عمر بن عبدالعزیز
«285 280 ﻫ / 898 893 م»
با وفات
احمد بن عبدالعزیز در
ری، برادرش عمر بن عبدالعزیز به جای او نشست. مقارن آن احوال، سپاهیانش که با پیروزی بر رافع و غلبه بر ری آنها را به هیجان آورده بودند، با آغاز بهانهجویی به مطالبه ارزاق برخاستند. بین عمر بن عبدالعزیز با برادرش مکر، که در امارت او شده بود، اختلاف بالا گرفت. این اختلاف موجب شد تا خلیفه برای عمر منشور ولایت را نفرستد. در این میان رافع که قدرت و اختلاف سپاه بنی دلف را دریافته بود دوباره قصد ری کرد. عمر که از عهده مقابله او بر نیامده بود به
اصفهان گریخت که به این ترتیب ری دوباره به دست رافع افتاد، اما رافع که با وجود غلبه بر ری موضع خود را در مقابل عمرولیث متزلزل میدید، برای آن که از جانب بنی دلف آسوده خاطر شود با وی از در صلح درآمد و به این ترتیب متعرض تعقیب و انتقام او نشد ( شعبان 280 ﻫ / اکتبر 893م ).
در این هنگام خلیفه که خروج رافع، تهدید
عمرولیث و تحریک دائم علویان
طبرستان را مایه تهدید بغداد میدید، برای آن که به امور نواحی شرقی سرو سامانی ببخشد، سفری کوتاه به حدود ولایت جبال انجام داد (281 ﻫ / 894 م). ری را با
همدان،
قزوین،
زنجان و
ابهر به پسرش علی بن معتضد که با نام المکتفی بالله، بعدها خلیفه شد واگذاشت. اصفهان،
نهاوند و کرج را هم به عمربن عبدالعزیز تفویض کرد و پس از آن خود با عجله به بغداد بازگشت. با این وجود اختلاف بین مکر و عمر از بین نرفت و به این ترتیب ادامه این اختلاف برای خلیفه همچنان مایه دغدغه خاطر شد. بالاخره عمر بن عبدالعزیز با اظهار انقیاد و با درخواست امان، عزیمت درگاه خلیفه کرد که به امر خلیفه، مورد استقبال و تکریم امرای بغداد واقع شد (283 ﻫ / 896 م )، اما بکر که با مخالفان خلیفه به توافق رسیده بود برای مدتی در
اصفهان با قوای خلیفه در افتاد لیکن شکست خورد و با عدهیی اندک از یارانش به نزد محمد بن زید علوی که در طبرستان معارض و مدعی عباسیان بود رفت
285 ﻫ / 898 م . هر چند در ورود به طبرستان مورد اعزاز و استقبال هم واقع شد، ولی ظاهرا" نتوانست اعتماد سید را جلب کند و چندی بعد به اشارت همان سید مسموم شد. عمر بن عبدالعزیز در 285 ﻫ / 898 درگذشت و برادرش حارث معروف به
ابولیلی به جای او نشست.
