فیض الهی که به مخلوقات میرسد از مجرای اولین تجلّی فیض می گذرد و پس از مراحلی به مقاطع دیگر سرازیر می شود. البته همه مراحل از خداست.
اولین تجلّی حق تعالی
رسول خدا است که خودش فرمود:
اول ما خلق الله نور نبیک یا جابر!؛ (ای
جابر اوّلین مخلوق عالم، نور پیامبر توست.) و ائمه هدی علیهم السلام تجلّیات بعدی حق تعالی هستند.
در این تفکّر، پیامبر و امام تنها جلودار تربیت و ارشاد مردم هستند.
بلکه در نظام جهان هستی در هر دو محور تکوین و تشریع واسطه فیض هستند- چه در نظام خَلقی، چه در نظام دینی، هم در مدار هستها و نیستها و هم در مدار بایدها و نبایدها .
به همین جهت مسلّط بر جهان هستی اند و در ارتباط با آن علمشان تجلّی علم خداست و با این علم الهی واسع در ارتباط با تمام جهان هستی می باشند. زبان همه موجودات را می دانند و با همه موجودات در ارتباط هستند.
بلکه موجودات از برکت وجود آنان فیض وجود می یابند. این است معنی علم بیکران امام که علم فرمولی نیست. علم شهودی و حضوری است.
همانگونه که انسان به خودش علم حضوری دارد،امام که روح جهان هستی است نیز بر زیر مجموعه خودش، علم حضوری و اشراف شهودی دارد.
مراجعه شود به:
علم امامت