تاریخچه ی:
عطار
تفاوت با نگارش: 18
| | V{maketoc} | | V{maketoc} |
| | !زندگی نامه | | !زندگی نامه |
| - |
::{img src=http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/show_image.php?id=21019}::
عطار از شعرا و نویسندگان قرن ششم هجری قمری است. |
+ |
{img src=img/daneshnameh_up/8/83/attar.jpg}
>>
|
عطار از شعرا و نویسندگان قرن ششم هجری قمری است. |
| | نام اصلی او "فرید الدین ابوحامد" بوده است و اطلاع دقیقی از سال تولد او در دست نیست و تاریخ ولادتش را از سال 513 هجری قمری تا 537 هجری قمری دانسته اند. | | نام اصلی او "فرید الدین ابوحامد" بوده است و اطلاع دقیقی از سال تولد او در دست نیست و تاریخ ولادتش را از سال 513 هجری قمری تا 537 هجری قمری دانسته اند. |
| | عطار در روستای "کدکن" که یکی از دهات نیشابور بود به دنیا آمد و از دوران کودکی او جزئیات خاصی در دست نیست. | | عطار در روستای "کدکن" که یکی از دهات نیشابور بود به دنیا آمد و از دوران کودکی او جزئیات خاصی در دست نیست. |
| | + | پدر عطار به شغل عطاری (دارو فروشی) مشغول بوده و "فریدالدین" هم پس از مرگ پدرش به همین شغل روی آورد. |
| | + | عطار علاوه بر دارو فروشی به کار طبابت هم مشغول بود و خود در این مورد می گوید: |
| | + | ~~green:به داروخانه پانصد شخص بودند ----- که در هر روز نبضم می نمودند~~ |
| |
| |
|
| | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| - | {img src=http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/show_image.php?id=21027} |
+ | {img src=img/daneshnameh_up/7/72/ATAR800.JPG} |
| | | | |
| | | | |
| - | | ر عطا ه شغل عطاری (دارو فوی) مغول وده و "فریلدین" م پ مر درش به مین شغل روی آورد. |
+ | |
آنچه لم ا عطار در وسط عم ود دچار ولی ری د به عران روی آورده است. |
| - | ار لاوه ر دارو روی ه کار طبا مشغول بود ود در این مرد ی گوید: |
+ | مورد چگونگی ین انقلاب روحی داستانهایی وود دارد که درستی آنها از نظر تاریخی معلوم یست ولی معروف رین نها این است که روزی عطا ر دکا خد مشغول به معامله بود ک رویشی به آنجا رسید و چند بار با گفتن جمه چیزی برای خدا بدید از عطار مک خواست ولی او به رویش چیزی نداد . |
| - | ~~green:به داوخانه اند شخ بودند ----- که در هر روز بم می نمودند~~ |
+ | درویش به و فت : ای واجه تو چگونه می خواهی از دنیا بروی؟
عطار گفت : همانگونه ک تو از دنی می روی . درویش گفت :تو مانند من می توانی بمیری؟ عطار گفت : بله ، درویش کاسه چوبی خو را زیر سر نهاد و با گفتن کلمه الله از دنیا رفت.
عطار چون این را دید شدیدا" منقل شت و از دکان خارج شد و راه زندگی خود را برای همیشه تغییر داد.
او بعد از مشاهده حال درویش دست از کسب کار کشید و به دمت عارف رکن الدین رفت که در آن زمان عارف معروفی بود و به دست او توبه کرد و به ریاضت و مجاهدت با نفس مشغول شد و چند سال در خدمت این عارف بود. |
| - | آنچه مسلم است عطار در اواسط عمر خود دچار تحولی روحی شد و به عرفان روی آورده است در مورد چگونگی این انقلاب روحی داستانهایی وجود دارد که درستی آنها از نظر تاریخی معلوم نیست ولی معروف ترین آنها این است که روزی عطار در دکان خود مشغول به معامله بود که درویشی به آنجا رسید و چند بار با گفتن جمله چیزی برای خدا بدهید از عطار کمک خواست ولی او به درویش چیزی نداد . درویش به او گفت : ای خواجه تو چگونه می خواهی از دنیا بروی ؟ عطار گفت : همانگونه که تو از دنیا می روی . درویش گفت :تو مانند من می توانی بمیری ؟ عطار گفت : بله ، درویش کاسه چوبی خود را زیر سر نهاد و با گفتن کلمه الله از دنیا برفت . عطار چون این را دید شدیدا" متغیر شد و از دکان خارج شد و راه زندگی خود را برای همیشه تغییر داد . او بعد از مشاهده حال درویش دست از کسب و کار کشید و به خدمت عارف رکن الدین رفت که در آن زمان عارف معروفی بود و به دست او توبه کرد و به ریاضت و مجاهدت با نفس مشغول شد و چند سال در خدمت این عارف بود . عطار سپس قسمتی از عمر خود را به رسم سالکان طریقت در سفر گذراند و از مکه تا ماورالنهر به مسافرت پرداخت و در این سفرها بسیاری از مشایخ و بزرگان زمان خود را زیارت کرد. |
+ | عطار سپس قسمتی از عمر خود را به رسم سالکان طریقت در سفر گذراند و از مکه تا ماورالنهر به مسافرت پرداخت و در این سفرها بسیاری از مشایخ و بزرگان زمان خود را زیارت کرد. |
| | در مورد مرگ عطار نیز روایت های مختلفی وجود دارد و بعضی می گویند که او در حمله مغولان به شهر نیشابور به دست یک سرباز مغول کشته شد و زمان مرگ او احتمالاً بین سالهای 627 یا 632 هجری قمری بوده است. | | در مورد مرگ عطار نیز روایت های مختلفی وجود دارد و بعضی می گویند که او در حمله مغولان به شهر نیشابور به دست یک سرباز مغول کشته شد و زمان مرگ او احتمالاً بین سالهای 627 یا 632 هجری قمری بوده است. |
| | آرامگاه عطار در نزدیکی شهر نیشابور واقع شده است. | | آرامگاه عطار در نزدیکی شهر نیشابور واقع شده است. |
| - | ::{img src=http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/show_image.php?id=21025}::
|
+ | ::{img src=img/daneshnameh_up/2/25/attar24.jpg}:: |
| | !ویژگی های آثار | | !ویژگی های آثار |
| | عطار شاعری است که شیفته عرفان و تصوف است. کلام عطار ساده گیر است. او با سوز و گداز سخن می گوید و اگر چه در فن شاعری به پای استادانی چون ((سنایی )) نمی رسد ولی سادگی گفتار او وقتی با دل سوختگی همراه می شود بسیار تأثیرگذار است. | | عطار شاعری است که شیفته عرفان و تصوف است. کلام عطار ساده گیر است. او با سوز و گداز سخن می گوید و اگر چه در فن شاعری به پای استادانی چون ((سنایی )) نمی رسد ولی سادگی گفتار او وقتی با دل سوختگی همراه می شود بسیار تأثیرگذار است. |
| | عطار در مثنوی "منطق الطیر" با بیان رموز عرفان، سالک این راه را قدم به قدم تا مقصود می برد. | | عطار در مثنوی "منطق الطیر" با بیان رموز عرفان، سالک این راه را قدم به قدم تا مقصود می برد. |
| - | عطار در سرودن(( غزل)) های عرفانی نیز بسیار توانست و اندیشه ژرف او به بهترین شکل در این اشعار نمود یافته است. |
+ | عطار در سرودن(( غزل)) های عرفانی نیز بسیار توانا است و اندیشه ژرف او به بهترین شکل در این اشعار نمود یافته است. |
| - | عطار برای بیان مقصود خود راز همه چیز از جمله تمثیلات و حکایت هایی که حیوانات قهرمان آن هستند بهره جسته است و امروزه می توان مثنوی "منطق الطیر" را یکی از مهمترین ((فابل ))ها در ادب فارسی دانست. |
+ | عطار برای بیان مقصود خود از همه چیز از جمله تمثیلات و حکایت هایی که حیوانات قهرمان آن هستند بهره جسته است و امروزه می توان مثنوی "منطق الطیر" را یکی از مهمترین ((فابل ))ها در ادب فارسی دانست. |
| | بدون شک عطار سرمایه های عرفانی شعر فارسی را - که سنایی آغازگر آن است- به کمال رساند و به راستی می توان گفت که عطار راه را برای کسانی چون ((مولوی )) باز کرده است. | | بدون شک عطار سرمایه های عرفانی شعر فارسی را - که سنایی آغازگر آن است- به کمال رساند و به راستی می توان گفت که عطار راه را برای کسانی چون ((مولوی )) باز کرده است. |
| | عطار از معدود شاعرانی است که در طول زندگی خود هرگز زبان به مدح کسی نگشود و هیچ شعری از او که در آن امیر پادشاهی را ستوده باشد یافت نمی شود. | | عطار از معدود شاعرانی است که در طول زندگی خود هرگز زبان به مدح کسی نگشود و هیچ شعری از او که در آن امیر پادشاهی را ستوده باشد یافت نمی شود. |
| | ! آثار | | ! آثار |
| - | مجموعه قصاید و غزلیات عطار، که بیشتر آنها عرفانی و دارای مضمونهای بلند صوفیانه است به نامهای دیوان عطار چند بار چاپ شده است. |
+ | ~~green:__دیوان اشعار:__~~
__~~maroon:1- مجموعه قصاید و غزلیات عطار، که بیشتر آنها عرفانی و دارای مضمونهای بلند صوفیانه است به نام "دیوان عطار" چند بار چاپ شده است.~~__ |
| | از میان مثنویهایی که بی گمان از اوست می توان به این آثار اشاره کرد: | | از میان مثنویهایی که بی گمان از اوست می توان به این آثار اشاره کرد: |
| |
| |
|
| | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| - | {img src=http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/show_image.php?id=21029} |
+ | {img src=img/daneshnameh_up/c/ca/mantegh-Attar.jpg} |
| | | | |
| | | | |
| - | | ~~maroon:__1- منطق الطیر__~~ |
+ | |
~~maroon:__2- منطق الطیر__~~ |
| - | این مثنوی، که حدود 4600 بیت دارد مهم ترین و برجسته ترین مثنوی عطار و یکی از مشهورترین مثنویهای تمثیلی فارسی است. این کتاب که در واقع می توان آن را "حماسه ای عرفانی" نامید، عبارت است از داستان گروهی از مرغان که برای جستن و یافتن سیمرغ – که پادشاه آنهاست- به راهنمایی هدهد به راه می افتند و در راه از هفت مرحله سهمگین می گذرند و در هر مرحله گروهی از مرغان از راه باز می مانند و به بهانه هایی یا پس می کشند تا این که، پس از عبور از این مراحل هفتگانه که بی شباهت به هفت خان در داستان رستم و داستان اسفندیار نیست، سرانجام از این گروه انبوه مرغان که در جستجوی "سیمرغ" بودند تنها "سی مرغ" باقی می مانند و چون به خود می نگرند در می یابند که آنچه بیرون از خود می جسته اند- سیمرغ- اینک در وجود خود آنهاست. منظور عطار از مرغان، سالکان راه و از "سی مرغ" مردان خدا جویی است که پس از عبور از مراحل هفت گانه سلوک – یعنی طلب، عشق، معرفت، استغنا، توحید، حیرت، فقر و فنا- سرانجام حقیقت را در وجود خویش کشف می کنند. |
+ | این مثنوی، که حدود 4600 بیت دارد مهم ترین و برجسته ترین مثنوی عطار و یکی از مشهورترین مثنویهای تمثیلی فارسی است. |
| - | ~~maroon:__2- الهی نامه__~~ |
+ | این کتاب که در واقع می توان آن را "حماسه ای عرفانی" نامید، عبارت است از داستان گروهی از مرغان که برای جستن و یافتن سیمرغ – که پادشاه آنهاست- به راهنمایی هدهد به راه می افتند و در راه از هفت مرحله سهمگین می گذرند.
در هر مرحله گروهی از مرغان از راه باز می مانند و به بهانه هایی یا پس می کشند تا این که، پس از عبور از این مراحل هفتگانه که بی شباهت به هفت خان در داستان "رستم" نیست، سرانجام از این گروه انبوه مرغان که در جستجوی "سیمرغ" بودند تنها "سی مرغ" باقی می مانند و چون به خود می نگرند در می یابند که آنچه بیرون از خود می جسته اند- سیمرغ- اینک در وجود خود آنهاست.
منظور عطار از مرغان، سالکان راه و از "سی مرغ" مردان خدا جویی است که پس از عبور از مراحل هفت گانه سلوک – یعنی طلب، عشق، معرفت، استغنا، توحید، حیرت، فقر و فنا- سرانجام حقیقت را در وجود خویش کشف می کنند.
~~maroon:__3- الهی نامه__~~ |
| | این منظورمه در واقع مجموعه ای است از قصه های گوناگون کوتاه و مبتنی بر گفت و شنود پدری با پسران جوان خود که بیهود در جستجوی چیزهایی برآمده اند که حقیقت آن با آنچه عامه مردم از آن می فهمند تفاوت دارد. | | این منظورمه در واقع مجموعه ای است از قصه های گوناگون کوتاه و مبتنی بر گفت و شنود پدری با پسران جوان خود که بیهود در جستجوی چیزهایی برآمده اند که حقیقت آن با آنچه عامه مردم از آن می فهمند تفاوت دارد. |
| - | ~~maroon:__3- مصیبت نامه__~~ |
+ | ~~maroon:__4- مصیبت نامه__~~
از دیگر منظومه های مهم عطار مصیبت نامه است که در بیان مصیبت ها و گرفتاری های روحانی سالک و مشتمل است بر حکایت های فرعی بسیار که هر کدام از آنها جذاب و خواندنی است. |
| - | از دیگر منظومه های مهم عطار مصیبت نامه است که در بیان مصیبت ها و گرفتاری های روحانی سالک و مشتمل است بر حکایت های فرعی بسیار که هر کدام از آنها جداگانه نیز خالی از فایده و نتیجه ای نیست. | |
| | در این منظومه شیخ نیشابور خواننده را توجه می دهد که فریفته ظاهر نشود و از ورای لفظ و ظواهر امر، به حقیقت و معنی اشیا پی ببرد. | | در این منظومه شیخ نیشابور خواننده را توجه می دهد که فریفته ظاهر نشود و از ورای لفظ و ظواهر امر، به حقیقت و معنی اشیا پی ببرد. |
| - | ~~maroon:__4- مختار نامه__~~ |
+ | ~~maroon:__5- مختار نامه__~~
عطار یکی از شاعرانی است که به سرودن رباعیات استوار و عمیق عارفانه و متفکرانه مشهور بوده است.
رباعیات وی گاهی با رباعیات خیام، او بسیار نزدیک شده و همین امر سبب گردیده است که بسیاری از آنها را بعدها به خیام نسبت دهند و در مجموعه ترانه های وی به ثبت برسانند.
همین آمیزش و نزدیکی فکر و اندیشه، کار تمیز و تفکیک ترانه های این دو شاعر بزرگ نیشابوری را دشوار کرده است.
~~maroon:__6- تذکرة الاولیا__~~ |
| - | عطار یکی از اانی است که به سرون اعیات استوار و عمیق عارفانه و متکرانه نامبرداربوده است. رباعیات وی گای با رباعات خیام تانه ساز همشهری او بسیار زدیک شد و همین امر سبب گردیده است ه بسیاری از آنها را بعدها به خیام نسبت دهند و در مجموعه ترانه های وی به ثبت برسانند. همین آمیزش و نزدیکی فکر و اندیشه، کار تمیز و تفکیک ترانه های این دو شاعر بزرگ نیشابوری را دشوار کرده است. |
+ | عطار از غا وانی به سرت عارفان و مامات اویای تو دبستی زیادی داشته است. |
| - | ~~maroon:__4- تذکرة الاولیا__~~ |
+ | همین علاقه سبب شده است که او سرگذشت و حکایات مربوط به نودو هفت تن از اولیا و مشایخ تصوف را در کتابی به نام تذکرة الاولیا گردآوری کند. |
| - | عطار هم از آغاز جوانی به سرگذشت عارفان و مقامات اولیای تصوف دلبستگی تام داشته است. همین تعلق خاطر سبب شده است که او سرگذشت و حکایات مربوط به نودو هفت تن از اولیا و مشایخ تصوف را در کتابی به نام تذکرة الاولیا گردآوری کند. بیش از او در کتاب کشف المحجوب جلابی هجویری و طبقات الصوفیه عبدالرحمان سُلَمی نیز چنین کاری صورت گرفته که ر نر ا ل تقدم ر نو خود حائز اهمیت اند لیکن تذکرة الاولیای عطار، نزد فارسی زبانان شهرت و قبول بیشتری پیدا کرده است. این کتاب در سالهای آخر سده ششم یا سالهای آغاز سده هفتم هجری تألیف شده است. |
+ | بیش از او در کتاب کشف المحجوب هجویری و طبقات الصوفیه عبدالرحمان سُلَمی نیز چنین کاری صورت گرفته است. گر چ این و کتا ب لت قدیمی ر ودن همیت دارند ولی تذکرة الاولیای عطار، نزد فارسی زبانان شهرت بیشتری پیدا کرده است. این کتاب در سالهای آخر سده ششم یا سالهای آغاز سده هفتم هجری تألیف شده است. |
| | ~~orange:-------------~~ | | ~~orange:-------------~~ |
| | !نمونه آثار | | !نمونه آثار |
| | __نمونه ای از شعر عطار__ | | __نمونه ای از شعر عطار__ |
| | __~~gold:دریغا~~__ | | __~~gold:دریغا~~__ |
| | ندارد درد ما درمان دریغا ----- بماندم بی سرو سامان دریغا | | ندارد درد ما درمان دریغا ----- بماندم بی سرو سامان دریغا |
| | در این حیرت فلک ها نیز دیری است----- که میگردند سرگردان دریغا | | در این حیرت فلک ها نیز دیری است----- که میگردند سرگردان دریغا |
| | رهی بس دور میبینم در این ره----- نه سر پیدا و نه پایان دریغا | | رهی بس دور میبینم در این ره----- نه سر پیدا و نه پایان دریغا |
| | چو نه جانان بخواهد ماند و نه جان----- ز جان دردا و از جانان دریغا | | چو نه جانان بخواهد ماند و نه جان----- ز جان دردا و از جانان دریغا |
| | پس از وصلی که همچون یاد بگذشت ----- در آمد این غم هجران دریغا | | پس از وصلی که همچون یاد بگذشت ----- در آمد این غم هجران دریغا |
| | ~~red:***~~ | | ~~red:***~~ |
| | __نمونه ای از نثر عطار از "تذکرة الاولیاء"__ | | __نمونه ای از نثر عطار از "تذکرة الاولیاء"__ |
| | ~~red:حکایتی از ذوالنون مصری~~ | | ~~red:حکایتی از ذوالنون مصری~~ |
| | نقل است که جوانی بود و پیوسته بر صوفیان انکار کردی. | | نقل است که جوانی بود و پیوسته بر صوفیان انکار کردی. |
| | یک روز شیخ انگشتری خود به وی داد و گفت: "پیش فلان نانوا رو و به یک دینار گرو کن". | | یک روز شیخ انگشتری خود به وی داد و گفت: "پیش فلان نانوا رو و به یک دینار گرو کن". |
| | انگشتری از شیخ بستد و ببرد. به گرو نستدند. باز خدمت شیخ آمد و گفت: "به یک درم بیش نمی گیرند". | | انگشتری از شیخ بستد و ببرد. به گرو نستدند. باز خدمت شیخ آمد و گفت: "به یک درم بیش نمی گیرند". |
| | شیخ گفت: "پیش فلان جوهری بر تا قیمت کند." ببرد. دو هزار دینار قیمت کردند. باز آورد و با شیخ گفت. شیخ گفت: "علم تو با حال صوفیان، چون علم نانواست بدین انگشتری". جوان توبه کرد و از سر آن انکار برخاست. | | شیخ گفت: "پیش فلان جوهری بر تا قیمت کند." ببرد. دو هزار دینار قیمت کردند. باز آورد و با شیخ گفت. شیخ گفت: "علم تو با حال صوفیان، چون علم نانواست بدین انگشتری". جوان توبه کرد و از سر آن انکار برخاست. |
| | ~~red:حکایتی از بایزید بسطامی~~ | | ~~red:حکایتی از بایزید بسطامی~~ |
| | نقل است که شیخ را همسایه ای گبر بود و کودکی شیرخواره داشت و همه شب از تاریکی می گریست، که چراغ نداشت. | | نقل است که شیخ را همسایه ای گبر بود و کودکی شیرخواره داشت و همه شب از تاریکی می گریست، که چراغ نداشت. |
| | شیخ هر شب چراغ برداشتی و به خانه ایشان بردی، تا کودک خاموش گشتی. | | شیخ هر شب چراغ برداشتی و به خانه ایشان بردی، تا کودک خاموش گشتی. |
| | چون گبر از سفر باز آمد، مادر طفل حکایت شیخ باز گفت. گبر گفت: "چون روشنایی شیخ آمد، دریغ بُوَد که به سر تاریکی خود باز رویم". | | چون گبر از سفر باز آمد، مادر طفل حکایت شیخ باز گفت. گبر گفت: "چون روشنایی شیخ آمد، دریغ بُوَد که به سر تاریکی خود باز رویم". |
| | حالی بیامد و مسلمان شد. | | حالی بیامد و مسلمان شد. |
