علل پیروزی و شکست جنگها
!نگرش کلی
کلیه کشورهای در حال جنگ در آرزوی پیروزی به فعالیتهای جنگی خود ادامه می دهند ، اما در پایان یک دوره مشخص به طور قطع همه آنها پیروز نمی شوند و نتیجه جنگ در هر حال از سه حالت زیر خارج نیست.
*پیروزی ، که نشان دهندة برتری قوای نظامی یکی از طرفین مخاصمه بر دیگری است.
*شکست : که ناشی از تسلیم یکی از طرفین به دیگری است.
*بن بست جنگی ، یا حالت نه شکست و نه پیروزی که در این حالت هیچ یک از قوای طرفین درگیر در جنگ نمی تواند بر دیگری رجحان داشته باشد و ناچار جنگ دچار حالت فرمسایشی می شود و به عبارت دیگر وضعیت نه صلح و نه جنگ پدیدار می گردد.
شرایط پیروزی :
*وجود رهبری مقتدر :
بدیهی است وجود یک رهبر مقتدر و قوی می تواند اکثر افکار عمومی جامعه را به سمت جنگ و پیروزی در آن هدایت نماید.رهبرانی که قوه فرّهی (کراهاتی) داشته باشند به طور قطع موفقیت بیشتری در این امر تحصیل خواهند نمود.
*ایدئولوژی مناسب :
همراه با وجود رهبری خردمند و سیاستمدار ، وجود یک ایدئولوژی مناسب که توجیه کننده جنگ و اجبار به پیروزی را تبیین نماید ، ضروری می نماید.
*برنامه مدرن و استراتژی مشخص :
و هر دوی این مقدمات بدون یک برنامه ریزی دقیق و حساب شده و یا یک استراتژی مشخص ، جنگ را به پیروزی نمی رساند.
*روحیه نظامی مثبت و قوی :
روحیه نظامی یکی از عوامل اصلی پیروزی است .دربین تعلیمات نظامی ، شرط پیروزی را داشتن روحیه ای با نشاط و قوی و ایمانی راسخ می دانند.
*نیروی انسانی کافی :
یک بسیج همگانی و وسیع می تواند پیروزی را سریعتر نماید.
*ابزار و ادوات نظامی :
یکی از تاکتیکهای پیروزی داشتن ابزار و ادوات جنگی برتر از دشمن است .شاید مثال جنگ چالدوران بین نیروی ایرانی و ترکان عثمانی به خوبی مقصود را روشن نماید.
*اقتصادی قوی و شکوفا :
در هر حال نیروی انسانی بسیج شده با داشتن امکانات جنگی مناسب می تواند به سرعت دشمن را به زانو در آورد و همه این موارد در صورتی امکانپذیر است که اقتصادی شکوفا و خزاینی پر از امکانات مادی وجود حقیقی داشته باشد یا از نظر مادی کشور غنی و پر بار باشد.
!عقیدة شهید مرتضی مطهری دربارة پیروزی جنگ
«در روزگاری که مسلمانان با دولت ساسانی می جنگیدند کشور ایران با همه اغتشاشات و از هم پاشیدگیهایی که داشتاز نظر نظامی بسیار نیرومند بود.ایران آن روز با مقایسه مسلمانان آن روز طرف نبود .در آن زمان دو قدرت درجه اول بر جهان حکومت می کردند.ایران و روم ، سایر کشورها یا تحت الحمایه آنها بودند یا باج گزار آنها.ایرانیان آن روز چه از نظر سرباز ، اسلحه ،و وسایل جنگی و چه از نظر آذوقه ، تجهیزات و امکانات دیگر ، برتری فوق العاده ای نسبت به مسلمانان داشتند.اعراب مسلمانان حتی با فنون جنگی آن روز در سطحی که ایرانیان و رومیان آشنا بودند ، آشنا نبودند.
اعراب فنون جنگی را به طور کامل نمی دانستند.لهذا احدی در آن زمان نمی توانست آن شکست عظیم ایران را به دست اعراب مسلمانان پیش بینی نماید.در اینجا ممکن است گفته شود که علت پیروزی مسامانان شور ایمانی و هدفهای روشن و ایمان و اعتقاد آنها به رسالت تاریخی شان و اطمینان کامل به پیروزی و بالاخره ایمان و اعتقاد محکم آنان نسبت به خدا و روز جزا بود.»