تاریخچه ی:
شدت زلزله
||بطور کلی شدت زلزله ، یک مقیاس مشاهدهای و غیر دستگاهی است که بستگی به فاصله کانون مکان مورد نظر ، ((زلزله|عمق کانونی)) ، مدت دوام لرزش ، نوع خاک ، عمق سنگ کف و ساختمان آن ، عمق ((سطح استیابی)) ، کیفیت ساختمانها ، تراکم جمعیت و ... دارد، لذا یک مقیاس فاقد مبنای ریاضی و علمی میباشد. در سیزدهمین ((مجمع عمومی IUGG)) در سال 1963، با اضافه شدن جزئیات بیشتری به مقیاس اصلاح شده مرکالی توسط سه محقق ، ((مقیاس MSK)) بوجود آمد که در زیر به آن پرداخته میشود.||
!تاریخچه
شدت زلزله یک مقیاس کیفی بر اساس واکنش مردم و اشیا و تخریب بناها و ... در اثر ((امواج لرزهای)) میباشد که در سال 1883 ، اولین مقیاس شدت توسط «((دروسی))» و «((فورل))» ابداع گردید که متشکل از ده درجه بود، ولی به علت محدودیتهای تشخیص درجاتش در سال 1902، ((مرکالی)) مقیاس جدیدی را با 12 درجه معرفی نمود. ((مقیاس مرکالی)) در سال 1931 به وسیله دو زلزلهشناس آمریکایی به نامهای ((وود)) و ((نیومن)) اصلاح شد تا در آن ویژگیهای تکنولوژی پیشرفته از قبیل ساختمانهای بلند ، اتومبیلها و لولههای آب زیرزمینی به حساب آورده شود. این مقیاس هم اکنون به ((مقیاس اصلاح شده شدت مرکالی)) یا MM معروف میباشد.
!دستهبندی ساختمانها
*__ساختمانهای نوع A :__ خانههای رسی ، گلی ، خشتی ، خانههای روستایی
*__ساختمانهای نوع B :__ ساختمان از آجر معمولی یا بلوک بتنی ، ساختمانهای مختلط آجری و چوبی
*__ساختمانهای نوع C :__ ساختمانهای مسلح ، ساختمانهای چوبی با کیفیت مناسب
!درجه تخریب ساختمانها
*__درجه اول :__ ''خسارات سبک'' : ~~green:ترک خوردگی اندودها ، سقوط قطعات کوچکی از اندود~~.
*__درجه دوم :__ ''خسارات متوسط'' : ~~green:ترکخوردگی دیوارها ، سقوط قطعات بزرگی از اندودهای کچ ، سقوط سفالها ، ترکخوردگی دودکشها یا سقوط قسمتی از آنها.~~
*__درجه سوم :__ ''خسارات جدی'' : ~~green:ترکهای پهن و عمیق در دیوارها ، سقوط کامل دودکشها~~
*__درجه چهارم :__ ''تخریب'' : ~~green:شکاف در دیوارهها ، ریزش جزئی احتمالی آنها ، از بین رفتن انسجام بین قسمتهای مختلف ساختمان ، خرابی پرکنندهها یا تیغههای داخلی~~
*__درجه پنجم :__ ''انهدام عمومی'' : ~~green:تخریب کامل ساختمان~~
!درجات مقیاس شدت
درجات مقیاس شدت شامل 12 درجه میباشد که لازم بود قبل از اینکه به این درجات بپردازیم، دسته بندی ساختمان و درجه تخریب ساختمانها را معرفی کنیم. حال به شرح هر یک از این درجات میپردازیم.
!!درجه یک؛ لرزه غیر محسوس
~~red:شدت ارتعاش زیر حساسیت انسانی قرار دارد. لرزه فقط توسط ((لرزه نگار|لرزه نگارها)) قابل تشخیص و ثبت است.~~
!!درجه 2 ؛ لرزهای که به دشواری محسوس است.
~~green:لرزه توسط تعداد کمی از افراد در حال استراحت در منازل و خصوصا در طبقات فوقانی ساختمانها محسوس است.~~
!!درجه 3 ؛ لرزه خفیف که به صورت موضعی محسوس است.
~~brown:لرزه توسط تعداد کمی از افراد در داخل ساختمانها محسوس است، ولی در خارج از ساختمانها لرزه جز در وضعیتهای مناسب قابل تشخیص نیست. شاهدان دقیق ، لرزش خفیف اشیا را احساس میکنند. این لرزش در طبقات فوقانی ساختمانها زیادتر است.~~
!!درجه 4 ؛ لرزه محسوس توسط عامه
~~violet:((زلزله)) در داخل ساختمانها توسط بسیاری از افراد و خارج از ساختمانها توسط تعداد کمی از افراد محسوس است. تعدادی از افراد خوابیده بیدار میشوند، ولی کسی وحشتزده نمیشود. ارتعاش مشابه لرزشی است که از عبور کامیونی سنگین حاصل میشود. پنجرهها ، دربها و بشقابها میلرزند. صدای شکافتن کفها و دیوارها به گوش میرسد. مایعات داخل ظرفهای روباز به آرامی تکان میخورند. اشیا آویزان به صورت خفیفی حرکت میکنند.~~
!!درجه 5 ؛ بیداری افراد خوابیده
~~blue:زلزله در داخل ساختمانها توسط تمامی افراد خانواده و در خارج ساختمانها توسط بسیاری از افراد محسوس است. بسیاری از افراد خوابیده بیدار میشوند و تعدادی از آنها به حالت دو از منزل خارج میشوند. حیوانات عصبی میشوند. اشیا آویزان حرکت زیادی میکنند. اشیا با پایداری کم میتوانند واژگون یا جابجا شوند و پنچرههای باز به شدت به هم میخورند.
*خسارات جزئی درجه اول برای ساختمانهای نوع A محتمل است.~~
!!درجه 6 ؛ هراس
~~red:زلزله توسط غالب افراد در داخل و خارج ساختمانها محسوس است. بسیاری از افراد ترسیده و به بیرون از ساختمان هجوم میآورند. برخی از افراد تعادل خود را از دست میدهند.حیوانات اهلی از محل خود فرار میکنند.
*خسارات درجه اول برای برخی از ساختمانهای نوع B و برای غالب ساختمانهای نوع A و خسارات درجه دوم برای برخی از ساختمانهای نوع A پیش بینی میشود.
*در مواردی درزهایی به پهنای تا یک سانتیمتر در زمینهای مرطوب میتواند ایجاد شود. احتمال ((زمین لغزش)) در کوهستان ، تغییراتی در ((دبی چشمهها)) و یا سطح چاهها قابل ملاحظه است.~~
!!درجه 7 ؛ خسارت به ساختمانها
~~green:غالب افراد ترسیده و به بیرون هجوم میبرند. تعداد زیادی از آنها نمیتوانند سر پا بایستند. ارتعاش توسط رانندگان نیز حس میشود.
*خسارت درجه اول در تعداد زیادی از ساختمانهای نوع C ، خسارت درجه دوم در بسیاری از ساختمانهای نوع B مختمل است. تعدادی از ساختمانهای نوع A تا درجه سوم و تعدادی از آنها تا درجه چهارم آسیب میبینند و در مواردی لغزش جادهها در راستای شیبهای تند اتفاق میافتد، ترک خوردگی در جادهها بوجود میآید، شبکههای آبرسانی در محل اتصالات صدمه میبینند.~~
!!درجه 8 ؛ خرابی ساختمانها
~~orange:هراس و ترس ، حتی رانندهها نیز میترسند، در مواردی شاخه درختان میشکند. مبلمان از نوع سنگین نیز جابجا و یا واژگون میشوند، چراغهای آویزان صدمه میبینند.
*تعدادی زیادی از ساختمانهای نوع C خسارت درجه دوم و قلیلی از آنها خسارت درجه سه میبینند. تعدادی از ساختمانهای نوع B خسارت درجه سوم و تعدادی از کمی از آنها خسارت درجه چهارم و اندکی از آنها خسارت درجه پنجم میبینند.~~
!!درجه 9 ؛ خسارات تعمیم یافته به ساختمانها
~~violet:هراس عمومی ، صدمات اساسی به مبلمان منازل ، حیوانات هراسیده و به تمامی جهات میدوند. بسیاری از ساختمانهای نوع C خسارت درجه سوم ، تعدادی از آنها خسارت درجه چهارم میبینند. بسیاری از ساختمانهای نوع B خسارت درجه چهارم و تعدادی از آنها خسارت درجه پنجم میبینند. اکثر ساختمانهای نوع A تا درجه پنجم آسیب میبینند.~~
!!درجه 10 ؛ خرابی محسوس ساختمانها
~~blue:بسیاری از ساختمانهای نوع C خسارت درجه چهارم و تعدادی از آنها خسارت درجه پنجم میبینند. بسیاری از ساختمانهای نوع B خسارت درجه پنجم و اکثر ساختمانهای نوع A خرابی از درجه پنجم میبینند. شبکههای آبرسانی زیرزمینی خمیده و یا قطع میشوند. سنگفرش کوچهها و آسفالت خیابانها موج برمیدارند.~~
!!درجه 11 ؛ فاجعه
~~green:خسارات عمده ، به ساختمانهای با اجرای مناسب ، به پلها و سدها و خطوط راهآهن نیز سرایت پیدا میکند. شبکههای آبرسانی زیرزمینی کاملا خراب میشوند.~~
!!درجه 12 ؛ تغییر منظر
~~red:عملا تمام سازههای روی زمین و یا زیرزمین شدیدا آسیب دیده و یا تخریب میشوند. ((توپوگرافی)) محل تغییر میکند. ((گسلش|گسلشهای)) مهم به همراه جابجاییهای افقی و قائم بزرگ مشاهده میشود. ریزش سنگها و نشست ساحل رودخانهها در منطقه وسیعی قابل روئیت است. درهها مسدود شده و تبدیل به دریاچه میشوند. آبشارهای جدید ظاهر شده و رودخانهها تغییر مسیر میدهند.~~
!مباحث مرتبط با عنوان
*((امواج لرزهای))
*((توپوگرافی))
*((سطح استیابی))
*((زلزله))
*((زمین لغزش))
*((گسلش))
*((لرزه نگار))
*((مجمع عمومی IUGG))
*((مقیاس اصلاح شده شدت مرکالی))
*((مقیاس مرکالی))
*((مقیاس MSK))