روح انسان بعد از مرگ به عالمی به نام عالم برزخ می رود. عالم برزخ را « عالم مثال » یا « عالم خیال » نیز می گویند. در عالم برزخ، ماده نیست بلکه صورت محض است.
صورت مثالی ما در خواب حرکت می کند و افعالی را انجام می دهد، بدون این که بدن حرکتی کند. این صورت مثالی چیزی در کنار بدن و در کنار روح نیست. بلکه بدن و صورت مثالی و روح با یکدیگر، یک نحوه اتحاد دارند و در واقع سه مرحله از واقعیّت انسان هستند.
انسان در موقع خوابیدن، علاقه اش از بدن کم می شود. مرگ هم که برادر خواب است عبارت است از قطع علاقه روح از بدن. بنابراین طبق استدلالات قطعی عقلی و نیز آیات و روایات صریح و فراوان، روح پس از مرگ زنده است و به نعم الهی یا عذاب مشغول می شود.
خداوند در آیه 169 سوره آل عمران می فرماید: «
ولاتحسبن الذین قتلوا فی سبیل الیه امواتا بل احیاء عند ربهم یرزقون »؛ (ابداً گمان مکن که آنانکه در راه خدا شهید شده اند، مرده اند بلکه آنها زنده اند و در نزد پروردگارشان روزی می خورند.) بنابراین انسان، پس از مرگ وارد عالم برزخ می شود و هیچ فاصله ای بین مرگ و عالم برزخ نیست.
لذا
رسول خدا فرمود: «
من مات فقد قامت قیامته »؛ ( هر کس بمیرد
قیامت او بر پا شده است. )
و یا فرمود: «
القبر روضه من ریاض الجنه او حفره من حفرالنیران »؛ (قبر باغی است از باغهای
بهشت یا گودالی است از گودالهای
جهنم ) آیات و روایات در مورد بقاء روح و عالم برزخ، بسیار فراوان است، بطوری که جای شکی را باقی نمی گذارد.
برای آشنا شدن بیشتر با عالم برزخ به بعضی از قسمتهای آن، تنها اشاره ای می کنیم.
--
احضار ارواح
--
نعمت و عذاب برزخی
--
ارتباط با ارواح
--
ارتباط با برزخ
منابع: معاد شناسی، علامه طهرانی، ج 2/ مجلس دوازدهم.