تاریخچه ی:
سبک خراسانی
تفاوت با نگارش: 1
- | سبک خراسانی که آن را سبک ترکستانی هم می گویند در واقع طرز و شیوه شاعران خراسان و ماوراءالنهر است. در این شیوه که از ابتدای شعر فارسی یعنی اوایل قرن چهارم تا اواسط قرن ششم ادامه دارد، شاعران و استادان زیردستی مانند: ((رودکی))، ((فرخی))، ((عنصری))، ((فردوسی))، ((منوچهری))، ((ناصرخسرو))، ((سنایی)) و مسعود سعد سلمان ظهور کرده و شیوه خراسانی را به کمال رسانیده اند. سبک خراسانی دو مرحله دارد: |
+ | سبک خراسانی که آن را سبک ترکستانی هم می گویند در واقع طنز و شیوه شاعران خراسان بوده است. |
- | ~~green:یکی دوره انی و یگر در نوی ی.~~ |
+ | در این شیوه که از اولین دوران های ر ارسی یعنی اویل قرن چار اواسط رن ش دا داشت. |
- | ور سامانی، سای بیان و کهنگی بیت اصات و نی غب م ارسی بر وژه ای عربی و وه ه صیات بیعی و اده و مسوس ینی ا ویگیای شعر محسو ی د. |
+ | را و استادان زیادی مانند: ((رودک)) ((فی)) ((صی))، ((وسی)) ((نی)) ((اصرخسرو)) ((سایی)) و ((معو عد ان)) هور کده و یو راسانی را ه ال رسد. |
- | منی که ر ر این دوره می آید غالباً یا مدح است و یا هجور و هزل که هر دو ملایم است و معتدل و دور از اغراق. گذشته از آن، تغزلات عاشقانه و پند و اندرز و حکمت با شیوه ای شاعرانه، نه عالمانه از معانی شعر این دوره به شمار می رود. |
+ | ک رانی دو مرحله دارد: |
- | ز لبهای مهم در این عصر یکی ((صیده )) ت و دیگر وی. در قصیده ممولا مد و هجر و ل و نوی تمیل و داست ((حما )) روه می و. ابهای یگری ن ((ربی )) ((وبیی )) گ گاه یک دو ید می و ه سیر اندک ست و اچی. |
+ | __~~maroon:ه سامانی دوره نوی جوقی.~~__
{img src=img/daneshnameh_up/d/d8/khorasani.jpg}
|
/>__در دوره امای، __ سادگی یان و کهگی تعبیرات و لات ب وبی مخص است. ب کلما ری اژ های ربی ه به ویات بیی ساده و مو یی ویگیهی عر این دوره مسوب ی ود. |
- | ایع لفی و موی د این ور ر وود دار ای از کف و نع ات و بیار دک. |
+ | موعاتی که در شعر ین دوره مرح ی شود الباً ی م است و یا هور هل ه هر دو ملیم است و معتدل و دور از اغرق. غزلات اشانه و پند و اندرز و کت با شیوه ی اعرانه و نه عالمانه نیز ا مشخصات شعر این دوره به مار می د. |
- | اتاه از بعضی معوم لمی رخی آیات و احادیث نبی وایت تاریخی و حمسی ر شعر این دوره وود دارد ام هم ی ای مو چان د سج کلام به کر ی رود که صفت لی ای دور ینی دگی بیا مچنان ی می ماند و ا بین نمی ود. |
+ | ا الهای مم ی صر می توان ب ((یه )) و ((منوی )) شاره کد. در ((قصیده )) مملا موو د ه و تل در نوی می ان و حماه بیان می ود. |
- | اا سبک خراسانی در وره غزنوی اای لجوقی گته از بعضی ختصات لفی و صایص دستوری ه ر واقع مربوط به ان و لهجه ی منه خراسا قدی می شود، با شعر دوره سامانی تفوتهایی دارد. از مله این که سادگی بیان جای خد را به استحکام و فخام کلام می دهد و شعر تا حدی به پختگی می رسد. |
+ | قابهای دیری ا ((اعی )) ((ویتی )) ه اه یک ر دید می شود و تداد ن ها بسیا ادک ات. |
- | ه چن شعر ((فخی )) ا ف گی مراه ا ما پتگی اکا کلام ر ن کاملا مشهود است. عنصری و ((منوچهری )) و بعدها ((ناصرخسو )) و ((سنایی )) به تدریج دی طبیی ا از شعر سبک اسانی دور می سازن آن را تا ی از یان می برند. |
+ | نیع لفی و منوی این دره اگ وو ات با ای ا کل و تصنع اس در دی نی که وان آنها اا کرد. |
- | ر سک این دوره بعضی لب ای تز مانند ((ترجیع بند)) و ((رکیب ند)) و نی ((ممط )) و ((قه )) ه وجود می ید. با ای همه ((قصیده )) و ((منوی )) از قالب های متبر این سبک است. صنای بدیهی عم از لفظی و معنوی و انوع تشبیهات مرکب و مشروط در شعر این دوره رواج ی یاد. ایع دیعی ا لوم روریات عری خاج ی شو و برای نشان دد چی دسی و تبر در نون ادب بل هنرنمایی ا نموده می شود و ی بعضی صنایع متکلفانه در شعر وارد می گردد. |
+ | سفاده از بعضی لمات می و رخی ی و دی نبی و وایت تایی و حمای هم در شعر این دوره وجد داد ا همه ی ین موا چن کلم ب کر رفته ک ف ای شر این دو یی سدگی بین نا ب می اند و بین نمی رود. |
- | رانی منن صری، منوچهی ناصرخسرو و ایی از اصطلاحات فلسی، ((نجو)) ییا و بعضی ماث علم بیعی و پکی ر شعر خود استده می کد و ی یق نوی صبغه لمان به عر خد می زن. استاده اادیث آیات قآنی یز اشر عربی در میان شاعران این دوره وا بیتی می یاد. |
+ | ک راسانی ره نوی و ایل سجو گه ا بعضی متصا لی و ای دستی ک در وع مو به ان له ی نه اا قی ی شو با شعر دوره امنی فاوتهیی داد. |
- | ملً موچهی که دیوان شعار تازیان ا ز بردارد نمی تواند خود را ز زیر فوذ و تاثیر آن خارج سد و ناصرخسر و سنایی وم و مالعت دینی د ا در شعر خویش می آورند. |
+ | جمه ین که سای یان ای خود را اسکا و سنگینی ک می ه و ع تا حدی پی می رسد. |
- | عانی شعری ماند م و هو زل و پن و کت همچنن ادامه دارد جز آن ه ر این مای اراق و ت حد اضافه گیی یادتر می شود و در واق نوی کامل می یابد. ا ین همه کسای ا اصر خسرو، مدح ااق ی را به یک سو می نهند و ح و دین و اخلاق را به جای آن معنای قرار می دهن. هر چن ر بتدای این سبک روح ملی و اسی اصه در وره سامنی لوه ی از ر ر پایان آن این ویه تضعیف می د و جای آن را ویه لاقی و زاهانه اصرخسرو و صوفیانه ی سنایی می گیرد. |
+ | ر ند ((ی )) ا ت ادگی هما ات، اما ی و اکام کلام د ن کاا ود ا. ((ری )) و ((منوی )) و بعده ((نرسرو )) و ((ایی )) ه تدری ساگی یعی ا ز ر بک راسانی و می ازد و آن را ی ا یان می برند. |
- | بنابراین شروع این سبک با روحیه ((حماسی )) است و پایان آن با روحیه صوفیانه. |
+ | در سبک این دوره بعضی قالب های تازه مانند ((ترجیع بند)) و ((ترکیب بند)) و نیز ((مسمط )) و ((قطعه )) به وجود می آید.
با این همه ((قصیده )) و ((مثنوی )) از قالب های معتبر این سبک است.
صنایع بدیع اعم از لفظی و معنوی و انواع تشبیهات در شعر این دوره رواج داشته است.
شاعرانی مانند عنصری، منوچهری، ناصرخسرو و سنایی از اصطلاحات فلسفی، ((نجوم))، ریاضیات و بعضی مباحث علوم طبیعی و پزشکی در شعر خود استفاده می کند و به این ترتیب رنگی عالمانه به شعر خود می زدند.
استفاده از احادیث و آیات قرآنی و نیز اشعار عربی در میان شاعران این دوره رواج بیشتری یافت.
مثلاً منوچهری که دیوان اشعار عربی را از برداشت نمی توانست خود را از زیر نفوذ و تاثیر آن خارج سازد و ناصرخسرو و سنایی معلومات و مطالعات دینی خود را در شعر خویش می آوردند.
بیان موضوعاتی مانند مدح و هجو و تغزل و پند و حکمت در شعر این دوره ادامه یافت ولی در این میان اغراق و تا حدی اضافه گویی زیادتر شده و در واقع به نوعی تکامل یافت.
با این همه کسانی مانند ناصر خسرو، مدح اغراق آمیز را به یک سو نهادند و حکمت و دین و اخلاق را به جای آن معنای قرار دادند.
هر چند در ابتدای این سبک روح ملی و حماسی خاصه در دوره سامانی جلوه ای بارز داشت ولی در پایان آن این روحیه تضعیف شده و جای آن را روحیه ی زاهدانه کسانی مثل ناصرخسرو و اخلاق صوفیانه ی شاعرانی چون سنایی پر کرد.
به طور خلاصه می توان گفت شروع این سبک با روحیه حماسی و پایان آن با روحیه صوفیانه. |