یکی از ویژگیهای بسیار مهم شخصیت اجتماعی ((حضرت امام سجاد علیه السلام|حضرت زین العابدین علیه السلام ))مراقبت به عزّت نفس و دوری از هر گونه عمل و برخوردی بوده که شائبه « ذلّت » در برابر دیگران داشته باشد.

بر اساس آیه شریفه « __ولله العزه و لرسوله و للمومنین ولیکن المنافقین لا یعلمون__ » (8 / منافقون) « عزّت » منحصراً از آن خداوند و پیامبرش و مومنین می باشد و این عزت همه از عزت ذات اقدس ربوبی نشأت می گیرد که « فان العزّه لله جمیعاً » (بخشی از آیه 139 / نساء) از اینرو در سر تا سر زندگی اولیاء حق و بندگان صالح و مومنین هیچ عملی که کمترین شائبه «ذلت » و دنائت نفس در آن باشد، دیده نمی شود.
ابو حمزه ثمالی از ایشان نقل می کند که فرمودند : خوشحال نمی شوم که در مقابل ذلّت نفس خودم، برای من شترهای سرخ مو باشد.

و اما از جنبه رفتار و عمل در طول حیات پربرکت آن امام همام در جمیع مراحل چه در هنگام اسارت در چنگال دژخیمان اموی در ((کربلا)) و ((کوفه)) و چه در کاخ ((عبیدالله بن زیاد|عبیدالله)) و چه در سفر ((شام «سوریه»|شام)) و نزد ((یزید بن معاویه|یزید)) با آنهمه فشارها و مصائب و چه در ادامه زندگانی حضرت در مدینه با همه فراز و نشیبهای آن، ابداً عمل و کرداری که با « عزّت نفس » مخالفتی داشته باشد از حضرت گزارش نشده است.

در این قسمت تنها به عنوان یک نمونه این قطعه تاریخی را بازگو می کنیم که در کاخ عبیدالله بن زیاد هنگامیکه او از حضرت سئوالاتی پرسید و حضرت مقتدرانه به او پاسخ دادند و سخنش را در زمینه انتساب قتل شهدای کربلا به خداوند با آیه قرآن در دهانش شکستند، او دستور قتل حضرت را صادر کرد که با فداکاری عمه بزرگوارش عبیدالله از این دستور منصرف شد.

بعد حضرت سجاد علیه السلام به او فرمودند: «__ابا لقتل تهّدونی یابن زیاد ؟! اما علمت ان القتل لناعاده و کرامتنا الشهاده__. » یعنی ای فرزند زیاد آیا من را به قتل تهدید می کنی؟ مگر نمی دانی کشته شدن در راه خدا عادت ما و شهادت کرامت ما می باشد.
مشروح این جریان در قسمت ((امام سجاد علیه السلام در مجلس عبید الله بن زیاد|امام سجاد علیه السلام در مجلس عبیدالله بن زیاد ))نقل گردیده است.

منابع :

بحارالانوار ، ج 46 ، ص 100 ، حدیث 23 به نقل از کشف الغمه

ج 45 ، ص 115 الی 117 و ص 167

مراجعه شود به:

((فضائل اخلاقی و کمالات امام سجاد علیه السلام))