V{maketoc}
{picture file=img/daneshnameh_up/9/93//Sahabi.jpg}
|
سحابی سر اسب
سحابی تاریک سر اسب، روی سحابی
تابانی که در پشتش قرار دارد، سایه می اندازد.
|
__سحابی__، ((ابر)) یا هر چیز دیگری است که از ((گاز)) و غبار میان ستاره ای تشکیل شده است. سحابی های تابان ابرهایی گازی هستند که می تابند یا نور ستاره را پراکنده می کنند. سحابی های تاریک نمی تابند و تنها هنگامی که مانع نور میدانهای ستارگان یا سحابی های تابان پشت شان می شوند، می توان آنها را دید. خیلی چیزهایی که زمانی سحابی نامیده می شدند، از نو طبقه بندی شده اند.در قرنهای پیشین این اشیاء در نظر ستاره شناسان ساختار های ابر مانند مه آلود بودند، ولی بعداً ستاره شناسان با بهبود ((تلسکوپ|تلسکوپها)) توانستند این بظاهر سحابی ها را به عنوان ((کهکشان)) یا ((خوشه ستاره ای|خوشه های ستاره ای)) شناسایی کنند.
{picture file=img/daneshnameh_up/3/3b//Sahabitarik.jpg}
|
سحابی مار
این سحابی S- گونه، واقع در صورت فلکی حوا
در مقابل زمینه ای از سحابی های تابان قرار دارد.
|
{picture file=img/daneshnameh_up/7/77//Sahabisayarei.jpg}
|
سحابی دمبلی
این تصویر کامپیوتری، سحابی ای را به
شکل ساعت شنی نشان می دهد که از
گازهای دفع شده ستاره مرکزی ایجاد شده است.
|
{picture file=img/daneshnameh_up/5/51//Sahabitaban.jpg}
|
سحابی سه شاخه
این سحابی ترکیبی عجیب از یک
سحابی نشری صورتی ویک سحابی
بازتابی آبی است.
|
{picture file=img/daneshnameh_up/2/2d//Abarnoakhtari.jpg}
|
حلقه دجاجه
این تصویر ته مانده ابر نواختری، گازی میان
ستاره ای را نشان می دهد که با موج
ضربه ای ابرنواختر گرم شده است.
|
! سحابی های تاریک
سحابی تاریک ابری از غبار و ((گاز)) است که گازش نور میدانهای ستارگان یا سحابی های تابان پشت سرش را که از این ابر می گذرند، جذب می کند. سحابی های تاریک، که به سحابی های جذبی نیز معروفند، هیچ تشعشعی از خود ندارند، ولی ممکن است نورهای جذب شده را به شکل ((امواج رادیویی)) یا انرژی ((مادون قرمز)) دوباره بتابانند. شاید ((جرم)) سحابی های تاریک چندین هزار بار از جرم خورشید بیشتر باشد. اگر یک سحابی به اندازه کافی جرم داشته باشد، در نقطه ای از زمان موادش فشرده شده و تبدیل به ستاره می شود. شاید سپس سحابی تاریک با ستارگان جوان گرم حرارت ببیند و به سحابی نشری درخشانی تبدیل شود.
! سحابی های سیاره ای
ستارگان ((غول سرخ)) در اواخر عمرشان لایه های گازی بیرونی شان را بدور می اندازند. این لایه ها پوسته ((منبسط)) شونده ای از ((گاز تابان|گازهای تابان)) را تشکیل می دهند که ((سحابی سیاره ای)) نامیده می شوند. علت این نامگذاری این است که ((ویلیام هرشل))، ((منجم)) آلمانی الاصل (1822-1783)، تصور کرد که این پوسته ها شبیه سیاره اند. شاید از دید ناظر زمینی، این پوسته گازی به شکل ساعت شنی، حباب یا حلقه به نظر اید. این سحابی با سرعت تقریبی 20 کیلومتر (12 مایل) در ثانیه رو به بیرون حرکت می کند و بعد از 35 هزار سال در محیط میان ستاره ای پراکنده خواهد شد.
! امواج انفجاری
موجهای ضربه ای انفجار ((ابرنواختر)) با سرعت هزاران کیلومتر در ثانیه در محیط میان ستاره ای سیر می کنند. این موجهای ضربه ای مواد میان ستاره ای را آشفته می کنند، و شاید فرایند فروریزش گرانشی را که سرانجام باعث تشکیل ستارگان در ابرهای میان ستاره ای می شود، آغاز می کنند. از هنگام اختراع تلسکوپ، هیچ ابرنواختری در کهکشان ما کشف نشده است. اگر ابرنواختری بوجود می آمد، تا چندین ماه، در آسمان به تابناکی ماه می درخشید. اگر آن ابرنواختر فرضی به زمین بسیار نزدیک می بود، می توانست ((جو زمین)) را منهدم کند.
! سحابی های تابان
دو نوع سحابی تابان وجود دارد: ''نشری'' و ''بازتابی'' که هر دو با تولد ستاره ارتباط دارند. گازهای سحابی نشری عمدتاً در بخش قرمز یا سبز ((طیف)) می تابند، زیرا با حرارت ستارگان جوان گرم درون سحابی گرم شده اند. غبار سحابی، نور ستارگان جوان داخل و اطراف سحابی بازتابی را پراکنده می کند. دو نوع سحابی تابان دیگر نیز وجود دارند: بقایای ابرنواختری و سحابی های سیاره ای .هر دواینها از مواد دفع شده ستارگان در حال مرگ تشکیل شده اند.
! بقایای ابر نواختری
هنگامی که ستاره بصورت ابرنواختر منفجر می شود، لایه های گازی بیرونی آن برای تشکیل بقایای ابرنواختری تابان، متلاشی شده و با سرعت از هسته اش فاصله می گیرند. برخی از انفجارات آنقدر شدیدند که حتی خود هسته نابود می شود. تقریباً 90 درصد ته مانده ها کم وبیش کروی اند و بقیه بر اثر نیروی انفجار متلاشی می شوند تا انبوهی از شعله های گازی فاقد ساختار ظاهری را تشکیل دهند. در مرکز چنان بقایایی، پالسارها (ستاره های تپنده) شناسایی شده اند.
! سحابی انکساری
در ((سحابی انکساری)) ذرات غبار نور را منعکس نمی کنن، بلکه متواری می کنند. نور قرمز می تواند آسانتر از نور آبی از ابر غبار بگذرد، پس نور آبی بیشتر پراکنده می شود. این امر موجب آبی شدن آن ابر می شود. همین خاصیت باعث آبی به نظر آمدن آسمان از زمین می شود. ذرات غبار نور خورشید را در جو شدیداً پراکنده می کنند. در مسیرهایی به جز سمت خورشید، ناظر آسمان عمدتاً نور آبی پراکنده می بیند.
! همچنین ببینید:
*((سحابی بازتابی))
*((سحابی سیاره نما))
