تاریخچه ی:
صنایع پتروشیمی
تفاوت با نگارش: 5
| - | __صنایع پتروشیمی Petro chemical industry__ | |
| | !دید کلی | | !دید کلی |
| - | صنایع پتروشیمی بخشی از ((صنایع شیمیایی)) است که فرآورده‌های شیمیایی را از مواد خام حاصل از ((نفت)) یا ((گاز طبیعی)) تولید می‌کند. تا پیش از وارد شدن نفت به مفهوم امروزی در زندگی انسان ، هم ((مواد شیمیایی)) مورد نیاز ، بر اثر تغییر و تبدیل ((صنایع گیاهی)) و حیوانی بدست می‌آمد. اما در اوایل قرن بیستم ((نفت خام)) و گاز طبیعی به عنوان ماده اولیه برای تهیه بسیاری از ترکیبات مورد نیاز انسان اهمیت حیاتی و روز افزونی پیدا کرده است. |
+ | __~~green:صنایع پتروشیم~~__(__Petrochemical industry__) بخشی از صنایع شیمیایی است که فرآورده‌های شیمیایی را از مواد خام حاصل از ((نفت)) یا ((گاز طبیعی)) تولید می‌کند. تا پیش از وارد شدن نفت به مفهوم امروزی در زندگی انسان ، ((مواد شیمیایی)) مورد نیاز ، بر اثر تغییر و تبدیل صنایع گیاهی و حیوانی بدست می‌آمد. اما در اوایل قرن بیستم ((نفت خام)) و گاز طبیعی به عنوان ماده اولیه برای تهیه بسیاری از ترکیبات مورد نیاز انسان ، اهمیت حیاتی و روز افزونی پیدا کرده است.
|
| | | |
| - | {picture file=img/daneshnameh_up/p-palayesh.jpg} |
+ | {picture=p-palayesh.jpg} |
| | | | | |
|
| | !تاریخچه | | !تاریخچه |
| - | اقوام متمدن ((دوران باستان)) ، بویژه ((سومریها)) و ((آشوریها)) و ((بابلیها)) در حدود چهار هزار و پانصد سال پیش در سرزمین ((بین‌النهرین)) (محل عراق کنونی) با برخی از مواد نفتی که در ((دریاچه قیر)) بدست می‌آمد آشنایی داشتند، آنان از خود ((قیر)) به عنوان ماده غیر قابل نفوذ کننده ، استفاده می‌کردند. رومیها و یونانیها نیز از موادی قیری برای غیر قابل نفوذ کردن بدنه کشتیها بکار می‌بردند همچنین برای روشنایی و گرم کردن نیز از آن بهره می‌جستند. با توسعه و ((تکنولوزی حفاری|پیشرفت تکنولوژی حفاری)) و اواسط قرن نوزدهم و ((پالایش نفت|تکنولوژی تقطیر و پالایش نفت)) در اواخر قرن نوزدهم و استفاده از آن در موارد غیر سوختی جهش حیرت‌آوری بوجود آمد. بطوری که امروزه صنایع پتروشیمی نفش اساسی و بنیادی در رفع نیاز عمومی جامعه به عهده دارد. |
+ | اقوام متمدن دوران باستان ، بویژه __سومرها__ و __آشورها__ و __بابلها__ ، در حدود چهار هزار و پانصد سال پیش در سرزمین __بین‌النهرین__ (محل عراق کنونی) با برخی از مواد نفتی که در __دریاچه قیر__ بدست می‌آمد، آشنایی داشتند. آنان از خود ((قیر)) به عنوان ماده غیر قابل نفوذ ، استفاده می‌کردند. رومها و یونانها نیز مواد قیری را برای غیر قابل نفوذ کردن بدنه کشتیها بکار می‌بردند. همچنین برای روشنایی و گرم کردن نیز از آن بهره می‌جستند.
با توسعه و پیشرفت تکنولوژی ((حفاری نفت|حفاری)) در اواسط قرن نوزدهم و ((پالایش نفت|تکنولوژی تقطیر و پالایش نفت)) در اواخر قرن نوزدهم و استفاده از آن در موارد غیر سوخت جهش حیرت‌آوری بوجود آمد. بطوری که امروزه صنایع پتروشیمی نفش اساسی و بنیادی در رفع نیاز عمومی جامعه به عهده دارد. |
| | !صنایع گوناگون پتروشیمی | | !صنایع گوناگون پتروشیمی |
| - | ((فروردهای نفتی|نفت و مشتقات آن)) نه تنها در برآوردن نیازهای انسان در زمینه ((سوخت)) ، ((انرژی)) و ((الیاف)) نقشی بنیادی دراد، بلکه پیدایش و تکامل صنایع گوناگون مهمی را موجب شد که به پاره‌ای از آنها اشاره می‌شود.
*همزمان با ((پالایش نفت خام)) ، کاربرد ((موتورهای درون سوز)) جنبه عمومی به خود گرفت و میلیونها ((ماشین بنزین سوز)) به بازار عرضه شد.
*امروزه ((فرآورده‌های نفتی)) علاوه بر مصرف در زمینه سوخت وسایل نقلیه ، ((روغن موتور)) و غیره در تهیه بسیاری از قطعات مورد نیاز ساخت وسایط نقلیه ، نقش ارزنده‌ای دارد. و تلاش بر این است تا ((بدنه اتومبیل)) را از ((مواد پلاستیکی)) که آنها را ((پلیمریزاسیون ترکیبات نفتی)) می‌توان بدست آورده بسازند.
*فرآورده‌های نفتی در تهیه ((سوخت موشک|سوخت موشکهای)) هدایت کننده سفینه‌های فضایی و ((ماهواره|ماهواره‌ها)) و حتی در ساخت بسیاری از قطعات داخلی آنها کاربرد اساسی دارد.
*((صنایع دارویی)) و بهداشتی: ماده اولیه بیشتر داروها و حتی((آنتی‌بیوتیک|آنتی‌بیوتیکها)) از ترکیبات نفتی مشتق می‌شود. بویژه تقریبا تمام ((شوینده‌ها|مواد پاک کننده)) ، باکتری کشها و غیره از مشتقات نفتی و ((محصولات پتروشیمی)) می‌باشد.
!((ترکیبات نفت خام)) و ((فرورده‌های نفتی))
اتمهای کربن و هیدروژن بطور حیرت آوری می‌توانند ضمن ترکیب شدن با یکدیگر ، تعداد فوق‌العاده زیادی از ((ترکیبات هیدروکربنی زنجیری)) و ((ترکیبات هیدروکربن حلقوی آروماتیکی|حلقوی آروماتیکی)) را بوجود آورند بطوری که تا کنون هیدروکربنی که در ((ساختار مولکولی هیدرو کربن|ساختار مولکولی)) آن 60 اتم کربن شرکت داشته باشد ردیابی شده است. از طرفی با افزایش تعداد اتمهای کربن بر تعداد ((ترکیبات ایزومر|ایزومرهای هیدروکربنی)) نیز افزوده می‌شود.
بطور مثال هیدروکربنی که 30 اتم کربن داشته باشد می‌تواند بیش از چهار میلیارد ترکیب هیدروکربنی ایزومر تشکیل دهد. علاوه بر این ، با توجه به اینکه در نفت خام ((ترکیبات هیدروکربنی سیر شده)) نیز فراوانند تعداد ترکیبهای موجود در آن فوق‌العاده زیاد و گوناگون است. این گوناگونی با شرکت اتمهای دیگر مانند ((گوگرد)) ، ((نیتروژن)) و ((اکسیژن)) در زنجیر هیدروکربنها به مراتب بیشتر می‌شود.
__ترکیبات عمده موجود در نفت خام عبارتند از: __((هیدروکربنهای سیر شده زنجیری)) به فرمول کلی CnH2n+2، ((هیدروکربنهای سیر شده حلقوی)) به فرمول عمومی CnH2N که اصطلاحا آنرا ((نفتن)) گویند و هیدروکربنهای سیرنشده زنجیری ((مشتقات اتیلن|اتیلن)) و ((مشتقات استیلن|استیلن)). هرچه درصد تشکیل دهنده‌های نفت در دماهای پایین بیشتر باشد مرغوبیت آن بیشتر است. |
+ | ((تصفیه رورده های نفتی|نفت و مشتقات آن)) نه تنها در برآوردن نیازهای انسان در زمینه ((سوخت)) ، ((انرژی)) و ((الیاف)) نقشی بنیادی دارد، بلکه پیدایش و تکامل صنایع گوناگون مهمی را موجب شد که به پاره‌ای از آنها اشاره می‌شود.
*همزمان با ((پالایش نفت خام)) ، کاربرد ((موتورهای درون سوز)) جنبه عمومی به خود گرفت و میلیونها ماشین بنزین سوز به بازار عرضه شد.
*امروزه فرآورده‌های نفتی علاوه بر مصرف در زمینه سوخت وسایل نقلیه ، روغن موتور و غیره ، در تهیه بسیاری از قطعات مورد نیاز ساخت وسایط نقلیه ، نقش ارزنده‌ای دارد و تلاش بر این است تا بدنه اتومبیل را از ((پلاستیک|مواد پلاستیکی)) که آنها را از((فرایند پلیمریزاسیون|پلیمریزاسیون)) ترکیبات نفتی می‌توان بدست آورد، بسازند.
*فرآورده‌های نفتی در تهیه سوخت موشکهای هدایت کننده سفینه‌های فضایی و ((ماهواره|ماهواره‌ها)) و حتی در ساخت بسیاری از قطعات داخلی آنها کاربرد اساسی دارد.
*ماده اولیه بیشتر داروها و حتی ((آنتی‌بیوتیک|آنتی‌بیوتیکها)) از ترکیبات نفتی مشتق می‌شود. بویژه تقریبا تمام مواد پاک کننده ، باکتری کشها و غیره ، از مشتقات نفتی و محصولات پتروشیمی می‌باشد.
{img src=img/daneshnameh_up/9/9c/23ORG6.gif}
|
مولکول C60
|
!ترکیبات نفت خام و فرورده‌های نفتی
اتمهای کربن و هیدروژن بطور حیرت آوری می‌توانند ضمن ترکیب شدن با یکدیگر ، تعداد فوق‌العاده زیادی از ترکیبات هیدروکربنی زنجیری و حلقوی آروماتیکی را بوجود آورند، بطوری که تا کنون هیدروکربنی که در ساختار مولکولی آن 60 اتم کربن شرکت داشته باشد، ردیابی شده است. از طرفی با افزایش تعداد اتمهای کربن بر تعداد ((ایزومری|ایزومرهای هیدروکربنی)) نیز افزوده می‌شود.
بطور مثال هیدروکربنی که 30 اتم کربن داشته باشد، می‌تواند بیش از چهار میلیارد ترکیب هیدروکربنی ایزومر تشکیل دهد. علاوه بر این ، با توجه به اینکه در ((نفت خام)) ، ترکیبات هیدروکربنی سیر شده نیز فراوانند، تعداد ترکیبهای موجود در آن ، فوق‌العاده زیاد و گوناگون است. این گوناگونی با شرکت اتمهای دیگر مانند ((گوگرد)) ، ((نیتروژن)) و ((اکسیژن)) در زنجیر هیدروکربنها به مراتب بیشتر می‌شود. />!!ترکیبات عمده موجود در نفت خام
__~~green:ترکیبات عمده موجود در نفت خام عبارتند از:~~__هیدروکربنهای سیر شده زنجیری به فرمول کلی CnH2n+2، هیدروکربنهای سیر شده حلقوی به فرمول عمومی CnH2n که اصطلاحا آنرا ((نفتن)) گویند و هیدروکربنهای سیرنشده زنجیری اتیلن و استیلن. هرچه درصد تشکیل دهنده‌های نفت در دماهای پایین بیشتر باشد، مرغوبیت آن بیشتر است. |
| | !گازهای طبیعی | | !گازهای طبیعی |
| - | گازهای طبیعی ، بخش گازی شکل ((مواد نفتی)) است که همراه با نفت خام در مخازن زیرزمینی وجود دارد و یا از ((تقطیر نفت خام)) در پایین‌تر از 200C بدست می‌آید. گازهای طبیعی ، مخلوطی طبیعی از ((متان|گازهای متان)) ( قسمت عمده حدود 85 درصد ) ((پروپان)) ، ((بوتان)) ، ((منو اکسید کربن)) و هیدروژن (گاز سنتز) همراه با مقداری ((دوده)) است. مصرف عمده آن در کشورهای غیر صنعتی به عنوان یک ماده سوختی است. ولی در ((کشورهای صنعتی)) از آن در تهیه بسیاری از فرآورده‌های شیمیایی و صنعتی بسیار مفید و ضروری استفاده می‌کنند.
!محصولات ((صنایع پتروشیمی ایران))
محصولات عمده‌‌ای که توسط واحدهای صنایع پتروشیمی ایران تولید می‌شوند عمدتا عبارتند از:
>
>((کود شیمیایی|کودهای شیمیایی)) ، ((اوره)) ، ((فسفات دی‌آمونیم)) ، کودهای مخلوط ((نیترات آمونیم)) ، ((مواد اولیه پلاستیک)) ، ((پی ـ وی ـ سی)) و ((دی ـ او ـ پی)) ، مواد شیمیایی نظیر ((اسید سولفوریک)) ، ((اسید کلریدریک)) ، ((آمونیاک)) ، ((گوگرد)) ، ((دوده)) و ... با این حال این محصولات در مقایسه با دهها هزار مشتقی که از نفت و گازهای طبیعی به کمک ((تکنولوژی پیشرفته پتروشیمیایی)) بدست می‌آید، بسیار اندک بوده ، نشان می‌دهد که همت و تلاش بیشتری در این زمینه باید بکار برد تا به واقعیت نزدیکتر شد. |
+ | گازهای طبیعی ، بخش گازی شکل مواد نفتی است که همراه با ((نفت خام)) در مخازن زیرزمینی وجود دارد و یا از ((تقطیر|تقطیر نفت خام)) در پایین‌تر از 200C بدست می‌آید. گازهای طبیعی ، مخلوطی طبیعی از ((متان|گازهای متان)) ( قسمت عمده حدود 85 درصد ) ((پروپان)) ، ((بوتان)) ، ((منو اکسید کربن)) و ((هیدروژن)) (گاز سنتز) همراه با مقداری __دوده__ است.
مصرف عمده آن در کشورهای غیر صنعتی به عنوان یک ماده سوختی است. ولی در کشورهای صنعتی از آن در تهیه بسیاری از فرآورده‌های شیمیایی و صنعتی بسیار مفید و ضروری استفاده می‌کنند.
{img src=img/daneshnameh_up/5/5a/kh-7.jpg}
!محصولات صنایع پتروشیمی ایران
محصولات عمده‌‌ای که توسط واحدهای صنایع پتروشیمی ایران تولید می‌شوند عمدتا عبارتند از:
((__کود شیمیایی|کودهای شیمیایی__)) ، __اوره__ ، __فسفات دی‌آمونیم__ ، __کودهای مخلوط نیترات آمونیم__ ، ((__پلاستیک|مواد اولیه پلاستیک__)) ، __پی ـ وی ـ سی__ و __دی ـ او ـ پی__ ، ((__مواد شیمیایی__)) نظیر ((اسید سولفوریک)) ، ((اسید کلریدریک)) ، ((آمونیاک)) ، ((گوگرد)) ، __دوده__ و ....
با این حال ، این محصولات در مقایسه با دهها هزار مشتقی که از نفت و گازهای طبیعی به کمک تکنولوژی پیشرفته پتروشیمیایی بدست می‌آید، بسیار اندک بوده، نشان می‌دهد که باید همت و تلاش بیشتری در این زمینه باید بکار برد تا به واقعیت نزدیکتر شد. |
| | !مباحث مرتبط با عنوان | | !مباحث مرتبط با عنوان |
| - | *((رکیات نفت خا))
*((رکیبات هیدروکربنی زنجیری))
*((تکیبات هیدروکربن حقوی آروماتیکی))
*((تکنولوژی پیشرفه پتروشیایی)) />*((تکنولوزی حفری))
*((تقطیر نفت خام)) |
+ | *((ر تیر))
*((تفیه راورهای نفی))
*((تقطیر)) |
| | *((پالایش نفت)) | | *((پالایش نفت)) |
| - | *((پلیمریزاسیون ریبات فتی))
*((ی ی ـ ی)) />*((ون موتور))
*((صنایع پتروشیمی ایران)) |
+ | *((پالایا))
*((حاری م))
*((شیمی نفت)) |
| | *((صنایع شیمیایی)) | | *((صنایع شیمیایی)) |
| | *((کود شیمیایی)) | | *((کود شیمیایی)) |
| - | *((فرآوردهای نفتی)) | |
| | *((قیر)) | | *((قیر)) |
| | *((گاز طبیعی)) | | *((گاز طبیعی)) |
| | *((محصولات پتروشیمی)) | | *((محصولات پتروشیمی)) |
| - | *((مواد استیکی))
*((مواد فی)) |
+ | *((مواد دع آات))
*((مواد شیییی)) |
| | *((نفت خام)) | | *((نفت خام)) |
