عاصم بن ثابت انصاری، کنیه وی ابو سلیمان و از تیره بنی عمرو بن عوف از قبیله اوس و از جمعیت انصار به شمار می آید. وی قبل از بعثت پیامبر اسلام (ص ) در شهر مدینه به دنیا آمد.
از پدر عاصم، ثابت و مادرش شموس دختر ابی عامر، خبری در تاریخ بازگو نشده است. گویا آن دو قبل از اسلام از دنیا رفته اند. عاصم دارای یک برادر به نام« عامر» و یک خواهر به نام جمیله بود. جمیله در سال هفتم هجرت به همسری ((عمر بن خطاب)) در آمد و از او فرزندی به دنیا آورد.

عاصم در ((ماجرای بیعت دوم عقبه|بیعت دوم عقبه)) حضور داشت و ضمن پذیرش اسلام با رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم بیعت کرد. به هنگام هجرت مسلمانان مکی به مدینه، وی از عبدالله بن جحش و برادر و خانواده اش میزبانی به عمل آورد. سپس پیامبر خدا صلی الله علیه و آله وسلم بین او و ((عبدالله بن جحش)) عقد اخوت اسلامی و ((پیمان برادری)) استوار ساخت.

عاصم بن ثابت در ((جنگ بدر)) و احد در سپاه اسلام بود و در رکاب پیامبر خدا شمشیر زد. وی از پایداران در ((جنگ احد|نبرد احد)) بوده است و در آن نبرد بود که ابو عزه شاعر معروف عرب، را به قتل رساند.

وی که از نخستین مسلمانان ((انصار)) به شمار می آید، توانست در مدت کوتاهی احکام و قوانین جاودان اسلام را فرا گیرد و از سوی رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم به عنوان مبلغ اسلام و معلم قرآن انتخاب شود و به همراه چند تن دیگر از فرهیختگان اسلامی راهی سرزمین قاره و عضل شدند. آنان در منطقه رجیع از سوی مردان پیمان شکن ((عضل)) و ((قاره)) مورد هجوم قرار گرفتند و به شهادت رسیدند. تنها دو تن از مجاهدات آن حادثه به اسارت دشمن در آمدند. این حادثه در آخر سال سوم هجرت روی داده است.

منابع :

الطبقات ،‌ ج 3 ،‌ ص 462 ؛‌ الاستیعاب ،‌ ج 3 ،‌ص 132؛ اسدالغابه ،‌ ج 3 ، ص 111 ؛ الاصابه ، ج 2 ، ص 244 ؛ سیره ابن هشام ‌، ج 2 ،‌ ص 344