تاریخچه ی:
صنعت رنگ سازی
تفاوت با نگارش: 1
| | + |
|
| | + |
| | + | {img src=img/daneshnameh_up/e/eb/dye5.jpg} |
| | + | | |
| | !دید کلی | | !دید کلی |
| - | رنگ در دنیای امروز نقش بسیار مهمی در پرورش ذوق و قرایح بشری و ارضای نیازهای زیبا شناختی وی ایفا می کند بدین جهت است که احساس رنگ را به تعبیری حس هفتم می گویند.
انسان در پهنه تولید تزئین خانه ها پوشاک و حتی نوشابه ها در هنر نقاشی صنایع کشتیرانی امور ارتباطات محصولات مصرفی در صنایع فضایی و خلاصه در همه شئونات با رنگ سر و کار دارد . بطور کلی از رنگ علاوه بر ایجاد زیبایی محیط جهت حفاظت اشیا در مقابل عوامل طبیعی و غیره استفاده می شود . |
+ | __~~green:رنگ~~__ در دنیای امروز نقش بسیار مهمی در پرورش ذوق و قرایح بشری و ارضای نیازهای زیبا شناختی وی ایفا می کند. بدین جهت است که احساس رنگ را به تعبیری __حس هفتم__ می‌گویند. انسان در پهنه تولید تزئین خانه‌ها ، پوشاک و حتی نوشابه‌ها در هنر ، نقاش صنایع کشتیرانی و امور ارتباطات محصولات مصرفی در صنایع فضایی و خلاصه در همه شئونات با رنگ سر و کار دارد. بطور کل از رنگ علاوه بر ایجاد زیبایی محیط ، جهت حفاظت اشیا در مقابل عوامل طبیعی و غیره استفاده می‌شود. |
| | !تاریخچه | | !تاریخچه |
| - | سابقه استفاده از مواد رنگی توسط انسان به دوران غارنشینی می رسد . اولین کاربرد واقعی و عملی مواد رنگی را می توان در ساختن کشتی نوح مربوط دانست که برای جلوگیری از نفوذ آب و پوسیدگی آن از مواد رنگی استفاده شده بود . بعدها از مواد رنگی برای حفاظت چوب از پوسیدگی در بناهای چوبی و زمانی که استفاده از وسایل آهنی متداول شد برای جلوگیری از زنگ زدن آنها استفاده می شد .
!اجزای تشکیل دهنده رنگ ها
هر رنگ اصولا از دو قسمت اصلی تشکیل شده است .
*رنگ دانه : که ماده رنگی نامحلول در آن است ( خاک رس ناخالص رنگی و پودر برف از سنگهای رنگی به عنوان اولین رنگ دانه ها مورد استفاده انسان قرار می گرفتند . )
*محمل رنگها: مایعی است که با رنگ دانه مخلوط شده کاربرد آنرا آسان می کند و در چسبیدن آن کمک می کند ( از سفیده تخم مرغ چسب عسل محلول قند به عنوان محمل های رنگ استفاده می شد . امروزه متداول ترین محمل ها رنگ دانه ها را آب یا روغن تشیل می هد . از اینرو رنگ ها را به دو دسته (( رنگ ها روغنی )) و (( رنگ های آلی )) تقسیم می کنند0
انواع رنگ دانه ها :
*اکسید ها :
*fe2o3.2H2o ( لیمونیت ) برای تهیه رنگ قرمز مصرف می شود و یکی از قدیمی ترین رنگ دانه هاست 0
* fe2o3 ( هماتیت ) برای تهیه رنگ قرمز روشن بکار می رود 0
* Tio2 ( دی اکسید تیتان ) برای تهیه رنگ سفید روشن و بسیار مرغوب که در هوا تیره نمی شود به کار می رود 0 معمولا آن را با سولفات باریم مخلوط می کنند 0
*zno که از مهم ترین رنگ دانه های سفید است و از تجزیه کربنات روی و یا سوزاندن فلز روی در هوا حاصل می شود0
*PB2O3 ( سرنج ) که رنگ سرخ یا قرمز تیره دارد و بیشتر برای پوشانیدن سطح قطعات فو لادی به منظور حفاظت آن ها از رنگ زدن کاربرد دارد 0
*سولفید روی و لیتوپن :
سولفید روی برای تهیه رنگ سفید مات مصرف می شود و از مزایای آن این است که بر خلاف سفید اب سرب در هوا سیاه نمی شود0 این رنگ دانه معمولا در تجارت بصورت مخلوطی از سولفید روی و سولفات باریم به نام لیتوپن مصرف دارد که رنگ سفید بسیار مرغوب است 0
*سفید اب سرب :
این رنگ دانه عمدتا شامل pb(oh)2 , pbco3 که از قرن ها پیش شناخته شده بود 0 قدرت پوشش آن ها زیاد است ولی در هوا به علت وجود h2o به مرور سیاه می شود 0 برای تبدیل مجدد آن به رنگ سفید می توان از تاثیر پر اکسید هیدروژن بر آن استفاده کرد 0
*دوده چراغ و زغال استخوان :
یکی از اجزایی رنگ سیاه و مرکب است و برای تغییر رنگ سفید به میزان دلخواه نیز مصرف می شود 0
*رنگ دانه های فلزی :
**مانندپودر آلومینیم در روغن جلا که که از آن برای حفاظت وسایل آهنی و فولادی استفاده می شود 0
**برنز آلومینیم ( آلیاژ(AL,CU درروغن جلا که از آن برای ایجاد رنگ بسیار زیبای طلایی برای دور قاب ها و 000استفاده می شود 0
*رنگ دانه های الوان :
**رنگ دانه های آبی : مهم ترین این این رنگ دانه ها آبی پروس و آبی نیلی یا لاجورد است 0 آبی پتروس که یکی از مهم ترین رنگ های آبی است 0 از واکنش کلرید آهن( ) با هگزا سیانو فرات ( ) پتاسیم به دست می آید 0 لاجورد نیز یکی از رنگ های آبی مرغوب است که از حرارت دادن مخلوط کائولین کربنات سدیم گوگرد زغال در غیاب هوا حاصل می شود 0
** رنگ دانه های زرد : مهم ترین این رنگ دانه ها کرومات روی و کرومات سرب است 0 از قطران زغال سنگ نیز رنگ دانه های الوانی بصورت نمک های نامحلول فلزات به دست می آد که در هیدروکسید آلومینین بصورت ژله می بندد 0 این ژله را پس از خشک کردن به صورت پودر با رنگ دانه های نظر کربنات کلسیم و سیلسس مخلوط می کنند و در انواع رنگ های مورد نیاز به کار می برند0
!رنگ های روغنی
در این نوع رنگ ها رنگ دانه را در یک روغن خشک شونده که استر گلیسیرین با اسیدهای چرب نظیر اسیدهای اولی و یا لینولنیک می باش حل می کنند0 این روغن ها در هوا اکسیده شده و به ترکیبات سیر شده تبدیل می شوند و لایه ای سخت مقاوم و محافظ تشکیل می دهند که از نفوذ آب در رنگ دانه جلوگیری می کنند 0
رقق کننده :
• برای رقیق کردن و هولت کاربرد رنگ به کار می رود و معمولا یک حلال هیدرو کربنی نظیر ترپنتین است ه به روغن تربانتین شهرت ارد 0
خشک کننده :
کی از اجزای رنگ های وغنی است که در حقیقت نقش کاتالیزور در تسریع اکسیداسیون و خشک شدن رنگ ها را دارد و معمولا مخلوطی از اکسید های سرب منگنز و کبالت در ( روغن بزرک )بصورت استر مصرف می شود
!رنگ های پلاستیکی
با اضافه کردن رزین های سنتزی نظیر رزین حاصل از فنل و فرمالدئید که خاصیت پلاستیکی دارد در روغن جلا رنگ های پلاستیکی حاصل می شود0 این نوع رنگ ها به خاطر دوام و قابل شستشو بودن اهمیت و کاربردهای زیادی دارد 0
!رنگ های لعابی یا مات :
با اضافه کردن رنگ هایی نظیر Tio2 به روغن جلا آن را به صورت مات درآورده و بعد برای مات کردن هر نوع رنگ به کار می رود 0
!رنگ اتومبیل
این نو رن ها باید این ویژگی را داشته باشند که به سرعت در هوا خشک شوند0 برای این منظور رنگ دانه را در حلال های آبلی بسیار فرار نظیر استات آمیل استات اتیل یا استات بوتیل حل می کنند 0 برای رنگ های متالیک ( فلزی ) از رنگ دانه های فلزی استفاده می شود 0
!رنگ های محلول در آب
این نوع رنگ ها از معلق کردن رنگ دانه ها در آب مخلوط با یک چسب محلول در آب تهیه می شوند 0 از رنگ های روغنی ارزانترند و قابل شستشو نمی باشند 0
|
+ | سابقه استفاده از مواد رنگی توسط انسان ، به دوران غارنشینی می‌رسد. اولین کاربرد واقعی و عملی مواد رنگی را می‌توان در ساختن کشتی نوح مربوط دانست که برای جلوگیری از نفوذ آب و پوسیدگی آن ، از مواد رنگی استفاده شده بود. بعدها از مواد رنگی برای حفاظت چوب از پوسیدگی در بناهای چوبی و زمانی که استفاده از وسایل آهنی متداول شد، برای جلوگیری از ((خوردگی فلزات|زنگ زدن)) آنها استفاده می‌شد .
!اجزای تشکیل دهنده رنگها
هر رنگ اصولا از دو قسمت اصلی تشکیل شده است که عبارتند از:
!!رنگدانه />ماده رنگی نامحلول در آب است ( خاک رس ناخالص رنگی و پودر برف از سنگهای رنگی به‌عنوان اولین رنگدانه ها مورد استفاده انسان قرار می‌گرفتند ).
!!محمل رنگها />مایعی است که با رنگدانه مخلوط شده ، کاربرد آنرا آسان می‌کند و در چسبیدن آن ، کمک می‌کند ( از سفیده تخم مرغ ، چسب عسل محلول قند به‌عنوان محملهای رنگ استفاده می‌شد). امروزه متداولترین محملهای رنگدانهها را ((آب)) یا ((روغن)) تشکیل میدهد. از اینرو رنگها را به دو دسته __رنگهای رونی__ و __رنگهای لی__ تقسیم میکنند. |
| | + |
| | + | {img src=img/daneshnameh_up/8/84/chemicals.jpg} |
| | + | | |
| | + | !انواع رنگدانه |
| | + | !!اکسیدها |
| | + | *__لیمونیت__ ( __Fe2O3.2H2O__ ) برای تهیه رنگ قرمز مصرف می‌شود و یکی از قدیمی‌ترین رنگدانه‌هاست.
|
| | + | *هماتیت ( __Fe2O3__ ) برای تهیه رنگ قرمز روشن بکار می‌رود.
|
| | + | *__دی‌اکسید تیتان__ ( __TiO2__ ) برای تهیه رنگ سفید روشن و بسیار مرغوب که در هوا تیره نمی‌شود، بکار می‌رود. معمولا آن را با سولفات باریم مخلوط میکنند.
|
| | + | *__اکسید روی__ ( __ZnO__ ) که از مهم‌ترین رنگدانه های سفید است و از تجزیه کربنات روی و یا سوزاندن فلز ((روی)) در هوا حاصل می‌شود.
|
| | + | *سرنج ( Pb2O3 ) که رنگ سرخ یا قرمز تیره دارد و بیشتر برای پوشانیدن سطح قطعات ((فولاد|فولادی)) به‌منظور حفاظت آنها از زنگ زدن کاربرد دارد. |
| | + | !!سولفید روی و لیتوپن |
| | + | سولفید روی برای تهیه رنگ سفید مات مصرف می‌شود و از مزایای آن ، این است که بر خلاف سفیداب سرب در هوا سیاه نمی‌شود. این ((رنگدانه و انواع آن|رنگدانه)) معمولا در تجارت بصورت مخلوطی از سولفید روی و سولفات باریم به نام لیتوپن مصرف دارد که رنگ سفید بسیار مرغوب است. |
| | + | !!سفیداب سرب |
| | + | این رنگ دانه عمدتا شامل Pb(OH)2 , PbCO3 که از قرن ها پیش شناخته شده بود. قدرت پوشش آنها زیاد است، ولی در هوا به‌علت وجود H2O به مرور سیاه می‌شود. برای تبدیل مجدد آن به رنگ سفید می‌توان از تاثیر پراکسید هیدروژن بر آن استفاده کرد. |
| | + | !!دوده چراغ و زغال استخوان |
| | + | یکی از اجزای رنگ سیاه و مرکب است و برای تغییر رنگ سفید به میزان دلخواه نیز مصرف می‌شود. |
| | + | !!رنگدانه‌های فلزی |
| | + | *مانند پودر ((آلومینیم)) در __روغن جلا__ که از آن برای حفاظت وسایل آهنی و فولادی استفاده می شود
|
| | + | *برنز آلومینیم ( آلیاژ Al, Cu ) در روغن جلا که از آن ، برای ایجاد رنگ بسیار زیبای طلایی برای دور قابها و ... استفاده می‌شود. |
| | + | !!رنگدانه‌های الوان |
| | + | *__رنگدانه‌های آبی:__ مهم‌ترین این این رنگدانهها ، آبی پروس و آبی نیلی یا لاجورد است. آبی پروس یکی از مهم‌ترین رنگهای آبی است. لاجورد نیز یکی از رنگهای آبی مرغوب است که از حرارت دادن مخلوط ((کائولین)) ، ((کربنات سدیم)) ، ((گوگرد)) و ((زغال سنگ)) در غیاب هوا حاصل می‌شود.
|
| | + | *__ رنگ دانه های زرد:__ مهم ترین این رنگدانهها ، کرومات روی و کرومات سرب است. از قطران زغال سنگ نیز رنگدانه‌های الوانی بصورت نمکهای نامحلول فلزات بدست می‌آید که در هیدروکسید آلومینین بصورت ژله می‌بندد. این ژله را پس از خشک کردن به‌صورت پودر با رنگدانه‌هایی نظیر کربنات کلسیم و سیلسس مخلوط میکنند و در انواع رنگهای مورد نیاز بکار می‌برند. |
| | + | !رنگهای روغنی |
| | + | در این نوع رنگها ، رنگدانه را در یک روغن خشک شونده که استر ((گلیسیرین)) با ((اسید چرب|اسیدهای چرب)) ، نظیر اسیدهای اولئیک و یا لینولنیک می‌باشد، حل میکنند. این روغن‌‌ها در هوا اکسیده شده ، به ((هیدروکربنها|ترکیبات سیر شده)) تبدیل می‌شوند و لایه‌ای سخت مقاوم و محافظ تشکیل می‌دهند که از نفوذ آب در رنگدانه جلوگیری میکنند. |
| | + | !!رقیق‌کننده |
| | + | برای رقیق کردن و سهولت کاربرد ((رنگ)) بکار می‌رود و معمولا یک حلال هیدروکربنی نظیر __ترپنتین__ است که به روغن تربانتین شهرت دارد. |
| | + | !!خشک کننده |
| | + | یکی از اجزای رنگهای روغنی است که در حقیقت نقش ((کاتالیزور)) را در تسریع ((اکسیداسیون-احیا|اکسیداسیون)) و خشک شدن رنگها را دارد و معمولا مخلوطی از اکسید های سرب ، منگنز و کبالت در ( روغن بزرک ) بصورت ((استر)) مصرف می‌شود. |
| | + |
| | + | {img src=img/daneshnameh_up/8/88/colour.jpg} |
| | + | | |
| | + | !رنگهای پلاستیکی |
| | + | با اضافه کردن ((رزین‌های مبادله کننده یون|رزین‌های سنتزی)) نظیر رزین حاصل از ((فنل)) و ((فرمالدئید)) که خاصیت پلاستیکی دارد، در روغن جلا ، رنگهای پلاستیکی حاصل می‌شود. این نوع رنگها به خاطر دوام و قابل شستشو بودن ، اهمیت و کاربردهای زیادی داردن. |
| | + | !رنگهای لعابی یا مات |
| | + | با اضافه کردن رنگ‌هایی نظیر TiO2 به روغن جلا آن را به صورت مات درآورده ، بعد برای مات کردن هر نوع رنگی بکار می‌رود. |
| | + | !رنگ اتومبیل |
| | + | این نوع رنگها ، باید این ویژگی را داشته باشند که به‌سرعت در هوا خشک شوند. برای این منظور ، رنگدانه را در حلالهای آلی بسیار فرار نظیر استات آمیل ، استات اتیل یا استات بوتیل حل میکنند. برای رنگهای متالیک ( فلزی ) ، از رنگدانه‌های فلزی استفاده می‌شود. |
| | + | !رنگهای محلول در آب |
| | + | این نوع رنگها از معلق کردن رنگدانهها در آب مخلوط با یک چسب محلول در آب تهیه می‌شوند. از رنگهای روغنی ارزانترند و قابل شستشو نمی‌باشند. |
| | + | !مباحث مرتبط با عنوان |
| | + | *((تولید صنعتی رنگدانه سفید)) |
| | + | *((تولید صنعتی رنگدانه سیاه)) |
| | + | *((رنگ)) |
| | + | *((رنگدانه و انواع آن)) |
| | + | *((شیمی رنگ)) |
