تاریخچه ی:
عدسی
تفاوت با نگارش: 4
| !مقدمه | | !مقدمه |
- | عدسیها همانند ((آینه|آینهها)) دارای تصاویر حقیقی و مجازی هستند، این تصاویر از پرتو های همگرا شونده و واگرا شونده بازتابی ایجاد میشود. بر خلاف آینهها در عدسیها عبور نور نیز مطرح است و تصاویر ممکن است در پشت و جلوی عدسی شکل گیرد. عدسیهایی که ضخامت قسمتهای کناریش بزرگتر باشد، پرتو های موازی را همگرا میکند و ((عدسی محدب)) نام دارد، که دارای فاصله کانونی مثبت میباشد.
بر خلاف آینهها دارای دو کانون در فضاهای جلو و پشت عدسی میباشند ، عدسیهایی که ضخامت قسمت محوری آنها کمتر از ضخامت قسمت کناری باشد، پرتوهای موازی را از هم باز میکنند و دارای فاصله کانونی منفی هستند و ((عدسی مقعر)) نام دارند، که اینها نیز دارای دو کانونی در فضای جسم و تصویر هستند. |
+ | عدسیها همانند ((آینه|آینهها)) دارای تصاویر حقیقی و مجازی هستند، این تصاویر از پرتو های همگرا شونده و واگرا شونده بازتابی ایجاد میشود. بر خلاف آینهها در عدسیها عبور نور نیز مطرح است و تصاویر ممکن است در پشت و جلوی عدسی شکل گیرد. عدسیهایی که ضخامت قسمتهای کناریش بزرگتر باشد، پرتو های موازی را همگرا میکند و ((عدسی محدب)) نام دارد، که دارای فاصله کانونی مثبت میباشد. بر خلاف آینهها دارای دو کانون در فضاهای جلو و پشت عدسی میباشند ، عدسیهایی که ضخامت قسمت محوری آنها کمتر از ضخامت قسمت کناری باشد، پرتوهای موازی را از هم باز میکنند و دارای فاصله کانونی منفی هستند و ((عدسی مقعر)) نام دارند، که اینها نیز دارای دو کانونی در فضای جسم و تصویر هستند. |
|
| |
|
| |
| | | |
| | | | | |
- | {img src=img/daneshnameh_up/1/11/انواع عدسی.jpg} |
+ | {picture=lens-convex.JPG} |
| | | |
| | | |
| | | | |
|
- |
| |
| !انواع عدسی | | !انواع عدسی |
| !!عدسی محدب (کوژ) | | !!عدسی محدب (کوژ) |
| عدسیهایی که ((نور)) را همگرا میکنند و جهت تصویر سازی حقیقی و نیز همگرا نمودن پرتوهای تابشی از نقاط دور مانند پرتوهای ((ستاره|ستارگان)) مورد استفاده قرار میگیرند. | | عدسیهایی که ((نور)) را همگرا میکنند و جهت تصویر سازی حقیقی و نیز همگرا نمودن پرتوهای تابشی از نقاط دور مانند پرتوهای ((ستاره|ستارگان)) مورد استفاده قرار میگیرند. |
| !!عدسی مقعر (کاو) | | !!عدسی مقعر (کاو) |
| این عدسیها نور را واگرا می کنند و جهت واگرا نمودن نورها و اصلاح برخی سیستمها که نیاز به واگرایی نور را دارد از جمله ((ساختمان چشم|چشم)) مورد استفاده واقع میشوند. | | این عدسیها نور را واگرا می کنند و جهت واگرا نمودن نورها و اصلاح برخی سیستمها که نیاز به واگرایی نور را دارد از جمله ((ساختمان چشم|چشم)) مورد استفاده واقع میشوند. |
| !قواعد نحوه رسم پرتو در عدسیها | | !قواعد نحوه رسم پرتو در عدسیها |
| اکثر قواعد همانند آینههاست و در حالت کلی عمدهترین آنها که پرتو های خاصی را شامل میشود عبارتند از:
| | اکثر قواعد همانند آینههاست و در حالت کلی عمدهترین آنها که پرتو های خاصی را شامل میشود عبارتند از:
|
| #پرتوی موازی با محور نوری بعد از برخورد به عدسی و عبور از آن ، از نقطه کانون میگذرد که فاصله آن از رأس عدسی __f__ است. | | #پرتوی موازی با محور نوری بعد از برخورد به عدسی و عبور از آن ، از نقطه کانون میگذرد که فاصله آن از رأس عدسی __f__ است. |
|
| |
|
| |
| | | |
| | | | | |
- | {picture file=img/daneshnameh_up/5/52/adasi 1.jpg} |
+ | {picture=lens-concave.JPG} |
| | | |
| | | |
| | | | |
|
|
| |
|
| #پرتوهای عبوری از کانون عدسی بعد از ((شکست نور|شکست)) در آن به موازات محور نوری خواهد بود.
| | #پرتوهای عبوری از کانون عدسی بعد از ((شکست نور|شکست)) در آن به موازات محور نوری خواهد بود.
|
- | #پرتو نوری عبوری از رأس عدسی بدون شکست ا ز آن رد میشود.
|
+ | #پرتو نوری عبوری از رأس عدسی بدون شکست از آن رد میشود.
|
| #همواره شیئی نوری در سمت چپ عدسی قرار داده میشود و نور از چپ به راست بر عدسی میتابد و در عدسیها بر عکس آینهها ردیابی پرتویی (((ترسیم پرتو))) برای نور عبوری (شکستی) صورت میگیرد.
| | #همواره شیئی نوری در سمت چپ عدسی قرار داده میشود و نور از چپ به راست بر عدسی میتابد و در عدسیها بر عکس آینهها ردیابی پرتویی (((ترسیم پرتو))) برای نور عبوری (شکستی) صورت میگیرد.
|
| #فضای سمت چپ عدسی فضای جسم و فضای سمت راست عدسی فضای تصویر میباشد که جسم موجود در سمت چپ (فضای جسم) را جسم حقیقی و جسم موجود در سمت راست (فضای تصویر) را جسم مجازی گویند. که وجود خارجی ندارد و نیز تصویر در فضای تصویر حقیقی و تصویر در فضای جسم مجازی میباشد. | | #فضای سمت چپ عدسی فضای جسم و فضای سمت راست عدسی فضای تصویر میباشد که جسم موجود در سمت چپ (فضای جسم) را جسم حقیقی و جسم موجود در سمت راست (فضای تصویر) را جسم مجازی گویند. که وجود خارجی ندارد و نیز تصویر در فضای تصویر حقیقی و تصویر در فضای جسم مجازی میباشد. |
|
| |
|
| |
| | | |
| | | | | |
| {picture file=img/daneshnameh_up/6/6d/Adasi2.jpg} | | {picture file=img/daneshnameh_up/6/6d/Adasi2.jpg} |
| | | |
| | | |
| | | | |
|
- |
| |
| ! عدسیهای مرکب | | ! عدسیهای مرکب |
- | #__~~green:عدسی کوژ - تخت~~:__آنچنان عدسی است که یک طرف آن کوژ و یک طرف آن تخت میباشد.
#__~~green:عدسی دو کوژ~~:__آنچنان عدسی است که هر دو طرف آن کوژ میباشد.
#__~~green:عدسی هلالی (محدب)~~:__آنچنان عدسی است که یک یک طرف آن کوژ و طرف دیگرش کاو باشد.
#__~~green:عدسی تخت - کاو~~:__ آنچنان عدسی است که یک طرف آن کاو و طرف دیگرش تخت باشد.
#__~~green:عدسی دو کاو~~:__ آنچنان عدسی است که هر دو طرف آن کاو باشد.
#__~~green:عدسی هلالی (مقعر)~~:__آنچنان عدسی است که یک طرف آن کوژ و طرف دیگرش کاو باشد.
> >عدسیهای هلالی دو نوعند، یکی آن است که کناره هایش نازک و مرکزش ضخیم است و دیگری دارای کنارههای ضخیم و مرکز نازکی میباشد، یعنی اولی خاصیت همگرایی و دومی خاصیت واگرایی نور را دارد.
{img src=img/daneshnameh_up/5/5a/انواع عدسی 1.jpg}
|
|
+ | #__~~brown:عدسی کوژ - تخت~~:__ آنچنان عدسی است که یک طرف آن کوژ و یک طرف آن تخت میباشد. #__~~brown:عدسی دو کوژ~~:__ آنچنان عدسی است که هر دو طرف آن کوژ میباشد. #__~~brown:عدسی هلالی (محدب)~~:__ آنچنان عدسی است که یک یک طرف آن کوژ و طرف دیگرش کاو باشد. #__~~brown:عدسی تخت - کاو~~:__ آنچنان عدسی است که یک طرف آن کاو و طرف دیگرش تخت باشد. #__~~brown:عدسی دو کاو~~:__ آنچنان عدسی است که هر دو طرف آن کاو باشد. #__~~brown:عدسی هلالی (مقعر)~~:__ آنچنان عدسی است که یک طرف آن کوژ و طرف دیگرش کاو باشد.
عدسیهای هلالی دو نوعند، یکی آن است که کناره هایش نازک و مرکزش ضخیم است و دیگری دارای کنارههای ضخیم و مرکز نازکی میباشد، یعنی اولی خاصیت همگرایی و دومی خاصیت واگرایی نور را دارد. |
| !دستگاههای نوری شامل عدسیها | | !دستگاههای نوری شامل عدسیها |
| اکثر دستگاههای نوری شامل دو نوع عدسی میباشند که یکی را که نور اول بر آن میتابد و در ورودی دستگاه کار گذاشته میشود __''عدسی شیئی__'' و دومی را که در خروجی دستگاه قرار دارد و نور از آن خارج میشود __''عدسی چشمی__'' گویند. از جمله از این دستگاهها __((میکروسکوپ نوری))__ - __((زیر دریایی چگونه کار میکند؟|زیر دریایی))__ - __((میکروسکوپ پلاریزان))__ - __دوربینهای دو چشمی__ - __((دوربینها))__ - __انواع ((عینک|عینکها))__ و ... را میتوان نام برد. | | اکثر دستگاههای نوری شامل دو نوع عدسی میباشند که یکی را که نور اول بر آن میتابد و در ورودی دستگاه کار گذاشته میشود __''عدسی شیئی__'' و دومی را که در خروجی دستگاه قرار دارد و نور از آن خارج میشود __''عدسی چشمی__'' گویند. از جمله از این دستگاهها __((میکروسکوپ نوری))__ - __((زیر دریایی چگونه کار میکند؟|زیر دریایی))__ - __((میکروسکوپ پلاریزان))__ - __دوربینهای دو چشمی__ - __((دوربینها))__ - __انواع ((عینک|عینکها))__ و ... را میتوان نام برد. |
| !عیوب عدسیها | | !عیوب عدسیها |
| عدسیها به لحاظ داشتن ضخامت زیاد و ناخالصیها دارای ((ابیراهی در عدسی|ابیراهیهایی)) هستند که در سیستم ((اعوجاج)) ایجاد میکنند و وضوح تصویر حاصل از دستگاه نوری را به هم میزنند. از جمله از این ابیراهیها عبارتند از:
| | عدسیها به لحاظ داشتن ضخامت زیاد و ناخالصیها دارای ((ابیراهی در عدسی|ابیراهیهایی)) هستند که در سیستم ((اعوجاج)) ایجاد میکنند و وضوح تصویر حاصل از دستگاه نوری را به هم میزنند. از جمله از این ابیراهیها عبارتند از:
|
- | #__~~green:ابیراهی رنگی~~:__ علاوه از بهم زدن وضوح و کیفیت تصویر رنگ آنرا هم بهم می زند و تا حدی آن را از حالت طبیعی خارج می کند که اینها هم به دو دسته ابیراهی رنگی __طولی__ و __عرضی__ تقسیم میشوند.
#__~~green:ابیراهی اعوجاج~~:__ تصویر هندسه واقعی خود را پیدا نمیکند و قسمتهای مختلف عدسی که دارای ضخامتهای متفاوتی است، در میزان انحراف پرتوهای تابشی به یک مقدار عمل نمیکند و انحراف یکنواخت نبوده و تصویراز وضوح میافتد، که این ابیراهی نیز به دو دسته __اعوجاج بشکهای__ و __اعوجاج بالشی__ تقسیم میشود.
|
+ | #__~~brown:ابیراهی رنگی~~:__ علاوه از بهم زدن وضوح و کیفیت تصویر رنگ آنرا هم بهم می زند و تا حدی آن را از حالت طبیعی خارج می کند که اینها هم به دو دسته ابیراهی رنگی __طولی__ و __عرضی__ تقسیم میشوند.
#__~~brown:ابیراهی اعوجاج~~:__ تصویر هندسه واقعی خود را پیدا نمیکند و قسمتهای مختلف عدسی که دارای ضخامتهای متفاوتی است، در میزان انحراف پرتوهای تابشی به یک مقدار عمل نمیکند و انحراف یکنواخت نبوده و تصویراز وضوح میافتد، که این ابیراهی نیز به دو دسته __اعوجاج بشکهای__ و __اعوجاج بالشی__ تقسیم میشود.
|
| برخی ابیراهیهای دیگری مانند ((ابیراهی کروی)) که انحراف پرتو از کانون عدسی را سبب میشود، وجود دارند که بوسیله ساخت عدسیهای مرکب با هندسه ویژه این ابیراهیها اصلاح میشوند. | | برخی ابیراهیهای دیگری مانند ((ابیراهی کروی)) که انحراف پرتو از کانون عدسی را سبب میشود، وجود دارند که بوسیله ساخت عدسیهای مرکب با هندسه ویژه این ابیراهیها اصلاح میشوند. |
| !عدسیهای غیر کروی | | !عدسیهای غیر کروی |
| برخی ((طراحی دستگاههای اپتیکی|دستگاههای اپتیکی)) به لحاظ محدودیت در طراحی و سایر محدودیتها و ماهیت دستگاه عدسیهای غیر کروی را لازم دارند که جهت ایفای نقش در ْآن سیستمها ساخته شده اند. | | برخی ((طراحی دستگاههای اپتیکی|دستگاههای اپتیکی)) به لحاظ محدودیت در طراحی و سایر محدودیتها و ماهیت دستگاه عدسیهای غیر کروی را لازم دارند که جهت ایفای نقش در ْآن سیستمها ساخته شده اند. |
| !مشخصات تصویر در عدسی | | !مشخصات تصویر در عدسی |
|
| |
|
| |
| | | |
| | | | | |
| {picture file=img/daneshnameh_up/d/d2/adas.jpg} | | {picture file=img/daneshnameh_up/d/d2/adas.jpg} |
| | | |
| | | |
| | | | |
|
|
| |
|
| بسته به اینکه جسم در چه فاصلهای از عدسی قرار گیرد دارای تصویری حقیقی یا مجازی ، مستقیم یا وارون ، راست یا برگردان ، کوچکتر از جسم یا بزرگتر از آن و ... خواهد بود. رابطه حاکم بر فواصل جسم و تصویر ((انواع عدسی|عدسی نازک)) و فاصله کانونی آن بصورت زیر است:
| | بسته به اینکه جسم در چه فاصلهای از عدسی قرار گیرد دارای تصویری حقیقی یا مجازی ، مستقیم یا وارون ، راست یا برگردان ، کوچکتر از جسم یا بزرگتر از آن و ... خواهد بود. رابطه حاکم بر فواصل جسم و تصویر ((انواع عدسی|عدسی نازک)) و فاصله کانونی آن بصورت زیر است:
|
| ::~~green:__(f = 1/(1/p + 1/q __~~:: | | ::~~green:__(f = 1/(1/p + 1/q __~~:: |
| که برای عدسی خیلی نازک (~~green:__f = R/2__~~) است، که در آن __R__ شعاع کره ((دیوپتر)) عدسی و __p__ فاصله جسم از رأس و __q__ فاصله تصویر از رأس عدسی میباشد. برای یک ((انواع عدسی|عدسی ضخیم)):
| | که برای عدسی خیلی نازک (~~green:__f = R/2__~~) است، که در آن __R__ شعاع کره ((دیوپتر)) عدسی و __p__ فاصله جسم از رأس و __q__ فاصله تصویر از رأس عدسی میباشد. برای یک ((انواع عدسی|عدسی ضخیم)):
|
| ::~~green:__(f = 1/(n - 1)(1/R1 - 1/R2__~~:: | | ::~~green:__(f = 1/(n - 1)(1/R1 - 1/R2__~~:: |
| که __R1__ شعاع دیو پتر داخلی و کوچک و R2 شعاع دیو پتر خارجی (بزرگ) و __n__ ((ضریب شکست)) شیشه عدسی میباشد. این رابطه در طراحی و ساخت ((عینک|عینکهای طبی)) بکار برده میشود، طوریکه به توسط این رابطه چشم پزشکان ((آزمایش تعیین نمره عینک|نمره چشم)) را مشخص مینمایند. یعنی با داشتن __n__ معلوم و فاصله کانونی مورد نیاز برای ((چشم)) بیمار شعاع های داخلی و خارجی عدسی را متناسب با فاصله کانونی مناسب انتخاب میکنند تا اصلاح چشم به توسط عینک مربوطه صورت گیرد، رابطه اخیر به ~~green:__فرمول عینک سازان__~~ معروف است. | | که __R1__ شعاع دیو پتر داخلی و کوچک و R2 شعاع دیو پتر خارجی (بزرگ) و __n__ ((ضریب شکست)) شیشه عدسی میباشد. این رابطه در طراحی و ساخت ((عینک|عینکهای طبی)) بکار برده میشود، طوریکه به توسط این رابطه چشم پزشکان ((آزمایش تعیین نمره عینک|نمره چشم)) را مشخص مینمایند. یعنی با داشتن __n__ معلوم و فاصله کانونی مورد نیاز برای ((چشم)) بیمار شعاع های داخلی و خارجی عدسی را متناسب با فاصله کانونی مناسب انتخاب میکنند تا اصلاح چشم به توسط عینک مربوطه صورت گیرد، رابطه اخیر به ~~green:__فرمول عینک سازان__~~ معروف است. |
| !مباحث مرتبط با عنواتن | | !مباحث مرتبط با عنواتن |
| *((آزمایش تعیین نمره عینک)) | | *((آزمایش تعیین نمره عینک)) |
| *((آینه)) | | *((آینه)) |
| *((ابیراهی نوری در عدسی)) | | *((ابیراهی نوری در عدسی)) |
| *((انواع عدسی)) | | *((انواع عدسی)) |
| *((بازتاب)) | | *((بازتاب)) |
| *((دوربین)) | | *((دوربین)) |
| *((دیوپتر)) | | *((دیوپتر)) |
| *((زیر دریایی چگونه کار میکند؟)) | | *((زیر دریایی چگونه کار میکند؟)) |
| *((ترسیم پرتو)) | | *((ترسیم پرتو)) |
| *((ساختمان چشم)) | | *((ساختمان چشم)) |
| *((ضریب شکست)) | | *((ضریب شکست)) |
| *((شکست نور)) | | *((شکست نور)) |
| *((طراحی دستگاههای اپتیکی)) | | *((طراحی دستگاههای اپتیکی)) |
| *((عدسی محدب)) | | *((عدسی محدب)) |
| *((عدسی مقعر)) | | *((عدسی مقعر)) |
| *((عدسیهای غیر کروی)) | | *((عدسیهای غیر کروی)) |
| *((عینک)) | | *((عینک)) |
| *((فرمول عدسی سازان)) | | *((فرمول عدسی سازان)) |
| *((میکروسکوپ)) | | *((میکروسکوپ)) |
| *((میکروسکوپ پلاریزان)) | | *((میکروسکوپ پلاریزان)) |
| *((نحوه تصویر گیری در عدسیها)) | | *((نحوه تصویر گیری در عدسیها)) |