نگاه اجمالی
خورشید هر روز از مشرق طلوع می کند و به آرامی بالا می آید. مسیر حرکت آن در
آسمان به شکل یک نیم دایره است. پس از پیمودن این مسیر ، در
افق فرو می رود. و شب آغاز می شود. زندگی انسان ، جانوران و گیاهان تحت تاثیر گردش شب و روز است. به هنگام روز ، برخی از جانواران استراحت می کنند و شب به جستجوی غذای خود می پردازند. انسان و برخی از جانوران عکس آنها عمل می کنند. با شروع روز بسیاری از گلها ،
گلبرگهای خود را باز می کنند و شب آنها را می بندند.
در زمانهای قدیم ، مردم عقیده داشتند که خورشید واقعا در آسمان حرکت می کند و شب و روز به وجود می آورد. مثلا مصریان بر این باور بودند که خدای خورشید به نام «رع» ارابه آتشین خود را هر روز در آسمانها می راند. امروزه می دانیم که این خورشید نیست که حرکت می کند بلکه سیاره ما
زمین ، مانند
فرفره از غرب به شرق می چرخد. ما در اثر
چرخش زمین تصور می کنیم که خورشید در آسمان حرکت می کند. هنگامی که یک بخش رو به خورشید قرار می گیرد، روز در آن آغاز می شود. در همان هنگام ، بخش دیگر زمین که رو به خورشید نیست در تاریکی فرو می رود. یک بار چرخش زمین به دور خود، یک شبانه روز است.
یکی از کهن ترین روشهای تشخیص
زمان ، گردش روزانه خورشید در آسمان بود. رومیان ، روز را هشت قسمت می کردند و هر قسمت را یک ساعت می نامیدند. ساعتهای آنها در زمستان کوتاه و در تابستان طولانی بود. با استفاده از یک ساعت آفتابی به راحتی می توان زمان را از حرکت خورشید به دست آورد.
یک میله که در جایی نصب شده باشد،
سایه ایجاد می کند. در تمام مدت روز که خورشید در آسمان گردش می کند. مکان سایه نیز به آرامی عوض می شود. از مکان سایه می توان فهمید که ساعت چند است. پیش از اختراع ساعتهای ارزان قیمت امروزی ، بسیاری از مردم برای نگاه داشتن زمان از ساعتهای آفتابی استفاده میکردند.
یک بار چرخش زمین به دور خود ، 24 ساعت طول می کشد. این مدت را یک روز خورشیدی می نامند.
اگر چرخش زمین را نسبت به
ستارگان بسنجیم ، مدت یک بار چرخش آن را یک روز نجومی می نامند. روز نجومی 4 دقیقه کوتاهتر از روز خورشیدی است.
اگر کسی زمان را مستقیما از روی
خورشید حساب کند ، با یک معما روبرو خواهد شد. زمان محاسبه شده از روی خورشید در محل هایی که طول جغرافیایی متفاوتی دارند، فرق نمی کند. به ازای هر 15 درجه تغییر در
طول جغرافیایی ، زمان خورشیدی یک ساعت تمام تغییر میکند.
با یک
ساعت آفتابی ساده ، زمان خورشیدی محلی را با دقت 15 دقیقه می توان حساب کرد. مردم هر کشور برای آنکه در کارهایشان بینظمی پدید نیاید، باید فقط یک زمان را برای همه کشور قبول کنند. زمانی که مستقیما از خورشید بدست میآید، زمان محلی و زمان مورد قبول در سرتاسر یک کشور یا ناحیه ، زمان رسمی نامیده می شود.
منطقههای زمانی
زمان رسمی بیشتر کشورها معمولا طوری انتخاب می شود که به زمان محلی نزدیک باشد. در کشورهای پهناوری مانند
ایالات متحد آمریکا ، منطقههای زمانی متعددی لازم است. تمام سطح زمین به منطقههای زمانی تقسیم شده است. هر منطقه تقریبا 15 درجه طول جغرافیایی را در بر می گیرد. ولی مرز این منطقه ها خط مستقیم نیست. بلکه از نوار مرزی میان کشورهای ایالتها می گذرد.
پس در صورت عبور از مرز یک کشور یا ایالت باید ساعت خود را با زمان منطقه جدید تنظیم کنیم. سرعت
هواپیماهای مافوق صوت بیشتر از
سرعت چرخش زمین است. از اینرو مسافرانی که با هواپیماها از شرق به غرب پرواز می کنند، با شگفتی میبینند که زودتر از ساعت شروع مسافرت به مقصد رسیدهاند!
مباحث مرتبط با عنوان