V{maketoc}

! تصاویر عدسی:

عدسی ها همانند ((آینه ها)) دارای تصاویر حقیقی و مجازی هستند این تصاویر از پرتو های همگرا شونده و واگرا شونده ((بازتاب))ی ایجاد می شود. بر خلاف آینه ها در عدسی ها عبور نور نیز مطرح است و تصاویر ممکن است در پشت و جلوی عدسی شکل گیرد.

عدسی هایی که ضخامت قسمت های کناریش بزرگتر باشد، پرتو های موازی را همگرا می کند و ((عدسی محدب)) نام دارد. که دارای فاصله کانونی مثبت می باشد.

بر خلاف آینه ها دارای دو کانون در فضاهای جلو و پشت عدسی می باشند ، عدسی هایی که ضخامت قسمت محوری آنها کمتر از ضخامت قسمت کناری باشد ، پرتو های موازی را از هم باز می کنند و دارای فاصله کانونی منفی هستند و ((عدسی مقعر)) نام دارند. که اینها نیز دارای دو کانونی در فضای جسم و تصویر هستند.

! انواع عدسی:

__''محدب'' (همگراکننده)__ - __''مقعر''(واگراکننده)__


*__((عدسی محدب)) (کوژ):__
عدسی هایی که ((نور)) را همگرا می کنندو جهت تصویر سازی حقیقی و نیز همگرا نمودن پرتو های تابشی از نقاط دور مانند پرتو های ((ستارگان)) مورد استفاده قرار می گیرند.


*__((عدسی مقعر)) (کاو):__ این عدسی ها نور را واگرا می کنند و جهت واگرا نمودن نور ها و اصلاح برخی سیستم ها که نیاز به واگرایی نور را دارد از جمله ((چشم)) مورد استفاده واقع می شوند.

! قواعد ((نحوه رسم پرتو در عدسی ها)) :

اکثر قواعد همانند ((آینه ها))ست و در حالت کلی عمده ترین آنها که پرتو های خاصی را شامل می شود عبارتند از :


#پرتوی موازی با محور نوری بعد از برخورد به عدسی و عبور از آن ، از نقطه کانون می گذرد که فاصله آن از ((رأس عدسی)) f است.


# پرتوهای عبوری از کانون عدسی بعد از ((شکست)) در آن به موازات محور نوری خواهد بود.


#پرتو نوری عبوری از رأس عدسی بدون شکست ا ز آن رد می شود.


#همواره شیئی نوری در سمت چپ عدسی قرار داده می شود و نور از چپ به راست بر عدسی می تابد و در ((عدسی ها)) بر عکس آینه ها ردیابی پرتویی ((«ترسیم پرتو))) برای نور عبوری(شکستی) صورت می گیرد.


#فضای سمت چپ عدسی فضای جسم و فضای سمت راست عدسی فضای تصویر می باشد که جسم موجود در سمت چپ ((«فضای جسم)) ) را جسم حقیقی و جسم موجود در سمت راست ((«فضای تصویر))) را جسم مجازی گویند. که وجود خارجی ندارد و نیز تصویر در فضای تصویر حقیقی و تصویر در فضای جسم مجازی می باشد.

! عدسی های مرکب:

#__((عدسی کوژ-تخت)):__آنچنان عدسی است که یک طرف آن کوژ و یک طرف آن تخت میباشد.


#__((عدسی دو کوژ)):__آنچنان عدسی است که هر دو طرف آن کوژ می باشد.


#__عدسی هلالی(محدب):__آنچنان عدسی است که یک یک طرف آن کوژ و طرف دیگرش کاو باشد.


#__((عدسی تخت- کاو)):__ آنچنان عدسی است که یک طرف آن کاو و طرف دیگرش تخت باشد.


#__((عدسی دو کاو)):__ آنچنان عدسی است که هر دو طرف آن کاو باشد.


#__عدسی هلالی (مقعر):__آنچنان عدسی است که یک طرف آن کوژ و طرف دیگرش کاو باشد.


((عدسی های هلالی)) دونوع اند;یکی آن است که کناره هایش نازک و مرکزش ضخیم است و دیگری دارای کناره های ضخیم و مرکز نازکی می باشد یعنی اولی خاصیت همگرایی و دومی خاصیت واگرایی نور را دارد.

! ((دستگاه های نوری)) شامل عدسی ها:

اکثر دستگاه های نوری شامل دو نوع عدسی می باشند که یکی را که نور اول بر آن می تابد و در ورودی دستگاه کار گذاشته می شود __''((عدسی شیئی))__'' و دومی را که در خروجی دستگاه قرار دارد و ((نور)) از آن خارج می شود __''((عدسی چشمی))__'' گویند.

از جمله از این دستگاه ها __((میکروسکوپ نوری))__- __((زیر دریایی))__-__((میکروسکوپ پلاریزان))__- __((دوربین های دو چشمی))__- __((دوربین ها))__- __انواع ((عینک ها))__ و...را می توان نام برد.

! عیوب عدسی ها:

((عدسی ها)) به لحاظ داشتن ضخامت زیاد و ناخالصی ها دارای ((ابیراهی ها))یی هستند که در سیستم ((اعوجاج)) ایجاد می کنند و وضوح تصویر حاصل از دستگاه نوری را به هم می زنند از جمله از این ابیراهی ها عبارتند از:


#__((ابیراهی رنگی)):__
علاوه از بهم زدن وضوح و کیفیت تصویر رنگ آنرا هم بهم می زند و تا حدی آن را از حالت طبیعی خارج می کند که اینها هم به دو دسته ((ابیراهی رنگی)) طولی و عرضی تقسیم می شوند.


#__((ابیراهی اعوجاج)):__
تصویر هندسه واقعی خود را پیدا نمی کند و قسمت های مختلف عدسی که دارای ضخامت های متفاوتی است در میزان انحراف پرتو های تابشی به یک مقدار عمل نمی کند و انحراف یکنواخت نبوده و تصویراز وضوح می افتد که این ابیراهی نیز به دو دسته ((اعوجاج بشکه ای)) و ((اعوجاج بالشی)) تقسیم می شود.


برخی ابیراهی های دیگری مانند ((ابیراهی کروی)) که انحراف پرتو از کانون عدسی را سبب می شود، وجود دارند که بوسیله ساخت عدسی های مرکب با هندسه ویژه این ابیراهی ها اصلاح می شوند.

! ((عدسی های غیر کروی)):

برخی ((دستگاه های اپتیکی)) به لحاظ محدودیت در طراحی و سایر محدودیت ها وماهیت دستگاه عدسی های غیر کروی را لازم دارند که جهت ایفای نقش در ْآن سیستم ها ساخته شده اند.

! مشخصات تصویر در عدسی:

بسته به اینکه جسم در چه فاصله ای از عدسی قرار گیرد دارای تصویری حقیقی یا مجازی،مستقیم یا وارون، راست یا برگردان، کوچکتر از جسم یا بزرگتر از آن و... خواهد بود.

رابطه حاکم بر فواصل جسم و تصویر ((عدسی نازک)) و فاصله کانونی آن بصورت زیر است: __ (f=1/(1/p+1/q) __ که برای عدسی خیلی نازک (f=R/2) است که در آن Rشعاع کره ((دیوپترهای کروی|دیو پتر)) عدسی و pفاصله جسم از رأس و qفاصله تصویر از رأس عدسی می باشد.

برای یک ((عدسی ضخیم)) __ «f=1/«n-1)(1/R1-1/R2 __ که R1 شعاع دیو پتر داخلی و کوچک و R2 شعاع دیو پتر خارجی (بزرگ)و n ((ضریب شکست)) شیشه عدسی می باشد این رابطه در طراحی و ساخت ((عینک ها))ی طبی بکار برده می شود طوریکه به توسط این رابطه چشم پزشکان ((نمره چشم)) را مشخص می نمایند یعنی با داشتن n معلوم و فاصله کانونی مورد نیاز برای ((چشم)) بیمار شعاع های داخلی و خارجی عدسی را متناسب با فاصله کانونی مناسب انتخاب می کنند تا اصلاح چشم به توسط عینک مربوطه صورت گیرد رابطه اخیر به ((فرمول عینک سازان)) معروف است.

! مباحث مرتبط با عدسی ها:

*((بازتاب))
*((عدسی محدب))
*((عدسی مقعر))
*((نحوه رسم پرتو در عدسی ها))
*((آینه ها))
*((ترسیم پرتو))
*((رأس عدسی))
*((شکست))
*((فضای جسم))
*((فضای تصویر))
*((عدسی کوژ-تخت))
*((عدسی دو کوژ))
*((عدسی تخت- کاو))
*((عدسی دو کاو))
*((عدسی های هلالی))
*((دستگاه های نوری))
*((عدسی شیئی))
*((عدسی چشمی))
*((میکروسکوپ نوری))
*((زیر دریایی))
*((میکروسکوپ پلاریزان))
*((دوربین ها))
*((دوربین های دو چشمی))
*((عینک ها))
*((ابیراهی ها))
*((ابیراهی رنگی))
*((ابیراهی اعوجاج))
*((ابیراهی کروی))
*((عدسی های غیر کروی))
*((دستگاه های اپتیکی))
*((عدسی نازک))
*((دیوپترهای کروی))
*((عدسی ضخیم))
*((نمره چشم))
*((چشم))
*((فرمول عینک سازان))
*((ضریب شکست))
*((نحوه تصویر گیری در عدسی ها))