منو
 صفحه های تصادفی
مفسر فرمان
نقشه برداری
پیامبر اکرم و تقویت روحیه دلاوری در جنگ احد
ماهیت
بازرس شرکت تعاونی
پلاکتهای خون
دریا
مخالفت با ولایت فقیه، مخالفت با اسلام
تاریخ فلسفه
نتایج جنگ چالدران
 کاربر Online
727 کاربر online
تاریخچه ی: سازمان قضایی هخامنشی

V{maketoc}

!سازمان قضائی و آئین دادرسی هخامنشیان

__وضعیت قضاوت در کشورهای فتح شده__
تشکیلات فضایی ممالک غیر ایرانی ظاهراً وضع قضایی خود را به همان شکل پیشین خود حفظ کرده بودند . یعنی اقوام تحت سلطه با توجه به آیین و مقررات مذاهب و ادیان خاص خود به قضاوت میپرداختند و ((هخامنشیان |حاکمان هخامنشی)) هیچ دخالتی در نظام اجتماعی ایشان نمی نمودند .
این یکی از ملاک ها و عوامل بسیار مهم ساختار قدرت هخامنشی بود که نقش بسیار زیادی در ثبات این دولت و ماندگاری آن داشت . همچنین امکان حفظ فرهنگ های محلی و نظام های عادی در جوامع جدید را فراهم می ساخت .

__حیطه اختیارات حاکمان منسوب از طرف هخامنشی ها__
با این حال نسبت به آنچه که به سیاست کشور یا شخص پادشاه مربوط میشد، قضاوت آن توسط قضات بلندپایه و معتمد بنام __ساتراپ ها __و یا توسط پادشاه هخامنشی بود. این ساتراپ ها در واقع نماینده مرکز در استان های اطراف بودند و به نوعی حاکمان هخامنشی محسوب می شدند .

جرائم مربوط به امنیت کشور از قبیل طغیان و توطئه در صلاحیت ساتراپ ها بوده است، و آنها لااقل در امور جزایی خاص خود ، دارای همان حقوقی بوده اند که پادشاهان هخامنشی دارا بوده اند.

__نظام قضایی در استان ماد و پارس__
در مورد تشکیلات قضایی ممالک ایرانی امپراطوری باز هم باید بین ممالکی که اقوام ((پارس ها )) و ((ماد ها|ماد)) در آنجاها زندگی میکرده اند با سایر ممالکی که بقیه اقوام ایرانی در آنجا سکونت داشتهاند تفاوت قائل شد .

با توجه به وجوه اشتراکی که خصوصاً از لحاظ سیاسی بین قوم پارس و ماد وجود داشته است میتوان گفت که در ((پارس)) و ((ماد)) تا اندازه قابل توجهی تشکیلات قضایی و قواعد حقوقی واحد و یا دست کم خیلی شبیه به هم بوده. لیکن در سایر ممالک ظاهراً وضع تقریباً همانند ممالک غیر ایرانی امپراطوری بوده است.

به عبارت دیگر در استان هایی مانند ((تمدن عیلام |عیلام)) ، با وجود آنکه ایرانی محسوب می شدند ،‌ بازهم همان ساختار قضایی پیش از حکومت هخامنشی برقرار بود .

!عدالت و قانون در زمان هخامنشیان

در زمان هخامنشیان به داوری و احقاق حق اهمیت داده میشد، چنانچه به نقل از ((هرودت ))مورخ نامی آورده شده است:
*«بیش از هر چیز دادگستری مورد توجه ایرانیان بوده است . چنانچه مردی بسیار بزرگ و باهوش که __دیوکیس__ نام داشت میان قوم ماد قد برافراشت.
*مادها او را در دهکده خود به عنوان قاضی برگزیدند. ساکنان دهکده های دیگر نیز به سوی او شتافتند و دعاوی خود را به داوری او واگذار نمودند.
*روزی رسید که مردم به هیچکس جز او برای مرافعات خود رو نمیآوردند. سرانجام در یک انجمن همگانی به پادشاهی انتخاب شد.»
و او کسی نبود جز ((کورش)) بنیادگذار سلسله هخامنشی.

__تنظیم قانون در دولت هخامنشی__
در مورد جمع آوری قانون در زمان هخامنشی گفته شده است که:
*«در زمان سلطنت ((داریوش))، وی دستور داد که یک قانون مدنی کامل از روی قوانین کشورهای تابعه و قوانین ایران تهیه و مورد عمل قرار دهند که بعدها همان قانون پایه گذار قانونگذاران روم و سایر کشورهای جهان گردید.»

چنانچه ((افلاطون)) ، قانون ایرانی بعنوان نمونه ای عقل و درایت توصیف شده است .

__دادگاه های مختلف در این دوره __
*عدالت در زمان هخامنشیان توسط دادگاههایی که به ریاست سران طبقات جامعه تشکیل میشد اجراء میگردید، ایشان در آراء و احکام قضایی خود به سنن کهن و قوانینی که «__داتا__» نامیده میشد استناد میکردند.
*دادگاههای رسمی دیگری وجود داشت که داوران آنها به «__داته برا__» مرسوم بودند و مستقیماً از طرف پادشاه منصوب میشدند و شغل آنان نیز مورثی بود.

__استبداد ایرانی یا نظمی اجتماعی ؟__
موروثی بودن قضات ، نشان از آن دارد که استبداد ایرانی ، به مفهومی که نزد غربی ها معروف است ،‌ نبوده است . چنانچه وراثت موجب می شده است که نظمی اجتماعی خارج از حیطه اختیار شاه وجود داشته باشد و شاه مجبور به پیروی از آن بوده باشد .

به همین جهت امکان آن نبود که شاه هرکس را که می پسندد و دوست دارد ، نصب کند و از طرف دیگر مجبور بود که کارها و تصمیماتش را با این قضات هماهنگ نماید و از مخالفت با آنها بطور علنی دست بردارد .

راجع به اهمیت عدالت و اجرای آن در عهده هخامنشی منقول است که کورش از زبان استاد خود گفته است:
*__عدالت آن است که به مقتضای قانون و حق باشد و هرچه را از راه حق منصرف شود ستم و بی عدالتی است و قاضی عادل آن است که فتوایش به اعتبار قانون و مطابق حق باشد.__»

__شورای مشورتی شاهی__
شورایی از داوران شاهی که برای مدت عمر تعیین میشدند در مسائل مشکل حقوقی به او کمک میکردند این شورا خود نیز حق داوری داشت و شاه مراقب بود که مبادا در احکام آنها تجاوزاتی روی دهد.

این مسئله هم تأکید دیگری است بر نظام غیر استبدادی حکومت و قضاوت . چرا که وجود قضاتی مادام العمر مانع آن می شد که قضات برای ترس از برکنار شدن ، مخالف حق و قانون عمل کنند و یا بر طبق رضایت شاه عملی نادرست را مرتکب شوند .

__حمایت از قوانین ملت ها __
آخرین اعلامیه داریوش برنامه جهانداری اوست که از آن به نام __برنامه فرمانروایی جهانی آریایی__ یاد شده است.
بدین اساس هر جامعه مذهبی یا قومی که به رسمیت شناخته شده بود قانون نامه ای تهیه کرد و برای آنکه قانون نامه ها لازم الاجراء گردد، او خود را حامی و مروج آنها میدانست و هر یک را «__قانون شاهی__» میخواند و از آن پس در امور قضایی بنابر «__قانون شاهی__» عمل میشد.

__قوانین ملت ها __
*__مصری ها :__قانونهای مصری به فرمان داریوش گردآوری شد .
*__مغان زرتشتی : __مغان نیز به دستور داریوش به جمع آوری قوانین خود مشغول شدند و اصل کتاب ((وندیداد))از جمع آوری این قوانین به دست آمده است .
*__یهودیان :__ یهودیان به دستور داریوش قوانین دین خود را جمع آوری کردند و هنوز هم در __زبان عبری__ قانون را «__دات__» میگویند که از واژه «__داته__» فارسی باستان آمده است.

__نمایی دیگر از نظم غیر استبدادی با ظاهر فردی __
در ایران زمان هخامنشیان، از آنجایی که تمام قدرتها و اختیارات و من جمله قوه قضاییه زیر نفوذ و اقتدار شاه بود، هیچ حق و منطقی در مقابل او عرض وجود نمیکرد و غالباً شاه عمل قضاوت را به یکی از دانشمندان مجرب و سالخورده واگذار مینمود .
بعد از آن یک محکمه عالی وجود داشت که از هفت نفر قاضی تشکیل میشد و پایینتر از محکمه های محلی بود که در سراسر کشور وجود داشت.

این نشان می دهد که چنین مرسوم بوده است که حتما شاه ، فردی سالخورده و کارکشته و نه جوان و خام را از میان دانشمندان کشورش برگزیند و او عالی ترین مقام قضایی کشور و امپراطوری خواهد بود .
یعنی چنین نیست که شاه به هر ترتیبی که خود بخواهد ، حکم کند و دیگران را به مجازات برساند تا نابسامانی و اضطراب همه مردم را بگیرد .

__نقش کاهنان و غیر کاهنان__
قوانین و مقررات را کاهنان وضع میکردند و تا مدت زیادی کار رسیدگی به دعاوی را برعهده داشتند ولی بعدها افرادی به این گونه کارها رسیدگی میکردند که از طبقه کاهنان نبودند .
معمولاً در دعاوی به استثناء آنهایی که از اهمیت فراوان برخوردار بودند ضمانت را میپذیرفتند و در محاکمات از راه رسم خاص و منظمی پیروی میشد.

__نقش و اختیارات شاه __
درزمان هخامنشیان چون ریاست عالیه امور قضایی کشور برعهده شاه بود، او بزرگترین داور محسوب شده و احکام نهایی با رأی و صلاحدید او صادر میشد .
شاه میتوانست مجرم را عفو نموده یا در مجازات وی تخفیف داده و یا مجازاتی دیگر غیر از آنچه که در قانون پیش بینی شده بود مقرر نماید و حتی کیفرهای دیگر را نیز به نحوی که صلاح میدید در مورد مجرمین به مورد اجرا میگذاشت.

چنین حقی معمولا در همه قوانین کشورها ، بصورت های کم یا زیاد وجود دارد و عالی ترین فرد اجازه نقض حکم را داراست . چنانچه رئیس جمهور در کشور ((آمریکا)) می تواند حکم اعدام را نقض کند و یا حتی برخی قوانین ((کنگره آمریکا |کنگره)) ( مجلس در نظام آمریکا ) را نقض کند .

__آئین دادرسی و روش محاکمه __
در زمان هخامنشیان برای آنکه کار محاکمات به درازا نکشد برای هر نوع دعوی مدت زمان معینی مقرر شده بود که می بایست در ظرف آن مدت حاکم صادر شود .

همچنین به طرفین دعوی پیشنهاد سازش از طریق داوری میکردند تا دعوایی که میان انها اتفاق افتاده است توسط داور و به طرفین مسالمت آمیز حل و فصل شود .

__سخنگویان قانون یا وکیلان __
چون رفته رفته سوابق قضایی زیاد شد و قوانین و مقررات طول و تفصیل پیدا کرده بود گروه خاصی به نام «__سخنگویان قانون__» پیدا شدند که مردم در امور قضایی با آنها بحث و مشورت میکردند و برای پیش بردن دعاوی خود از ایشان کمک میگرفتند.


!همچنین ببینید

*__((پایتخت هخامنشیان))__
*__((تخت جمشید))__
*__((خط میخی هخامنشی))__
*__((نظام اجتماعی هخامنشی))__
*__((زبان در دوره هخامنشی))__
*__((دین و معماری هخامنشی))__
*__((قانونگزاری در اسطوره های ایرانی ))__
* __((وصیت داریوش به خشایارشاه))__

تاریخ شماره نسخه کاربر توضیح اقدام
 جمعه 14 بهمن 1384 [07:10 ]   10   محمد رضا قدوسی      جاری 
 جمعه 14 بهمن 1384 [07:06 ]   9   محمد رضا قدوسی      v  c  d  s 
 جمعه 14 بهمن 1384 [06:52 ]   8   محمد رضا قدوسی      v  c  d  s 
 جمعه 14 بهمن 1384 [06:46 ]   7   محمد رضا قدوسی      v  c  d  s 
 جمعه 14 بهمن 1384 [06:44 ]   6   محمد رضا قدوسی      v  c  d  s 
 جمعه 14 بهمن 1384 [06:40 ]   5   محمد رضا قدوسی      v  c  d  s 
 جمعه 14 بهمن 1384 [06:38 ]   4   محمد رضا قدوسی      v  c  d  s 
 سه شنبه 06 بهمن 1383 [14:36 ]   3   طه محمدی      v  c  d  s 
 یکشنبه 27 دی 1383 [19:41 ]   2   طه محمدی      v  c  d  s 
 جمعه 25 دی 1383 [16:17 ]   1   طه محمدی      v  c  d  s 


ارسال توضیح جدید
الزامی
big grin confused جالب cry eek evil فریاد اخم خبر lol عصبانی mr green خنثی سوال razz redface rolleyes غمگین smile surprised twisted چشمک arrow



از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..