تاریخچه ی:
سوره علق - سوره اقرا
سوره عَلَق، به آن سوره « اقرأ » نیز می گویند. در وجه نامگذاری آن گفته شد که چون با واژه « اقرأ » آغاز شده و در ادامه درباره آفرینش انسان از« علق »؛ خون بسته شده، سخن می گوید، به این اسامی نامگذاری شده است.
سوره همین کلمه است. تعداد آیات این سوره بنا به نظریه مشهور 19 آیه می باشد و به ترتیب مصحف نود و ششمین سوره قرآن است و مکی است. از نظر حجم از ((سوره های مفصلّات)) و از گروه « اوساط » یعنی از سوره های متوسط قصار به شمار می آید که در پایان حزب سوم از جزء سی قرآن قرار دارد.
سوره علق، آخرین سوره از ((سوره های چهارگانه عزائم)) است: یعنی از سوره های است که دارای ((آیه سجده)) است. آیه آخر آن، ((سجده واجب)) دارد که هر کس آن را بخواند یا بشنود، واجب است به سجده برود. همانگونه که اشاره شد، مفسران قرآن بر این عقیده اند که آغاز ((وحی)) و نبوت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم با آیات نخستین این سوره بوده است.
به هنگامی که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در ((حراء - کوه حراء، غار حراء، جبل النور، جبل القرآن، جبل الاسلام|غار حراء)) مشغول عبادت بود، ((جبرئیل|فرشته وحی)) او را مخاطب ساخت و گفت: « __اقرأ بسم ربک الذی خلق. . .__» محتوای این سوره دستور تلاوت به پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و آفرینش انسان از خون بی ارزش، تکامل انسان در پرتو لطف پروردگار، مجازات انسانهایی که مانع هدایت مردم هستند و دستور به ((سجده)) و تقرب به خداوند است.
منابع:
شناخت سوره های قرآن؛ دانش نامه قرآن و قرآن پژوهی، ج2، ص 1266؛ تفسیر نمونه، ج 27، ص 150