شیمی مطالعه ساختار
خواص ترکیبات و تغییر شکل مواد است. این علم مربوط میشود به
عناصر شیمیایی و
ترکیبات شیمیایی که شامل
اتمها،
مولکولها و فعل و انفعالات بین آنها است.
جدول تناوبی و
فهرست ترکیبات را هم مشاهده کنید.
نگاه اجمالی
تئوری اتمی پایه و اساس علم شیمی است. این تئوری بیان میدارد که تمام مواد از واحدهای بسیار کوچکی به نام
اتم تشکیل شدهاند. یکی از اصول و قوانینی که در مطرح شدن شیمی به عنوان یک علم تاثیر بسزائی داشته،
اصل بقای جرم است. این قانون بیان میکند که در طول انجام یک
واکنش شیمیایی معمولی، مقدار ماده نیز تغییر نمیکند. (امروزه فیزیک مدرن ثابت کرده که در واقع این
انرژی است که بدون تغییر میماند و همچنین انرژی و جرم با یکدیگر
رابطه دارند.
این مطلب به طور ساده به این معنی است که اگر ده هزار اتم داشته باشیم و مقدار زیادی واکنش شیمیایی انجام پذیرد، در پایان ما همچنان بطور دقیق ده هزار اتم خواهیم داشت. اگر انرژی از دست رفته یا بدست آمده را مد نظر قرار دهیم، مقدار
جرم نیز تغییر نمیکند. شیمی فعل و انفعالات اتمها را به تنهایی یا در بیشتر موارد به همراه سایر اتمها و به صورت
یون یا
مولکول (ترکیب) مورد مطالعه قرار میدهد.
این اتمها اغلب با اتمهای دیگر فعل و انفعالاتی را انجام میدهند. (به عنوان مثال زمانیکه آتش چوب را میسوزاند ترکیبی است از اتمهای
اکسیژن موجود در هوا و اتمهای
کربن و
هیدروژن درون چوب). گاهی اوقات نیز
نور بر آنها تاثیر میگذارد. (یک عکس بر اثر تغییراتی که نور بر روی مواد شیمیایی فیلم ایجاد میکند، شکل میگیرد.)
یکی از کشفیات ابتدایی و جالب این بود که اتمها تقربیا همیشه به نسبت مساوی با یکدیگر ترکیب میشوند. شن سیلیسی دارای ساختمانی است که نسبت اتمهای
سیلیکون به اکسیژن در آن یک به دو است. امروزه ثابت شده است که استثناهایی در زمینه
قانون نسبت های معین موجود دارد.
یکی دیگر از کشفیات کلیدی شیمی این بود که زمانیکه یک واکنش شیمیایی رخ می دهد، مقداری انرژی که بدست می آید یا از دست می رود همواره یکسان است . این امر ما را به مفاهیم مهمی مانند
تعادل ،
ترمودینامیک و
دینامیک می رساند.
شیمی فیزیک بر پایه
فیزیک پیشرفته (مدرن) بنا شده است. اصولاً می توان تمام سیستم های شیمیایی را با استفاده از تئوری
مکانیک کوانتوم شرح داد. این تئوری از لحاظ ریاضی پیچیده بوده و عمیقاً
شهودی است.به هر حال در عمل و بطور واقعی تنها بررسی سیستم های ساده شیمیایی قابل بررسی با مفاهیم مکانیکی کوانتوم امکان پذیر است و در اکثر مواقع باید از تقریب استفاده کرد.(مانند
تئوری کاری دانسیته ). بنابر این درک کامل مکانیک کوانتوم برای تمامی مباحث شیمی کاربرد ندارد؛ زیرا نتایج مهم این تئوری (بخصوص
اوربیتال اتمی ) با استفاده از مفاهیم ساده تری قابل درک و بکارگیری هستند.
با اینکه در بسیاری موارد ممکن است
مکانیک کوانتوم نادیده گرفته شود، مفهوم اساسی که پشت آن است یعنی
کوانتومی کردن انرژی، چنین نیست. شیمی دانها برای بکارگیری کلیه روشهای
طیف نمایی به اثرات و نتایح کوانتوم وابسته اند، هرچند که ممکن است بسیاری از آنها از این امر آگاه نباشند.علم فیزیک هم ممکن است مورد بی توجهی واقع شود. اما به هر حال نتیجه نهایی (مانند
رزونانس مغناطیسی هسته ای ) آن مورد شرح و تفسیر قرار می گیرد.
یکی دیگر از تئوری های اصلی فیزیک مدرن که نباید نادیده گرفته شود نظریه
نسبیت است. این نظریه که از لحاظ ریاضی پیچیده است، شرح کامل فیزیکی علم شیمی است. خوشبختانه مفاهیم نسبیتی تنها در برخی از محاسبات خیلی دقیق ساختمان اتم بویژه در عناصر سنگین تر کاربرد دارند و در عمل تقریباً با شیمی ارتباط ندارند.
بخشهای اصلی علم شیمی عبارتند از :
شیمی تجزیه ، تعیین ترکیب ترکیبات مواد و اجزای تشکیل دهند آن،
شیمی آلی ، مطالعه ترکیبات کربن دار،
شیمی معدنی ، که به اکثریت عناصری که در شیمی آلی روی آنها تاکیید نشده می پردازد؛ و
فیزیک شیمی که پایه و اساس کلیه شاخه های دیگر را تشکیل می دهد و شامل خواش فیزیکی مواد و ابزار تئوری بررسی آنهاست.
بخشهای اصلی علم شیمی عبارتند از :
شیمی تجزیه ، تعیین ترکیب مواد و اجزای تشکیل دهند آن،
شیمی آلی ، مطالعه ترکیبات کربن دار،
شیمی معدنی ، که به اکثریت عناصری که در شیمی آلی روی آنها تاکیید نشده می پردازد؛ و
فیزیک شیمی که پایه و اساس کلیه شاخه های دیگر را تشکیل می دهد و شامل خواش فیزیکی مواد و ابزار تئوری بررسی آنهاست.
سایر رشته های مطالعاتی و شاخه هاب تخصصی که با شیمی مرتبطند عبارتند از :
علم مواد ،
شیمی پلیمر ،
شیمی محیط زیست و
داروسازی .
شاخه های شیمی
مواد و فعل و انفعالات شیمیایی
همچنین ببینید
لینک های خارجی