تاریخچه ی:
طبقه بندی جلبکها
||جلبکها گروهی از تالوفیتها (((ریسه داران)) دارای کلروفیل) هستند. جلبکها اکثرا آبزی بوده و بطور شناور و یا چسبیده به کف یا تکیهگاه در آب قرار میگیرند. جلبکهای کوچک میکروسکوپی و شناور در آب را ((فیتوپلانکتون)) مینامند. دانش شناسایی جلبکها را ((جلبک شناسی)) (Phycology) میگویند.||
!اطلاعات اولیه
((جلبک|جلبکها)) گروه بزرگی از گیاهان هستند که از لحاظ شکل و اندازه ، تنوع وسیعی دارند. برای اولین بار ، « ((لینه)) » گیاه شناس ، در سال 1754 ، این گیاهان را با نام ''آلجی'' معرفی کرد. رومیها از واژه ''Fucus'' ، چینیها از واژه ''tsao'' و مردم هاوایی از واژه ''Limu'' برای معرفی این گیاهان استفاده میکنند. در تقسیمات جهانی گیاهی ، جلبکها 1800 جنس و 21000 گونه دارند. بیشتر جلبکها ، آبزی هستند. در جلبکها هر سلول دارای 1 تا 2 عد ((کلروپلاست)) و بندرت دارای ((کروماتوفور)) هستند.
در جلبکها ساختارهای تولید مثلی بطور کامل به ((هاگ)) یا ((گامت)) تبدیل میشوند. جلبکها یا یوکاریوت هستند، یا پروکاریوت. تولید مثل در جلبکها به دو طریق جنسی و غیر جنسی صورت میگیرد. جلبکها فاقد هر نوع منفذ یا روزنه هستند و ریزوئیدها در آنها در صورت وجود بسیار ساده است. اندامهای جنسی در جلبکها یا تک سلولی است یا پرسلولی. ذخیره غذایی در جلبکها ، نشاسته است و به صورت ((موجودات اتوتروف|اتوتروف)) زندگی میکنند و دیواره سلولی در آنها از ((سلولز)) تشکیل شده است.
!تفاوت بین جلبکها و ((قارچ|قارچها))
*جلبکها در زیستگاههای آبی ، در خاک ، در سطح گیاهان یا داخل آنها ، بر سطح یا داخل موجودات جانوری ، در سنگها یا برف و یخ دیده میشوند. قارچها عمدتا ساپروفیت یا پارازیت (((انگل))) هستند.
*جلبکها ترجیحا در نور زندگی میکنند و قارچها در جاهای تاریک یا مکانهای دارای نور کم زندگی میکنند.
*در جلبکها دیواره سلولی از سلولز تشکیل شده و در قارچها دیواره از ((کیتین)) ، سلولز قارچی و قندهای 5 کربنی ساخته شده است.
*در جلبکها ، پیکره تالوئیدی از ((سلولهای پارانشیمی)) حقیقی است. در قارچها پیکره از سلولهای پارانشیم کاذب ، ساخته شده است.
*در جلبکها پیگمانهای فتوسنتزی مانند ((کلروفیل)) و ((کاروتن|کاروتنها)) وجود دارند، در حالیکه قارچها فاقد کلروفیل هستند.
*جلبکها اتوتروف هستند، در صورتیکه قارچها ((موجودات هتروتروف|هتروتروف)) میباشند.
*ذخیره غذایی در جلبکها نشاسته و در قارچها به صورت ((گلیکوژن)) است.
!طبقه بندی جلبکها Algae Classification
چون شناسایی تمام جلبکها مشکل است، از این رو آنها را بر طبق صفات و مشخصات موروثی و خواص مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی به صورت زیر دسته بندی میکنند:
*__شاخه (Division)__ با علامت Phyta.
*__زیر شاخه (Sub Division)__ با علامت Phytina.
*__رده (Class)__ با علامت Phyceae.
*__زیررده (Sub Class)__ با علامت Phycideae.
*__راسته (Order)__ با علامت ales.
*__زیر راسته (Sub Order)__ با علامت inales.
*__تیره (Family)__ با علامت aceae.
*__گونه (Species)__.
!اساس طبقه بندی
*__رنگیزهها :__ مقادیر مواد رنگی ، نوع مواد و ترکیب شیمیایی و انوع بازترکیبی آنها.
*__شکل خارجی :__ اندازه ، شکل ، زواید و دیگر ساختمانها.
*__شکل کروماتوفور یا کلروپلاست :__ آیا فنجانی ، ستارهای ، عدسی و ... هستند؟
*__مواد ذخیرهای :__ نشاسته ، چربی و ... و ترکیب شیمیایی آنها.
*__تاژکها :__ ساختمان ، نوع ، تعداد و موقعیت آناتومی و اتصال آن به سلول.
*__دیواره سلولی :__ ساختمان ظریف دیواره و ساختار شیمیایی آن.
*__هسته کروموزومها :__ حضور یا عدم حضور یک هسته و شکل ((کروموزم)).
*__دادههای اکولوژیک :__ توجه به زیستگاهها، آیا ساکن آب شیرین هستند یا آب شور؟
!شاخههای جلبکها
با در نظر گرفتن ضوابط فوق ، جلبکها را در 10 شاخه قرار میدهند:
((جلبک سبز _ آبی|سیانوفیت)) ، ((جلبک تاژکدار|اوگلنوفیت)) ، ((جلبک سبز|کلروفیت)) ، گزانتوفیت ، کریزوفیت ، کریپتوفیت ، پیروفیت ، باسیلاریوفیت ، فائوفیتا (((جلبک قهوهای|جلبکهای قهوهای))) و رودوفیتا (((جلبک قرمز|جلبکهای قرمز))).
*__سیانوفیت یا جلبکهای سبز _ آبی :__
این گروه از جلبکها ، ساختاری ساده داشته و به صورت تک سلولی ، کلنی و یا رشتهای بوده، غالبا در پوششی از ماده ژلاتینی قرار دارند. هسته در این جلبکها مشخص نبوده و به صورت گرانولهایی در داخل ((سیتوپلاسم)) پراکنده است. رنگیزههای این جلبکها ، شامل کلروفیل ، کاروتن ، ((فیکواریتدین)) و ((فیکوسیانین)) هستند. مواد ذخیرهای در این جلبکها گلیکوژن یا نشاسته خاصی به نام ''فلوریدین'' است. ''~~orange:نوستوک~~'' و ''~~orange:اسیلاتوریا~~'' از گونههای معروف این گروه هستند.
*__اوگلنوفیت یا جلبکهای تاژکدار :__
این دسته از جلبکهای تک سلولی ، دارای تاژک غشایی ظریف بدون دیواره سلولزی هستند. در عدهای از جلبکهای تاژک دار. لکهای به رنگ قرمز ، به نام ''لکه چشمی'' در محلی نزدیک به تاژک قرار دارد. این لکه نسبت به نور حساس است. پیگمانهای رنگی به صورت کلروفیل و کاروتن بوده و اندوخته غذایی آنها ، ((گلوسید|گلوسیدی)) به نام ''پارامیلوم'' میباشد. ~~orange:''جلبک اوگلنا''~~ بهترین نمونه از جلبکهای تاژکدار است.
*__کلروفیت یا جلبکهای سبز :__
این جلبکها دارای کلروپلاست و هسته مشخص هستند. در ساختار جدار آنها سلولز و ((پکتوز)) دیده میشود. بعضی از جلبکهای تک سلولی و عده زیادی رشته مانند هستند. جلبکهای سبز علاوه بر کلروفیل ، دارای کاروتن و ((گزانتوفیل)) هستند. مواد اندوختهای در این جلبکها ، نشاستهای است و با معرف ید ، آبی رنگ میشود. جلبک ''~~orange:اسپیروژیر~~'' و ''~~orange:شارا~~'' از این گروه هستند.
*__فائوفیتا یا جلبکهای قهوهای :__
تقریبا همه جلبکهای قهوهای دریازی هستند. ساختمان رشتهای دارند و عموما نسبت به بیشتر جلبکهای دیگر ، سازمان پیچیدهتری دارند. در واقع امروزه جلبک قهوهای تک سلولی وجود ندارد. معروفترین این جلبکها ، ''~~orange:فوکوس~~'' است که در امتداد بسیاری از سواحل دریاها ، یافت میشود. در این جلبکها ، رنگیزههای کلروفیل و ((فوکوگزانتین)) قهوهای وجود دارد. ''لامینارین'' و ''مانیتول'' از مواد ذخیرهای این جلبکها ، محسوب میشود.
*__رودوفیتا یا جلبکهای قرمز :__
جلبکهای قرمز تقریبا همگی پرسلولی و دریازی هستند. این جلبکها ، علفهای دریایی موجود در آبهای استوایی را تشکیل میدهند. رنگیزه ''فیکواریتدین'' نقش کمکی مهمی را در ((فتوسنتز)) این جلبکها ، ایفا میکند. جلبکهای قرمز مشبکتر و ظریفتر از جلبکهای قهوهای سخت و ستبر هستند. از این جلبکها ، ''جنس گلیدیوم'' منبع ژله آگار است و از آن به عنوان محیط کشت میکروبها ، استفاده میشود.
!اهمیت جلبکها
جلبکها از نظر اقتصادی در تولید مواد پروتئینی اهمیت زیادی دارند، زیرا بطور مستقیم یا غیر مستقیم در زنجیره غذایی آبزیان ، بخصوص ماهیها و همچنین انسان قرار میگیرند. جلبکها با عمل فتوسنتز بر اکسیژن محیط افزوده، از این راه موجب تصفیه آبهای آلوده و فاضلابها میشوند. برخی از جلبکها ، قادرند ازت هوا را در خود ، تثبیت کنند. ازت جذب شده در آنها چه در زمان حیات و چه پس از مرگ بر حاصلخیزی زمین میافزاید. از پوسته سیلیسی ((دیاتومه|دیاتومهها)) که نوعی از جلبکها هستند، در ساختن خمیردندان ، ساختار صافیها و جلوگیری از انفجار استفاده میشود.
!مباحث مرتبط با عنوان
*((تولید مثل در جلبکها))
*((جلبک))
*((جلبک شناسی))
*((خصوصیات شاخههای جلبکها))
*((ریسه داران))
*((زیستگاههای جلبکها))
*((مشخصات عمومی جلبکها))