عنوان پیوند
|
|
| عمومی |
| نام, علامت اختصاری, شماره | Selenium, Se, 34 |
| گروه شیمیایی | نا فلزs |
| گروه, تناوب, بلوک | 16 «VIA), 4 , p |
| جرم حجمی, سختی | 4790 kg/m3(300K), 2 |
| رنگ | خاکستری براق درخشان
 |
| خواص اتمی |
| وزن اتمی | 78.96 amu |
| شعاع اتمی (calc.) | 115 (103) pm |
| شعاع کووالانسی | 116 pm |
| شعاع وندروالس | 190 pm |
| ساختار الکترونی | Ar]3d104p44s2] |
| e- بازای هر سطح انرژی | 2, 8, 18, 6 |
| درجه اکسیداسیونs «اکسید) | ±2,4,6 «اسیدقوی ) |
| ساختار کریستالی | شش گوش |
| خواص فیزیکی |
| حالت ماده | جامد __) |
| نقطه ذوب | 494 K (430 °F) |
| نقطه جوش | 957.8 K (1265 °F) |
| حجم مولی | 16.42 ש»10-6 ««متر مکعب بر مول |
| گرمای تبخیر | 26.3 kJ/mol |
| گرمای هم جوشی | 6.694 kJ/mol |
| فشار بخار | 0.695 Pa at 494 K |
| سرعت صوت | 3350 m/s at 293.15 K |
| متفرقه |
| الکترونگاتیویته | 2.48 «درجه پائولینگ) |
| ظرفیت گرمایی ویژه | 320 J/«kg*K) |
| رسانائی الکتریکی | 1.0E-10 106/m اهم |
| رسانائی گرمایی | 2.04 W/«m*K) |
| 1st پتانسیل یونیزاسیون | 941 kJ/mol |
| 2nd پتانسیل یونیزاسیون | 2045 kJ/mol |
| 3rd پتانسیل یونیزاسیون | 2973.7 kJ/mol |
| 4th پتانسیل یونیزاسیون | 4144 kJ/mol |
| پایدارترین ایزوتوپها |
|
|
| SI واحدهای& STP استفاده شده مگر آنکه ذکر شده باشد. |
|
سلنیوم یک
عنصر شیمیایی جدول تناوبی است که نماد آن Se و
عدد اتمی آن 34 میباشد. این عنصر یک
نافلز سمی بوده که از نظر شیمیایی به
گوگرد و
تلوریوم شباهت دارد. این عنصر در شکل های گوناگون وجود دارد ولی بیشتر به شکل
شبه فلز مانند که هادی جریان
الکتریسیته میباشد بوده ودر
سلولهای نوری کاربرد دارد. این عنصر در معادن
سولفید مانند
پیریت یافت میشود.
خصوصیات قابل توجه
سلنیوم به حالتهای گوناگونی یافت میشود. سلنیوم به صورت پودر به رنگ
قرمز بوده و در حالت آزمایشگاهی
سیاه میباشد. کریستال شش گوش سلنیم به رنگ
خاکستری فلزی میباشد و این در حالی است که کریستال منو کلینیک به رنگ قرمز تیره است.
این عنصر همچنیناثر
فتو ولتیک از خود نشان داده است که نور را به
الکتریسیته تبدیل کرده و تاثیر رسانای نوری دارد که در این حالت خاصیت رسانایی سلنیوم که در مجاورت نور قرار گرفته است بیشتر میشود. سلنیوم در دماهای پایین تر از نقطه جوش یک
نیمه رسانا از نوع P میباشد.
کاربردها
سلینویم یک
ماده مغزی کوچک برای تمامی گونه های حیات بوده و مکمل یک
اسید آمینو غیر معمول به نام
Selenocyteine میباشد. سلنیوم به دلیل داشتن خاصیت رسانای نوری و فتو ولتیک به صورت وسیعی در الکترونیک به عنوان سلولهای تصویری و
سلولهای خورشیدی بکار گرفته میشود.
سلنیوم برای پاک کردن رنگ از شیشه بکار گرفته شده و رنگ سبز رنگ که حاوی ناخالصیهای آهن دار است را به راحتی از بین میبرد. این عنصر همچنین در قرمز کردن شیشه و مینا کاری نیز کاربرد دارد. سلنیوم به صورت ماده ضد خش در
لاستیکهای
ولکانیزه نیز استفاده میشود. این عنصر در فتوکپی نیز کاربرد دارد.
کاربرد دیگر سلنیوم رنگ دادن به عکسها و تصاویر میباشد و به صورت گسترده توسط کمپانی های عکاسی مانند
Kodak و
Fotospeed فروخته میشود. کاربرد هنری آن در شدت دادن به طیف رنگها در تصاویر سیاه و سفید بوده و همچنین در افزایش طول عمر عکس نیز تاثیر دارد.
تاریخچه
سلنیوم که
لاتین آن Selene به معنی ماه میباشد در سال
1817 توسط
Jons Jacob Berzelius که ارتباط این عنصر با
تلوریوم را دریافت کشف شد.
کاربردهای گسترده این عنصر از قبیل استفاده آن در ترکیبات لاستیکی آلیاز
فولاد و یکسوکننده های سلنیومی باعث رشد چشمگیری در مصرف این عنصر شد. در سال 1970 سلنیوم جایگزین
سیلیکن در یکسو کننده های برق شد اما کاربرد گسترده آن به عنوان رسانای نور در کاغذ کپی مهمترین استفاده آن بود.در طی دهه 1980 با تولیدرساناهی نور آلی استفاده از سلنیوم به عنوانرسانای نور منسوخ شد. در سال 1996 رابطه مثبتی در خصوص مصرف سلنیوم و خاصیت ضد
سرطان آن کشف شد اما کاربرد گسترده و مستقیم این کشف بزرگ نمیتوانست به صورت قابل توجهی تقاضای آن را در دوز های مصرفی کوچک بکند. در اواخر دهه 1990 کاربرد سلنیوم (معمولا با
بیسموت) به عنوان یک ماده اضافه کننده در
لوله کشی برنجی برای داشتن یک محیط بدون سرب افزایش یافت.
پیدایش
سلنیوم به صورت سلنید از کانیهای
سولفیدی مانند
مس نقره و
سرب بدست می آید. این عنصر از گل و لای
آنودی مس و گل و لای سربی حاصل از گیاهان
اسید سولفوریک به صورت یک محصول جانبی بدست میاید.
ایزوتوپها
سلنیوم 38 ایزوتوپ دارد که 5 ایزوتوپ از آنها پایدار میباشند.
هشدارها
اگرچه سلنیوم خالص سمی نمیباشد ولی ترکیبات آن بسیار سمی بوده و خواصی همانند آرسنیک دارند. سلنید هیدروژن و دیگر ترکیبات آن بسیار سمی میباشند. گیاهانی که در خاکهای حاوی سلنید رشد میکنند مانند
Locoweed تاثیرات بسیار جدی بر تغذیه جانوران و حیوانات دارد.
سلنیوم و سلامت
سلنیوم یک
عنصر ردیابی در انسان میباشد. که در حذف
رادیکال آزاد و دیگر آنزمهای
آنتی اکسیدان استفاده میشود. و در عملکرد غده
تروئید نقش مهمی ایفا میکند. رژیم سلنیوم حاوی غلات گوشت ماهی و تخم مرغ میباشد.
کمبود سلنیوم در افراد سالم بسیار کم رخ میدهد و بیشتر در بیمارانی که از عمکلردهای نادرست
روده ای رنج میبرند مشاهده میشود.
رژیم غذایی پیشنهادی برای بزرگسالان عبارت است از 55 میکروگرم سلنیوم در هر روز. مصرف روزانه بیش از 400 میکروگرم موجب مسمومیت میشود.
منبع
پیوندهای خارجی
