__سنگ شناسی رسوبی__
__فهرست مقالات سنگ شناسی رسوبی__
__مباحث علمی__ |
__مباحث کاربردی و تجربی__
|
((اجزا تخریبی رسوبات سیلیسی آواری)) |
|
((طبقه بندی رسوبات تخریبی آواری)) |
|
((پتروگرافی و منشا انواع اصلی ماسه سنگها|پتروگرافی و منشا ماسه سنگها)) |
|
((موقعییت تکتونیکی ماسه سنگها)) |
|
((دیاژنز ماسه سنگها)) |
|
((تخلخل و نفوذ پذیری ماسه سنگها)) |
|
((محیطهای رسوبی ماسه سنگها)) |
|
((بافتها و ساختمانهای گل سنگها)) |
|
((کانیهای تشکیل دهنده گلسنگها)) |
|
((کانی شناسی رسوبات کربناتی)) |
|
((دیاژنز کانیهای رسی و گلسنگها)) |
|
((محیطهای تشکیل دهنده گلسنگها)) |
|
((اجزا سنگهای آهکی)) |
|
((طبقه بندی سنگهای آهکی)) |
|
((ساختمانهای رسوبی در سنگهای آهکی|ساختمان رسوبی سنگ آهکی)) |
|
((دیاژنز کربناتها)) |
|
((دولومیتی شدن)) |
|
((ددولومیتی شدن)) |
|
((سلیسی شدن)) |
|
((محیطهای رسوبی کربناته)) |
|
((کانیهای تبخیری)) |
|
((سنگهای آهندار رسوبی و سازندههای آهندار|سنگهای آهندار رسوبی)) |
|
((نهشتههای رسوبی فسفات)) |
|
((رسوبات آلی قدیمه)) |
|
((ذغال سنگ)) |
|
((شیلهای نفتی)) |
|
((پترولیوم)) |
|
((حرت و رسوبات سیلیسی)) |
|
((رسوبات اتوکلداستیک)) |
|
((رسوبات پیرو کلداستیک_ریزشی)) |
|
((رسوبات ولکانی کلدستیک-جریانی)) |
|
((هیدرو کلاستیتها)) |
|
((رسوبات اپی کلاستیک ولکانوژنیک)) |
|
((دیاژنز رسوبات ولکانی کلدستیک)) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
!ریشه لغوی
سنگ شناسی رسوبی از دو کلمه Sedimentary به معنی رسوبی و Petrology به معنی ((سنگ شناسی)) گرفته شده است.
!دید کلی
*سنگهای رسوبی به دلیل داشتن منابع مهم نظیر ((نفت)) ، ((گاز)) ، ذغال ، ((آهن)) ، ((اوارنیم)) و نیز مواد مورد نیاز در ((مصالح ساختمانی)) مانند ((آهک)) ، ((گچ)) و غیره از اهمیت خاصی برخوردارند لذا سنگ شناسی رسوبی یکی از مهمترین شاخههای علوم زمین محسوب میگردد.
*در حدود 70٪ از سنگهای سطح زمین ، دارای منشا رسوبی هستند، و این سنگها عمدتا از ((ماسه سنگها)) ، ((سنگهای آهکی)) ، شیل ها و به مقدار کمتری اما با همان معروفیت از ((رسوبات نمک)) ، ((سنگهای آهندار)) ، ذغال و چوب تشکیل شده است.
!تاریخچه و سیر تحولی
*مطالعه سنگهای رسوبی از نظر مشخصات ساختی ، بافتی و ترکیب شیمیایی آنها ، اولین بار در سال 1879 توسط سوربی انگلیسی انجام گرفت. وی مطالعه سنگهای رسوبی در مقاطع نازک را برای اولین بار ابداع نمود. بعدها در 1899 ، کایوی فرانسوی پارهای از ((مشخصات میکروسکوپی)) و ((مشخصات ماکروسکوپی|ماکروسکوپی)) بعضی از سنگهای رسوبی در کشور فرانسه را ، به صورت مصور تشریح و تفسیر کرد.
از آن تاریخ به بعد ، به پیروی از کایو ، بررسیهای سنگهای رسوبی و کوشش اکثر سنگ شناسان ، عمدتا بر کانی شناسی و تشخیص کانیهای تشکیل دهنده این سنگها متمرکز گردید. که در این میان ماسه سنگها و رسوبات ماسهای و از میان کانیها هم ، کانیهای سنگین (دارای وزن مخصوص بیش از 2.85) ، بیشتر مورد توجه قرار گرفتند.
*در سال 1919 ، ونت ورث آمریکایی برای سنجش اندازه ذرات و دانه های تشکیل دهنده رسوبات تخریبی مقیاسی ارائه داد و به کمک مقیاس ونت ورث مطالعه دانه سنجی و تجزیه های کمی و مکانیکی رسوبات بر مبنای اندازه دانه ها و فراوانی آنها ، میسر گردید.
*سرانجام در 1933 ، آدن و کرمباین ، مقیاسهای جدیدتری برای ((اندازه گیری دانههای رسوبی)) ارائه دادند و در مکانیسم تجزیههای مکانیکی رسوبات تخریبی ، تسهیلات زیادتری ایجاد کردند. امروز هم ، ((مقیاسهای اندازه گیری)) متداول برای مطالعات رسوب شناسی و سنگهای رسوبی ، به نام همین افراد معروف بوده و مورد استفاده سنگ شناسان و رسوب شناسان قرار دارد.
!گروههای اصلی سنگهای رسوبی
*__((رسوبات سیلیسی آواری)) :__
رسوبات سیلیسی آواری (همچنین تحت عنوان رسوبات تریجنوس یا اپی کلاستیک خوانده میشوند) آنهایی هستند که از خرده سنگهای قبلی که توسط فرآیند فیزیکی حمل و رسوب کردهاند، تشکیل شدهاند. این گروه شامل سنگها زیر میباشد:
**__((کنگلومراها)) :__
در این سنگها ، مواد دانه درشت گرد شده در زمینهای از مواد دانه ریز قرار دارند.
**__((برشها)) :__
مواد دانه درشت گرد نشده در زمینهای از مواد دانه ریز قرار دارند.
**__((ماسه سنگها)) :__
اندازه دانهها در ماسه سنگها ، کمتر از 2 میلیمتر است.
**__((گلسنگها)) :__
اندازه دانهها کمتر از 2 میکرون میباشد.
*__((رسوبات بیوژنیک)) ، ((رسوبات بیوشیمیای|بیوشیمیای)) و ((رشوبات آلی|آلی)) :__
رسوباتی هستند که بیشتر منشا بیو ژنیکی ، بیو شیمیایی و آلی دارند و شامل:
**__((سنگهای آهکی)) :__
سنگهای آهکی میتوانند هم از طریق ته نشست مستقیم Caco3 از ((آب دریا)) و هم از طریق رسوب کردن اسکلتهای کربناتی موجودات به وجود آید.
**__((رسوبات چرت|چرتها)) :__
چرت ، یک واژه خیلی کلی برای رسوبات سیلیسی دانه ریز ، با منشا شیمیایی ، بیو شیمیایی یا بیوژنیکی است.
**__((فسفاتها)) :__
یکی از مهمترین کانیهای رسوبی فسفاتها ، آپاتیت میباشد.
**__ذغال و شیل نفتی :__
ذغال و شیلهای نفتی که از بقایای موجودات زنده قدیمی میباشند، انعکاسی از فرآیندهای دیانژ و دگرگونی دارند.
*__((رسوبات شیمیایی)) :__
این رسوبات منشا شیمیایی دارند و شامل موارد زیر میباشند:
**__((تبخیر|تبخیریها)):__ تبخیریها عمدتا رسوبات شیمیایی هستند که پس از ((تهیه نمک از آب دریا|تغلیط نمکهای محلول در آب)) (بر اثر ((تبخیر))) رسوب کردهاند.
**__((رسوبات سنگهای آهندار|سنگهای آهندار)) :__
((آهن)) ، عملا بر اندازه چند در صد در تمام سنگهای رسوبی وجود دارد، ولیکن بطور غیر معمول ، در جایی که مقدار آهن بیش از 15٪ باشد، سنگهای آهندار را تشکیل میدهد.
*__((رسوبات آذرآواری)) :__
رسوبات آذرآواری رسوباتی هستند که عمدتا از دانههای با منشا ولکانیکی ، که از فعالیتهای آتشفشانی همزمان سرچشمه گرفتهاند تشکیل شدهاند. و شامل موارد زیر میباشند:
**__((رسوبات اتوکلاستیک)) :__
((سنگهای ولکانوژیکی)) هستند که توسط برشی شدن در جای لاوا تشکیل شدهاند.
**__((رسوبات پیروکلاستیک – ریزشی)) :__
این رسوبات به راحتی از طریق خردههای آتشفشانی خارج شده از یک مجرا یا یک شکاف ، بر اثر انفجار ماگماتیکی ، تشکیل میشوند.
**__((رسوبات ولکانی کلاستیک – جریانی)) :__
این رسوبات توسط انفجارات فورانی در محیطهای خشکی ایجاد میشوند.
**__هیدروکلاستیکها :__
هنگامی که لاوای خارج شده ، با آب تماس پیدا کند، سرد شدن و خاموشی سریع ، باعث قطعه قطعه شدن لاوا میشود. این قطعات پس از حرکت در آب و دانه دانه شدن رسوبات هیدروکلاستیک را تشکیل میدهند.
**__((رسوبات اپی کلاستیک)) :__
رسوباتی هستند که از حرکت و ته نشست مجدد رسوبات ولکانی کلاستیک ایجاد شدهاند.
اهمیت مطالعه ((سنگهای رسوبی))
*سنگهای رسوبی در ادوار گذشته زمین شناسی در محیطهای طبیعی متفاوتی که امروزه وجود دارد، رسوب کردهاند. مطالعه این محیطهای عهد حاظر و رسوبات و فرآیندهای آنها به درک بیشتر معادل قدیمی آنها کمک میکند.
*دلایل زیادی برای مطالعه سنگهای رسوبی وجود دارد زیرا ارزش اقتصادی کانیها و مواد موجود در آنها کم نمیباشد. سوختهای نفت و گاز از پختگی مواد آلی در رسوبات مشتق شده و سپس این مواد به یک سنگ مخزن مناسب ، که عمدتا یک سنگ رسوبی متخلخل است، مهاجرت میکند. ذغال ، سوخت فسیلی دیگری است که البته در توالیهای رسوبی نیز وجود دارد. روشهای رسوب شناسی و سنگ شناسی به طور گسترده درپی جویی ذخایر جدید این منابع سوختی و سایر منابع طبیعی مورد استفاده قرار میگیرد. سنگهای رسوبی بیشتر ((آهن)) ، ((پتاس)) ، نمک و مصالح ساختمانی و بسیاری دیگر از مواد خام ضروری را تامین میکنند.
*محیطها و فرآیندهای رسوبی و جغرافیای قدیمه و آب و هوای قدیمه ، همگی را میتوان از مطالعه سنگهای رسوبی استنباط کرد. این گونه مطالعات به شناسایی و درک تاریخ زمین شناسی زمین کمک فراوانی میکند. سنگهای رسوبی حاوی زندگی گذشته زمین ، به فرم فسیلها هستند که اینها مفاهیم اصلی انطباق چینه شناسی در فازوزوئیک میباشند.
!مباحث مرتبط با عنوان
*((اندازه گیری دانههای رسوبی))
*((رسوبات اپی کلاستیک))
*((رسوبات اتوکلاستیک))
*((رسوبات نمک))
*((سنگهای رسوبی))