسیار از عوارض سطح زمین دارای اشکال مشخصی هستند که پدیدههای عمدهای را که تحت تاثیر آن شکل گرفتهاند را منعکس میکنند. مثالهای بارز در این مورد عبارتند از : درههای رودخانهای ، درههای یخچالی ، دریابارهای ساحلی (دیوارههای قائم فرسایش یافته با شیب زیاد) و ((زمین لغزش|آثار لغزیدگی زمین)). عوامل جوی چون مقدار و پراکندگی فصل باران ، برف ((تبخیر)) و نوسان درجه حرارت و جهت باد ، پدیدههای فرسایشی را در هر ناحیه کنترل میکنند. | بسیار از عوارض سطح زمین دارای اشکال مشخصی هستند که پدیدههای عمدهای را که تحت تاثیر آن شکل گرفتهاند را منعکس میکنند. مثالهای بارز در این مورد عبارتند از : درههای رودخانهای ، درههای یخچالی ، دریابارهای ساحلی (دیوارههای قائم فرسایش یافته با شیب زیاد) و ((زمین لغزش|آثار لغزیدگی زمین)). عوامل جوی چون مقدار و پراکندگی فصل باران ، برف ((تبخیر)) و نوسان درجه حرارت و جهت باد ، پدیدههای فرسایشی را در هر ناحیه کنترل میکنند. | ||||||||||||||||||||||||||||
+ |
| ||||||||||||||||||||||||||||
!فرسایش در گذشته | !فرسایش در گذشته | ||||||||||||||||||||||||||||
شرایط آب و هوایی زمین پیوسته در حال تغییر است. مثلا میلیونها سال گذشته قشرهای یخی ، نواحی معتدل امروزی را به وسعت زیادی میپوشانیدند و با تغییرات چرخه ((اتمسفر)) باعث بارندگی کافی در قسمتهایی از صحرای آمریکا و سبب نگهداری رودخانههای دائمی گردیده است. همینطور بعضی از نواحی گرمسیری که در حال حاضر مرطوب میباشند، در گذشته شرایط صحرایی داشتهاند. فرآیندهای فرسایش در این محلها با پدیدههای امروزی متفاوت بوده است و خیلی از ساختمانهای مناظر امروزی تحت شرایط حاکم در گذشته شکل گرفتهاند و سنگهایی با مقاومت متنوع که به نسبتهای متفاوت تحت تاثیر خوردگی ، کج شدگی و ((گسل|گسل خوردگی)) قرار داشتهاند، در معرض هوازدگی و فرسایش قرار گرفتهاند. مثلا فرسایش بلافاصله در طول خطوط ضعیف مانند ((درزه|درز گسلها)) عمل نموده است. | شرایط آب و هوایی زمین پیوسته در حال تغییر است. مثلا میلیونها سال گذشته قشرهای یخی ، نواحی معتدل امروزی را به وسعت زیادی میپوشانیدند و با تغییرات چرخه ((اتمسفر)) باعث بارندگی کافی در قسمتهایی از صحرای آمریکا و سبب نگهداری رودخانههای دائمی گردیده است. همینطور بعضی از نواحی گرمسیری که در حال حاضر مرطوب میباشند، در گذشته شرایط صحرایی داشتهاند. فرآیندهای فرسایش در این محلها با پدیدههای امروزی متفاوت بوده است و خیلی از ساختمانهای مناظر امروزی تحت شرایط حاکم در گذشته شکل گرفتهاند و سنگهایی با مقاومت متنوع که به نسبتهای متفاوت تحت تاثیر خوردگی ، کج شدگی و ((گسل|گسل خوردگی)) قرار داشتهاند، در معرض هوازدگی و فرسایش قرار گرفتهاند. مثلا فرسایش بلافاصله در طول خطوط ضعیف مانند ((درزه|درز گسلها)) عمل نموده است. | ||||||||||||||||||||||||||||
!شکلهای مختلف فرسایش | !شکلهای مختلف فرسایش | ||||||||||||||||||||||||||||
!!فرسایش ارتفاعات | !!فرسایش ارتفاعات | ||||||||||||||||||||||||||||
در طول مدت زیاد فرسایش ارتفاعات را از بین برده و آنها را تبدیل به دشت کم ارتفاع میکند که در آن ساختمانهای زمین شناسی به صور مختلف تشکیل گردیده است. این دشتها ممکن است در نتیجه بالا آمدگی ((پوسته قارهای)) تشکیل فلات را بدهند که با ارتفاع بلندتر و شیب تندتر ((رودخانه|رودخانهها)) مشخصاند و درههای عمیق و تنگی را حفر میکنند. | در طول مدت زیاد فرسایش ارتفاعات را از بین برده و آنها را تبدیل به دشت کم ارتفاع میکند که در آن ساختمانهای زمین شناسی به صور مختلف تشکیل گردیده است. این دشتها ممکن است در نتیجه بالا آمدگی ((پوسته قارهای)) تشکیل فلات را بدهند که با ارتفاع بلندتر و شیب تندتر ((رودخانه|رودخانهها)) مشخصاند و درههای عمیق و تنگی را حفر میکنند. | ||||||||||||||||||||||||||||
!!فرسایش نواحی شیبدار | !!فرسایش نواحی شیبدار | ||||||||||||||||||||||||||||
در نواحی شیبدار ، فرسایش سریع و با شتاب بیشتری صورت میگیرد. در نواحی نیمه خشک شیبدار ((پوشش گیاهی|پوششهای گیاهی)) تا اندازهای مانع فرسایش میشوند. اما در ((صحرا|صحراها)) و زمینهای سرد ، فرسایش آهسته تر عمل مینماید. بطور کلی نسبت فرسایش برای زمینهای خشک (زمینهایی که از آب بیرون هستند) 8.6 سانتیمتر در 1000 سال برآورد شده است. | در نواحی شیبدار ، فرسایش سریع و با شتاب بیشتری صورت میگیرد. در نواحی نیمه خشک شیبدار ((پوشش گیاهی|پوششهای گیاهی)) تا اندازهای مانع فرسایش میشوند. اما در ((صحرا|صحراها)) و زمینهای سرد ، فرسایش آهسته تر عمل مینماید. بطور کلی نسبت فرسایش برای زمینهای خشک (زمینهایی که از آب بیرون هستند) 8.6 سانتیمتر در 1000 سال برآورد شده است. | ||||||||||||||||||||||||||||
+ |
| ||||||||||||||||||||||||||||
!فرسایش سطح زمین توسط باد | !فرسایش سطح زمین توسط باد | ||||||||||||||||||||||||||||
فرسایش بادی به دو صورت «روبش یا بادروبی» و «سایش» است. در جاهایی از سطح زمین که پوشیده از ذرات ریز و ناپیوسته و عاری از رطوبت و پوشش گیاهی است، جریان هوا میتواند ذرات را با خود حمل کند. باد بردگی تا رسیدن به سطح ایستابی ادامه مییابد. در جاهایی که زمین از ذرات ریز (لای و ماسه) و درشت (((قلوه سنگ)) و شن) درست شده است، باد بطور انتخابی ذرات ریز را حمل میکند و ذرات درشت به تدریج به صورت پوش ممتدی در میآیند که اصطلاحا «سنگفرش بیابان» نامیده میشود. این پوشش ، از فرسایش بیشتر سطح زمین توسط باد جلوگیری میکند. هر چه سرعت باد بیشتر باشد ذرات را به ارتفاع زیادتری بلند میکند، به فاصله دورتر میبرد و بالاخره ذرات بزرگتری را حمل میکند. ذرات حمل شده بوسیله باد ، مخصوصا بادهای قوی ، به دو بخش بار بستری و بار معلق تقسیم میشوند. ذراتی که توسط باد حمل میشوند پس از برخورد به موانعی که بر سر راه آنها قرار دارند، موجب سایش سطح آنها میشوند. قطعات و تکه سنگهای پراکنده ، بیرون زدگیها و حتی موانع مصنوعی از قبیل ساختمانها ، دیوارها ، تیرهای برق یا ((تلفن)) ممکن است در معرض فرسایش بادی قرار گیرند. سایش معمولا در اثر برخورد ذراتی که نزدیک سطح زمین حرکت میکنند، انجام میگیرد. | فرسایش بادی به دو صورت «روبش یا بادروبی» و «سایش» است. در جاهایی از سطح زمین که پوشیده از ذرات ریز و ناپیوسته و عاری از رطوبت و پوشش گیاهی است، جریان هوا میتواند ذرات را با خود حمل کند. باد بردگی تا رسیدن به سطح ایستابی ادامه مییابد. در جاهایی که زمین از ذرات ریز (لای و ماسه) و درشت (((قلوه سنگ)) و شن) درست شده است، باد بطور انتخابی ذرات ریز را حمل میکند و ذرات درشت به تدریج به صورت پوش ممتدی در میآیند که اصطلاحا «سنگفرش بیابان» نامیده میشود. این پوشش ، از فرسایش بیشتر سطح زمین توسط باد جلوگیری میکند. هر چه سرعت باد بیشتر باشد ذرات را به ارتفاع زیادتری بلند میکند، به فاصله دورتر میبرد و بالاخره ذرات بزرگتری را حمل میکند. ذرات حمل شده بوسیله باد ، مخصوصا بادهای قوی ، به دو بخش بار بستری و بار معلق تقسیم میشوند. ذراتی که توسط باد حمل میشوند پس از برخورد به موانعی که بر سر راه آنها قرار دارند، موجب سایش سطح آنها میشوند. قطعات و تکه سنگهای پراکنده ، بیرون زدگیها و حتی موانع مصنوعی از قبیل ساختمانها ، دیوارها ، تیرهای برق یا ((تلفن)) ممکن است در معرض فرسایش بادی قرار گیرند. سایش معمولا در اثر برخورد ذراتی که نزدیک سطح زمین حرکت میکنند، انجام میگیرد. | ||||||||||||||||||||||||||||
!مباحث مرتبط با عنوان | !مباحث مرتبط با عنوان | ||||||||||||||||||||||||||||
*((حرکات تودهای مواد)) | *((حرکات تودهای مواد)) | ||||||||||||||||||||||||||||
*((خاک)) | *((خاک)) | ||||||||||||||||||||||||||||
*((درزه)) | *((درزه)) | ||||||||||||||||||||||||||||
*((رسوبگذاری)) | *((رسوبگذاری)) | ||||||||||||||||||||||||||||
*((زمین لغزش)) | *((زمین لغزش)) | ||||||||||||||||||||||||||||
*((فرسایش خاک)) | *((فرسایش خاک)) | ||||||||||||||||||||||||||||
*((فرسایش دریایی)) | *((فرسایش دریایی)) | ||||||||||||||||||||||||||||
*((فرسایش سنگ)) | *((فرسایش سنگ)) | ||||||||||||||||||||||||||||
*((هوازدگی)) | *((هوازدگی)) |
از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها. برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد.. |