تاریخچه ی:
شوک
تفاوت با نگارش: 5
- | V{maketoc} |
+ |
|| شوک عبارت است از نقص عملکرد دستگاه قلبی ـ عروقی در خون رسانی به بافتهای حیاتی بدن به میزان کافی. در حقیقت اگر جریان خون مویرگها مختل شود، اکسیژن رسانی و رسیدن ((گلوکز)) (ماده اصلی سوخت و تغذیه سلولها) به سلولها کاهش مییابد و دفع ((دیاکسید کربن)) (CO2) وسایر محصولات زائد از سلولها به مقدار کافی صورت نمیپذیرد.|| !عکسالعمل بدن در برابر شوک کاهش جریان خون اعضاء حیاتی مثل ((قلب)) و ((مغز)) میتواند در عرض چند دقیقه ، آسیب غیر قابل برگشتی به آنها وارد کند. به منظور جلوگیری از چنین آسیبی ، بدن یک سری مکانسیمهای جبرانی در جهت برقرار ساختن جریانی مداوم و ثابت از خون به سمت مغز و قلب فعال میکند که این به خرج کاهش جریان خون اعضاء کم اهمیتتر و غیر حساستر بدن مثل ((پوست)) و عضله (در مرحله اول) و در مراحل بعدی ، کلیهها و دیگر احشاء شکمی و رودهها انجام میشود. در همان زمان به منظور کمک بیشتر به افزایش جریان خون سیستم عروقی ، ((ضربان قلب)) نیز افزایش مییابد. این مکانیسمهای جبرانی تحت اثر دستگاه عصبی سمپاتیک و ((غدد فوق کلیوی|هورمونهای غده فوق کلیه)) (اپی نفرین و نوار پینفرین) میباشند. عکسالعمل بدن در برابر خون رسانی ناکافی به بافتها و اندامهای بدن (شوک) باعث بروز علائم اولیه شوک میشود. !علائم شوک کفایت مکانیسمهای جبرانی به مقدار و سرعت از دست رفتن خون بستگی دارد و معمولاً تا حدی مکانیسمهای جبرانی قادرند فشار خون را در محدوده طبیعی نگه دارند که ((خون)) از دست رفته بیش از 15 تا 20 درصد کل حجم خون و به عبارتی بیش از حدود یک لیتر نباشد. علائم شوک بطور خلاصه عبارتند از: |
- | اختل د ریا و رگی کوچک مدوم که باد حیاتی و بی ن تا را مخت ی ک __((شوک))__ نمیه می د. رحیقت در مد ، جریان ون مویها م شود اکسیژن سی و یدن ((گلوک)) (ماه صلی ت و یه لولها) ه ((سول))ها کش ی یاد و دف ((دی اکید کبن)) (CO2) ایر مصو اد از سلولها ب مقدار کای صورت نمی پی .در اصطح عام ه حالهایی ظیر ((شوک لکتریکی)) ی ناگن در جای ود خشک شدن به دنال یک واقه ترسنا شتنا" شک" گفه می ود. د کی صطلح وک نمای حال یی است. شوک وعی خطرناکی ت که می وان ر اثر هگونه صدمه د یجاد شود . شا باید عهای مخت وک را بناسی ( ((خونریزی)) اد رایجتی عت ایاد شوک ست وی لایل یر نی وجود اند ) و لاعات کافی راجع ه چگونگی یجاد وک اشته بای. ه عبادت بر اید بدانید ک مانی ک وک جاد می ود، چ اتفاقی ر خ دن رخ می هد. ا همه مهمتر شما اید ک ا تشی هید یا وق ن را ی ینی کنید و وم را حت دران قا دهید و ا پیفت شوک لویری کنید پس مصدو را در ضعیی ابت نگه داریدتا به بیمرستان رساده و و تحت ات پیشرفت پزشکی قرا گید. ب یاد داته باشی ک کلمه شوک وی هیج مدمی نوته شده است. شما باید با تشخیص گروهی از کیات و علائم مشخص، شوک راتشخیص دهید. |
+ | *__تگی شدی ر مراح ویه__. />*__رنگ یدگی و رد د و__ ب ت تنگ شد خی وت. />*__ن سریع__ ت نر د لب را جبران وک و بعد ی شدن نض. />*__احسس ع و در یما__ به لت ک خون نی به مز و عضلا. />*__((شار ن ایین|اف فا ون))__ ار و مال اول قط در حات یاده ا میک ولی ا یشرفت شوک ر ا درا کشیده نی پایین ات. />*__((تنی |تن ف شدی)) و شدن ف__ ه ل نکافی ن ون ا یژن. />*__کاهش هویری__ ه لت کاهش ونانی ه م. />!لل شوک />لب گها خی در بن انسن مخزن عروقی ا تکی هند که و ا در ود ای میهند و یان ون طبیی ت ا ه عامل ر اناضی ل ، حجم ون قر ق ونی میاشد. اگ هر ک ااین امل فش مپاژ ق ین خون و اا انقا های خونی دچا تلال شده و درست عمل نکنند و رسای ه افتهای بدن به میان کای وت وا گرفت شوک افق افتد. ا این شوک ه نو کی میتوان قیم کرد. |
- | ! انواع شوک : |
+ | *__شوک ناشی از کاهش حجم خون__ *__شوک ناشی از کاهش قدرت قلب__ *__شوک ناشی از گشاد شدن رگهای خونی__ !شوک ناشی از کاهش حجم خون ایجاد شوک به علت از دست دادن مایعات به هر دلیل شوک کمبود حجم ( __هیپوولمیک__ ، هیپو= کمبود ، ولمیک = حجم ) نامیده میشود. در مصدومین رایجترین نوع شوک که خطرناک نیز میباشد ، شوک هیپوولمیک (Hypovolemic) یا شوک ناشی از کاهش حجم خون است. کاهش حجم خون میتواند مستقیماً به علت از دست رفتن خون ، (مثلاً در ((خونریزی خارجی|خونریزیهای خارجی و داخلی))) یا پلاسما ( مثلاً در سوختگیهای وسیع و ... ) باشد. در اکثر موارد ، شوک کمبود حجم به علت ((خونریزی داخلی|خونریزی)) است که به آن شوک خونریزی یا شوک هموراژیک میگویند. |
- | یا خون طبیعی تت ار امل می اشد که ختلال هر یک از آنا در جریان ن اخلال ایاد کرده ، و در نتیجه سبب ایجاد شوک می شود. ا این رو انوا وک ها عبارنداز : |
+ | ید تاکید شد که خون فقط بخش کوچکی از کل مایعات بدن را تشکیل میدهد . تمم مایعات بدن باهم دود 60 درصد و کل دن را شامل میوند. کاهش ((پلاسمای خون)) و بدنبال آن کاهش جم خون ممکن است به دنبال از دست رفتن جبران نشده مایعات از راههای دیگر مثل ((اسهال)) ، ((استفراغ)) ، تعریق زیاد ، سوختگی ، دهیدراتاسیون ( کم آبی بدن ) و ... باشد. اگر بدن از قبل دچار کمبود آب نیز باشد ، ای عکس العمل زودتر بروز مینماید. در مکانهایی که درجه حرارت بالایی دارند انند انبارها و کارخنه ها ، و یا اگر مصدوم قبل از جراحت ، به شدت عرق کرده است (مثلاً حوادثی که من ورزش کردن و یا شکار رخ میدهند) و یا بعضی کارهی سخت و سنین ، مانند بار بری و آهنگری ، ممکن است قبل از وقوع حادثه ، آب بدن را کاهش داده ، در نتیجه اثرات کاهش حجم خون سریعتر آشکار شود. !شوک قلبی اگر قلب نتواند بخوبی عمل پمپاژ خون را انجام داده و رگهای بدن را پر از ((خون)) نگه دارد، شوک ایجاد می شود. ((قلب)) ، پمپی ات که خون را از طریق رگها به درون بدن میفرستد و هرگونه اختلال در برونده آن فوراً ه ورت کاهش جریان خون اعضای مختلف بدن تظاهر میکن. برونده قلب محصولی از دو عامل است: |
- | *__((ک ی ا کاه حجم خون))__ *__((شوک ای ا الال عمل قلب))__ *__((شوک ناشی از تغییر قطر رگهای خونی))__ |
+ | *((ربا ل)) یعنی تعدا ضربان در دقیقه. *__جم ضربهای__ ، یعنی حجمی از خون که در طی هر ضربه از قلب خارج میشود. شوک لبی معمولاً ر اثر صدمه به قلب ، ((حمله قلبی)) و سای بیمایهی قلبی ایجاد میشود. اکثر بیماریهای قلبی که درمان آن به تعویق میافتد، سرانجام آن قدر به قلب صدمه میرساند تا این که شوک قلبی رخ میدهد. !شوک ناشی از تغییر قطر رگهای خونی ظرفیت رگهای بدن در مقایسه با حجم خون نباید خیلی بزرگ باشد. انبساط رگهای خونی ، بدون انقباض کافی دیگر رگهای خونی (به منظور جبران این انبساط) ایجاد شوک میکند. سرخرگها و سیاهرگهای بدن ، میتوانند در پاسخ به تاثیرات هورمونی (شیمیایی) و عصبی قطر خود را تغییر دهند. ((اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک|دستگاه عصبی سمپاتیک)) (جزئی از دستگاه عصبی خودکار بدن) مسوولیت کنترل کشش عضلات موجود در جدار رگها رابه عهده دارد و فعالیت این دستگاه سبب افزایش انقباض سرخرگها می شود. اثر مشابهی نیز توسط هورمونها مترشحه از ((غده فوق کلیوی)) ( ادرنال ) ، یعنی اپینفرین و نوراپی نفرین ، ایجاد میشود. |
- | ! چگونگی ایجاد شوک: |
+ | انقباض سرخرها ، مقاومت آها را در برابر خون بطور قابل توجهی افزایش میدهد. در نتیجه جریان خون به بافتها اهش یافته ،و ر همان زمان فشار خون سرخرگی افزایش می یابد. به عکس ، کاهش فعالیت دستگاه سمپاتیک منجر به گشاد شدن (انبساط ) سرخرگها و افزایش جریان خون بافتها میشود که به موازات آن فشار خون کاهش مییابد. در بعضی از شرایط خاص ، موقعی که رگهای خونی ، انبساط بسیار زیادی پیدا میکنند، فشار خون بطور حاد کاهش یافته و مصدوم دچار شوک میشود. |
- | ک عبات است ا ع ام دن در برابر ونرسای کا به بافها و ااهای ن . ومل متعدی که ی ز بیر ویا راح اد تد در مدوم د وک می کنن.لب و رگها نی « (( روقی)) » را شکیل می هن که خون ن سا را ر ود جای ی هن. ری اینکه این مف ب کار کند بد ا ((خون)) اد ((قل)) پمپ کردن مناب، به اداز کافی ه ون بفرستد. خونرانی اکفی ک یا شوک می کند زمانی ر می دهد که« ن روقی » پ شد است. وقی عبارد : قل، خون و رگای خونی. ین اء ک ا نتوانند مفظه ونی ا پر نه اد در نتیجه با یرفت شوک شوند. ر ریک ازاین سه امل( ((فشار مپا قل)) ((زان ون)) و ((انبسا و قباض رگای ونی)) ) درست مل نکن، ون سانی ه ((مز))، ((ش))ها و دیر نامهای بد به میان کای صرت نواد گرفت. |
+ | قبا سیاهه ی میتند با مکنیسی فات سبب ((فار خون با|ازایش فر خون)) و. د هر ه می ، اکر حم ون ود در گدش ، یرگها اعث ی ج یای خون ت سیارگها ه وی لب ه رکت رید که با ف برون ده قلب ، ا خون ا ی اد دا. />!اداا ژانس در یا لا ه شوک />مد زمانی ر که ت ارید ا اداات ژن بری صدوم اط خطراک (خونریی ی شک) ب اا د ورد سیار انک ست. لذا داات درمانی بای هچ سریتر شروع شوند. مصدمینی که چار ش ان و یا اا وک در ن وود ا، ای یع ب بیمرستان تقل ود. |
- | ! تشخیص شوک : |
+ | *مصدوم را در موقعیت مناسب قرار دهید با توجه به مشکلات و صدمات مصدوم میتوان وی را در وضعیت مناسب قرار داد: بلند کردن پا بهترین روش است. پاهای مصدوم را 25 سانتیمتر بلند کنید. در موارد صدمه در ناحیه ((گردن)) و یا ((ستون فقرات)) ، صدمه در ناحیه سر ، صدمه به ((قفسه سینه)) و شکم ، در رفتگی و یا ((شکستگی استخوان|شکستگی استخوان لگن)) و یا شکستگی لگن خاصره از این روش استفاده نکنید. بدن مصدوم را به حالتی که سر و سینهاش از سطح بدن پایینتر قرار گیرد، قرار ندهید، زیرا باعث میشود احشاء شکمی به دیافراگم فشار بیاورد. هدف این است که مصدوم در وضعیتی (طاق باز یا نیم نشسته) قرار بگیرد که کاملاً راحت باشد و به راحتی تنفس کند. مصدوم را در هر موقعیتی که قرار میدهید، باید علائم حیاتی را در او بررسی کنید و مراقب باشید زیرا امکان استفراغ وجود دارد. |
- | ضی وقت __وک__ خیی سری ی دهد و ق ز این که م د حنه ار شی بیم در شرای بحرانی قرار می دهد. ر موار یگ هنامی که م مشغول دران هتید شک بو دریجی ظاهر می ود. مکن است شک د لظه به تدریج گستش یا ینگونه موارد علام و نان های موود ست. هیچ گا فک نکی مصدومی که به اه آرا ست ، دچار شوک نمی شود. مدوم ر کاً حت ظر دا باشید.علائم و ننه ی شوک ممولً ه تریب بر می کنند. با ین ال شا ی ق ایک تم شنه ها ک د موم و کن ، دای ود را ا کید. |
+ | *ه تف مدو ر ا کید. این ک یک د ا ر یینی موم و ت یر را زی ((چانه)) او قرار دهید. ر مصدوم ر ه قب م کنی. این کار ب میشود دان و دکی ب ود. اگر مدم نفس یکشد ری تنفی او نگه دارید. اگ مصدوم نف نیکد ه ا ((ن مصنوعی)) بهی. مرا مواد مر اترا مدو باشید و صت وو نها ر ک کنید. اگر نف ((گ ن)) م مف شه است دم __~~green:ی ی – یوی (CPR)~~ __ را نام ید. |
- | !مطالب مرتبط : |
+ | *((خونریزی خارجی|خونریزی)) را با روشهای فشار مستقیم ، بالا نگه داشتن عضو مجروح ، اعمال فشار نقطهای و یا دیگر راههای لازم مهار کنید. کاهش حجم خون برای مصدومی که دچار شوک شده ،خطرناک است. در صورت در دسترس بودن ، از ((لباسهای ضد شوک)) نیز استفاده کنید. اگر چنین لباسی در دسترس ندارید میتوانید با استفاده از باندهای کشی سرتاسر اندام تحتانی را با فشار متوسط بانداژ نمایید. |
- | *__ ((عل وک))__ * __((ویری ا شوک و کنل ن))__ *__ ((مرت یمار ا ه وک))__ *__ ((راقتا ورژانس در وک))__ |
+ | *هرچه سریع ب مدوم ((اکسیژن)) رساید. کمبو اکسیژن در اثر کاهش جریان خون ایاد میشود. به مصدوم اکسیژن لص رسانید. *در ت وو سیب احتمالی در ی ((صدما تون قرا|ستن فقرات)) مدوم را بیحرکت نگه داری. |
| + | *شکستگیها را ((آتل بندی)) کنید. این کار باعث میشود که خونریزی و درد که هر دو شوک را تشدید میکنند، تخفیف یابد. مصدوم را به تندی و با شدت تکان ندهید چرا که حرکت بدن ، شوک را تشدید میکند. |
| + | *به مصدوم اطمینان و قوت قلب دهید و او را بیحرکت نگه دارید. اگر مصدومینی که دچار شوک شدهاند، بیحرکت و آرام باشند، شانس بیشتری برای زنده ماندن خواهند داشت. |
- | ! همچنین ببینید: |
+ | *از کاهش دمای بدن جلویری کید. باید دمای بدن مصدوم را تا حد امکان نزدیک به میزان طبیعی نگهدارید. ولی مصدوم را بیش از حد گرم نکنید. اگر امکان دارد، لباسهای خیس را از تن مصدوم در آورید. مصدومینی را که از ناحیه سر ، ستون فقرات و گردن آسیب دیدهاند، آنها را برای گذاشتن پتو در زیرشان تکان ندهید. |
- | *__ ((ک ماویک))__ />*__ ((شوک حساسیتی))__ />*__ ((باهای د وک))__ |
+ | *هیچ چی ب مدوم نخورانی. مصدوی که دچار شوک شده است، دهانش خشک میشود و احساس تشنگی میکند. همچنین ممکن است در اثر اکسیژن رسانی ب مصدوم ، دهان و مجاری بینی مصدوم خشک شوند. مصدوم نبای چیزی بنوشد. هیچ نوع دارو و غذا و مایعی ا از طریق دهان ه مصدوم ندهید. اگر چنین کنید، احتمال وقوع استفراغ را در مصدوم افزایش میدهید. |
| + | *هدف درمان اولیه در شوک کمبود حجم ، جلوگیری از تداوم از دست دادن ((خون)) است. درمان جایگزینی خون از دست رفته با دادن مایع است. در مرحله اول درمان در صحنه حادثه یک سرم فیزیولوژیک (که جزئی از وسایل هر امدادگری میباشد) یا محلول ((رینگرلاکتات)) میتواند مورد استفاده قرار گیرد. محلول رینگرلاکتات حاوی نمک در غلظتی معادل غلظت خون است و با وجود اینکه گلبولهای خونی را ندارد و نمیتواند تمام اعمال خون را انجام دهد، میتواند در مراحل اولیه درمان جایگزینی حجم خون و بالا آوردن فشار آن نقش موثری ایفا کند. با این کار رینگرلاکتات در حفظ جریان خون به تمام اعضای بدن کمک میکند. انتقال خون تنها با دستور پزشک و در مراحل درمان انجام میشود. |
| + | !مباحث مرتبط با عنوان |
| + | *((اندازه گیری فشار خون)) |
| + | *((انواع شوک)) |
| + | *((ایست قلبی و تنفسی)) |
| + | *((شوک حساسیتی)) |
| + | *((فشار خون بالا)) |
| + | *((لباسهای ضد شوک)) |