عمر بن سعد بن ابی وقاص مدنی فرمانده سپاه عراق در جنگ با امام حسین است. پدرش سعد بن ابی وقاص، فاتح اولیه ایران و از رجال نامی در دوره عمر بن خطاب و عثمان می باشد که در شورای شش نفره نیز حضور داشته است.

از جانب عبیدالله بن زیاد برای جنگ با دیلیمان رهسپار شمال ایران شد، ولی چون خبر حرکت ابا عبدالله از مکه به کوفه، به گوش ابن زیاد رسید، او را فرا خواند و مامور جنگ با امام حسین کرد. ابتدا از قبول این امر خودداری کرد ولی پس از وعده های ابن زیاد مبنی بر اعطای حکومت ری در صورت جنگ با امام حسین، آن را پذیرفت؛ همراه با چهار هزار سپاهی حرکت کرد.

هنگامی که دو سپاه مقابل هم قرار گرقتند، قبل از آغاز جنگ امام چند بار با او صحبت کردند و او را از عواقب این کار بر حذر داشتند و فرمودند که هیچ گاه به آرزوهایت (ولایت ری) نخواهی رسید. . او خود نیز دو دل بود ولی نتوانست بر نفس خود چیره شود و جنگ را آغاز کرد .

بعد وقتی از ابن زیاد حکومت ری را مطالبه کرد، ابن زیاد در خواست او را رد کرد و سر شکسته از مجلس بیرون آمد.
در سال 66 هـ. ق هنگامی که مختار ثقفی قیام کرد و به تعقیب قاتلین امام حسین پرداخت، را در حالی که به هیچ یک از آرزوهایش نرسیده بود همراه پسرش به قتل رساند.

منابع: برگرفته از لغت نامه دهخدا.