منو
 صفحه های تصادفی
کریزوتیل
کارشناس حفاظت نباتات
یحیی بن اکثم
هدیه خداوند به علی علیه السلام
آیا دانشمندان هم دچار اشتباه می‌شوند؟
نخستین آیاتی که بر پیامبر نازل شد
نام شهدای حمله اول در کربلا
روز دهم ولادت امام زمان عج
قضیه پاپوس
اروپا در عصر ادیان بزرگ
 کاربر Online
697 کاربر online
تاریخچه ی: فایده فلسفه

نگارش: 2

آیا اساسا فلسفه فایده ای هم دارد و لازم است که به آن بپردازیم؟ و یا این که صرفا انباشته ای از آرا و سخنان عده ای در گذشته است و هیچ گونه فایده ای برای ما ندارد؟
ما در اینجا تنها چند فایده از فوائدی را که ذاتا بر فلسفه مترتب است، ذکر می کنیم و قضاوت را بر عهده شما می گذاریم:

ارضاء حس کنجکاوی

دانش فلسفه، مانند هر دانش دیگری، غریزه کنجکاوی انسان را در زمینه سوالات و پرسشهای مختلف ارضاء می کند؛ با این تفاوت که سوالات و مسائلی که فلسفه در پی حل آن ها است اساسی ترین و بنیادی ترین نوع مسائلی است که بشر با آن ها سر و کار داشته و دارد.
اساسا در فلسفه لذتی وجود دارد که از نیاز ما به خود فلسفه؛ یعنی نیاز به دانستن و فهم جریانات عالم هستی بر می خیزد و گواه این مطلب، معنای خود واژه فلسفه یعنی عشق به دانایی و خرد است.
لئوناردو داوینچی می گوید:
عالی ترین لذت، لذت درک و معرفت است.
فلسفه ما را بسوی این لذت متعالی راهنمایی می کند.
اغلب ما انسان ها، جدا از لذات جسمانی، همواره به دنبال حقیقتی هستیم. در جستجوی فهم معنا و مقصود جهان و حوادث آنیم؛ گر چه همیشه به این نیاز درونی و فطری خود آگاه نباشیم.
فلسفه به دلیل طبیعتی که دارد، به این نیاز ما پاسخ می دهد. (و برای همین نیز از اولین روز حیات آدمی بر روی زمین، وجود داشته است.)

پایه اجتناب ناپذیر زندگی

اگر کمی تامل کنیم، می بینیم بدون گزاره های فلسفی نمی توان زیست . به عنوان مثال، یک رویداد ساده روزمره را در نظر می گیریم : فرض کنید در منزل هستید و تلفن در اتاق بغلی زنگ می زند. شما به سمت تلفن رفته و آنرا بر می دارید .
تحلیل همین رویداد ساده نشان می دهد که کار شما بدون فرض و قبول تعدادی گزاره فلسفی توجیه پذیر نیست. مثلاٌ برای اینکه حرکت شما و رفتن به سمت تلفن معنا داشته باشد ، باید مفاهیم علت، هستی و نیستی ، زمان و مکان ، ذات یا جوهر (که مقصود از آن همان تلفن است ) را که هیچ یک حسی نبود ، و همه عقلی اند را مفروض بگیریم . برای توضیح بیشتر مطلب می گوییم که ، باید گزاره های فلسفی زیر را صادق فرض کرده باشید تا پس از زنگ زدن تلفن به سمت ان رفته و آن را بردارید:
1-چیزی که آثاری دارد، حتماٌ هست (صدای زنگ تلفن می آید، پس حتماٌ تلفن زنگ می زند) بدون فرض این گزاره نمی توان پذیرفت که تلفنی هست.
2- هر معلولی، علتی می خواهد (اگر تلفن زنگ می زند (معلول)، پس حتماٌ علتی می خواهد (زنگ زننده)
3- هر جسمی مکانی دارد ( اگر تلفن زنگ می زند ، پس حتماٍ جایی دارد. پس باید به آنجا بروم ). رفتن شما به اتاق بغلی مبتنی بر این گزاره عقلی است.
4- آنچه را حس می کنیم، موهوم نیستند بدون فرض این گزاره، شما به تلفن جواب نمی دهید، زیرا آن را موهوم و در خواب ورویا می دانید.
5- اجتماع و ارتفاع نقیصین محال است.(که معنا آن در این رابطه این است که تلفن نمی تواند هم باشد و هم نباشد اگر دارد و فرنگ می زند حتماٌ هست.
با تامل بیشتر ، به گزاره ها و پیش فرض های بیشتری نیز خواهیم رسید و این ها فقط نمونه هایی بودند اگر در سایر امور نیز دقت کنیم ، متوجه می شویم که از گزاره های فلسفی بسیار دیگری نیز بهره می بریم ؛ مانند قانون ضرورت علی معلولی، قانون علیت ، امتناع تضاد، امتناع تناقص، امتناع دور، امتناع تسلسل و غیره و.......
این گزاره های فلسفی در ذهن همه ما انسانها موجودند ، به آنها باورداریم و دائماٌ آنها را به کار می گیریم ، بی آنکه صریحاٌ به آنها توجه کنیم.
نقش بنیادین گزاره های فلسفی امور در زندگی روزمره هنگامی بخوبی درک می شود که فرض کنیم ، همه آنها از ذهن همه انسانها پاک شود . در این صورت همه می دانیم که زندگی به کلی مختل خواهد شد.
البته همه انسانها بی آنکه نیاز به آموختن دانش فلسفه داشته باشند ، آنها را به طور نا خود آگاه به کار می گیرند. در حالی که فلاسفه به طور دقیق آنها را استخراج کرد و مفاهیم به کار رفته در آنها را روشن میسازد و حدود آنها را مشخص کرده و یه اشکالات وارده بر آن ها پاسخ می گویند.
3- تعیین مرز ؟ و عقل
برای درک این مطلب ، به مثال قبلی توجه کنید پیش از تحلیل آن، فکر می کردید که رویدادی کاملاٌ حسی است ، اما پس از تحلیل مذکور، پی به اشتباه خود بردید این تحلیل، تحلیل فلسفی است .
یکی از فواید فلسفه این است که به انسان می آموزد که در زندگی بشر ، نقش حس بسی کمتر و نقش عقل بسیار بیشتر از آن است که گمان می کند. به عبارت دیگر آموختن فلسفه، انسان را از حس گرایی و توجه تنها به حس و جسم خود که به اقتضا زندگی طبیعی ، همه بدان دچارند ، می رهاند.
4- کل نگری
موضوع فلسفه، برخلاف موضوع دیگر دانشها، عام و فراگیر است و به همین دلیل ، جستجوی فلسفی فقط شامل بخش خاصی از جهان نیست ، ( بر خلاف سایر دانشها که محدوده مورد بررسی هر یک فقط بخش خاصی از جهان است ) این ویژگی باعث شده که فلسفه ، بر خلاف سایر دانشها کل نگر بوده و طرح تصویری از کل عالم هستی به دست دهد.اساساٌ تصویری که از فلسفه حاصل می شود ، به مراتب دقیقتر و کاملتر از تصویر حاصل از باورها ی عقل عرفی میان انسانها است.
5- ژرف نگری و تعمق در امور
غالباٌ عموم مردم به پدیده ها و اشیا موجود در جهان به دیده سطحی می نگرند آنها اشیا و پدیده های بسیاری را می بینند که بظاهر گوناگون و پراکنده اند مانند سقوط اجسام بر روی زمین ، گردش ماده به ؟ جزرومد دریاها، مسیر سهمی شکل حرکت گلوله توپ و پدید آمدن فصول در پی یکدیگرند. دانشمندان با دیده عمیق تری می نگرند . آنها بر اساس تعدادی پیشفرض های فلسفی و غیر فلسفی و ... با تجربه تفکر به عمق پدیده ها پی می برند و نشان می دهند که این پدیده ها قوانینی دارند . اما این ژرف نگری آنها تا کجا ادامه می یابد؟ تا جایی که به پیش فرض های عام که همه امور و قوانین علمی را تحت قوانین عام دیگری در می آورند ، برسند. همین که به این نقطه برسند ، متوقف می شوند . اما درست از همین نقطه حرکت و آغاز فلسفه آغاز و تحقیق فلسفی شذوع می شود فلسفه با تحلیل و اثبات و توضیح پیش فرضهای فلسفی علوم به تعمیق بیشتری می پردازد.
پس در سیر از سطح پدیده ها به عمق آنها فلسفه از نقطه ای آغاز می کند که سایر دانشها باز می ایستد فلسفه پدیده ها و اشیا را تا بنیادین ترین پایه ها ریشه یابی می کند .
بدین جهت ، فلسفه ژرف نگرتر از سایر دانشهاست به طور کلی مباحث فلسفی ماهیتا ٌ عمیق و دیدگاهها از سایر دانشهاست به طور کلی مباحث فلسفی ماهیتاٌ و دیدگاهها و آرا فلسفی ذاتاٌ ژرف اند.
6- تدارک پیش فرض های سایر دانشها
همانطور که گفته شد، همه دانشها دارای پیش فرض های فلسفی هستند که بالای این پیش فرضها ، آنها بی معنا و غیر ممکن می شوند. پیش فرضها یی که مانند اصل امتناع تناقض ، اصل امکان شناخت ، اصل علیت ، اصل ضرورت علی معلولی، قانون معیت علی معلومی ، اقناع دور ، امتناع تسلسل و...
پس فلسفه ، تنها علمی که پیش فرض های سایر دانش ها را تدارک می کند. به همین دلیل فلسفه نقطه اتکای سایر دانش هاست.
7- تدارک مبانی نظامها و مکاتب
همانطور که هر دانشی بر پیش فرض فلسفی استوار است ، هر جنبش اجتماعی و هر مکتب انسانی نیز بر فلسفه ای استوار می باشد . جنبش نازیسم و مارکسیسم بر فلسفه نازیسم استوار می باشد . نیز جنبشهای کوچکی مانند جنبش هیچی ها ، پانک ها و رپ ها بر حلقه های دیگری استوارند.
به طور کلی تمام نظامهای سیاسی و اجتماعی که در طول تاریخ و جهان به وجود آمده اند یا می آیند ، از فلسفه متاثر هستند همچنین هر نظامی انسانی مانند نظام اخلاقی ، سیاسی ، حقوقی ، اقتصادی ، آموزشی و پرورشی و غیره .... بر مبانی و پیش فرضهایی استوار است که بسیاری از آنها ماهیتاٌ فلسفی بوده و رد و اثیات آنها بر عهده فلسفه است.
در یک کلام هر جنبش و مکتب اجتماعی و هر نظام انسانی ، درست یا نا درست ، بر فلسفه ای درست یا نا درست استوار است .
فیلسوفان یک جامعه به طور مستقیم با این فلسفه ها سر و کار دارند، اما سایر اقشار جامعه هم از این فلسفه ها بی بهره نیستند و به طور غیر مستقیم ، از طریق انتشار افکار فلاسفه از آنها متاثرند و سبب همین تاثیر و تاثرات غالباٌ فلسفه ای خاص در جامعه ای مقبولیت عام پیدا می کند . آشکار است که در این صورت ،این جامعه تنها آن نوع جنبشها و نظامهایی را پذیرا است که با فلسفه مورد قبولش نا سازگار نباشد بنابراین هر جنبشی و هر نظامی در هر جامعه ای با هر فلسفه ای قابل پدید آمدن یا دوام یافتن نیست . از اینجا می توان نقش پنهان فلسفه را در زندگی فردی و اجتماعی انسانها دانست.
بنابراین، به مقتضای این ویژگی نقشی پنهان در زندگی فردی و اجتماعی بشر دارد به طوری که فقدان فلسفه ای درست به اختلال زندگی فردی یا اجتماعی و چه بسا نابودی آنها می شود.
گواه این مطلب خسارتهای فردی و اجتماعی جبران ناپذیر است که نازیسم و فاشیسم و مارکسیم به جامعه بشری یا به بخشی از آن وارد آورده اند .
پس به موجب این معیار تردیدی نیست که برا یپیشگیری یا دفع این خسارتها ، وجود فلسفه ای صحیح ضروری است و آن مستلزم آموختن فلسفه است .
8- مبنای جهان بینی
همه ما کسانی را دیده ایم یا شنیده ایم که نه هیچ کامیابی و نعمت دنیوی داشته اند و انواع مصیبت ها و بلاهای را تجربه کرده اند و در عین حال افرادی شاد و قوی و محکم بوده اند و در مقابل افرادی را سراغ داریم که مصائبی کوچک آنها را از پای در آورده است این فرق ناشی از چیست؟
ناشی از نوع نگرش آنهاست به هستی ، به خودشان ، به آینده و دنیا و ماجراهای آن .
به طور خلاصه ، این امر ناشی از نگرش انهاست به جهان به جهان و موقعیت انسان در جهان که آن را حهان بینی می نامند اغراق نیست اگر بگوییم که هیچ جنبه ای از انسان مهم تر از جهان بینی او نیست ؛ زیرا جهان بینی فرد در تمام حرکات و سکنات او و در تمام زندگی وی ، نقش اصلی را دارد بنابر این داشتن جهان بینی درست برای هر انسانی ضروری است.
اما این جهان بینی چگونه به وجود می آید ؟ مسائل اساسی جهان بینی، مسائلی فلسفه اند . یعنی باورهای فلسفی اند که به انسان جهان بینی می دهند و چون داشتن جهان بینی درست برای هر کسی ضروری است ، داشتن باورهای فلسفی درست هم برای هر کسی ضروری است.
9- تعیین نحوه زندگانی انسانی
فلسفه با پایه ریزی مبناهای زندگی انسان، او را نحوه زندگی و طریقه سلوک در اجتماع راهنایی می کند . به علاوه اساساٌ از قدیم، فلسفه به دو بخش نظری و عملی تقسیم می شد . بخش عملی آن مربوط به اخلاق ( امور شخصی انسان) ، تدبیر منزل (امور خانوادگی انسان) و سیاست مدن(امور مملکت داری و حکومت) بود به عبارت دیگر ، این بخش از فلسفه ، مستقیماٌ انسان را در زندگی و امور عملی خود راهنمایی می کرد و به او می گفت در شرایط خاص ، چه چیزی بد و چه چیزی خوب است.
10- تاثیر فلسفه بر همه مسائل اساسی
فلسفه همیشه غیر مستقیم تاثیر بسیار مهمی بر زندگی کسانی که حتی چیزی درباره آن نمی دانستند ،داشته و از طریق ؟ ها فکر اجتماع را تحت تاثیر قرار داده است . آنچه امروز به نام مسیحیت و یا ایران اسلام شناخته می شود ، تا حدود زیادی تحت تاثیر تکوین یافته است .
این تاثیر خصوصا در حوزه سیاست مهم بوده است و هر حکومتی بر اساس فلسفه ای خاص نباشد باری مثال قانون اساسی آمریکا تا حدود زیادی یکی از موارد اعمال و پیاده نمودن اندیشه ها ی یک فیلسوف ، یعنی جان لاک است .
؟ یکی از متفکران قرن بیستم ، دستاوردهای فن را چنین می گویند:
ایجاد بصیرت ، دور اندیشی، ادراکی از ارزش حیات و به طور خلاصه چنان احساسی از عظمت که همه تلاش بشر در راه تمدن را روح بخشیده ، حیات می دهد .
11- ایجاد قضاوت بیطرفانه و قبول نکردن بی دلیل
فلسفه به دلیل ماهیتی که دارد و با برهان سرو کار دارد هم از جانبداری های احساساتی و نتیجه گیری های عجولانه به دور است.

درامدی بر فلسفه اسلامی 63-52 تاریخ فلسفه / ویل دورانت ص1 پرسشهای بنیادین فلسفه ص19



تاریخ شماره نسخه کاربر توضیح اقدام
 شنبه 15 اسفند 1383 [06:32 ]   8   محمدحسین حقیقت      جاری 
 شنبه 30 آبان 1383 [05:32 ]   7   محمدحسین حقیقت      v  c  d  s 
 شنبه 30 آبان 1383 [05:26 ]   6   محمدحسین حقیقت      v  c  d  s 
 شنبه 30 آبان 1383 [04:48 ]   5   محمدحسین حقیقت      v  c  d  s 
 چهارشنبه 27 آبان 1383 [08:08 ]   4   محمدحسین حقیقت      v  c  d  s 
 چهارشنبه 27 آبان 1383 [08:05 ]   3   محمدحسین حقیقت      v  c  d  s 
 چهارشنبه 27 آبان 1383 [07:15 ]   2   محمدحسین حقیقت      v  c  d  s 
 چهارشنبه 27 آبان 1383 [06:58 ]   1   محمدحسین حقیقت      v  c  d  s 


ارسال توضیح جدید
الزامی
big grin confused جالب cry eek evil فریاد اخم خبر lol عصبانی mr green خنثی سوال razz redface rolleyes غمگین smile surprised twisted چشمک arrow



از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..