عملکرد شتر در شرایط بحرانی
زمانی که وضعیت آب بحرانی می شود دستگاه استفاده مجدد در بدن شتر به حالت فعال در می آید.کلیه ها شروع به تفلیظ ادرار در حد ممکن نموده و روده ها مقدار زیادی از آب غذای موجود را جذب می کنند.چنانجه وضعیت در جهت بهتر شدن تغییر پیدا نکند،تغییرات مشخص در خون جانور به وقوع می پیوندد.
مرحله خطر
برای جانور خطر ناک است که خشکی به حدی خون نیز به تدریج غلیظ گردد و این به معنی آن است که همه چیز به صورت کند در بدن گردش می کند که تنیجه آن سرد شدن اعضای بدن،آلبومین پروتئینی است که خاصیت جذب آب را دارد.این پروتئین در حقیقت بدن و دستگاه گوارش غذا را زهکشی و مراقبت می کند که جریان خون جانور آخرین بخش برای خشک شدن باشد.
توانایی شتر در ثابت نگه داشتن مقدار آب در خون به نحوی تکامل یافته که می تواند 30 درصد از وزن خود را در زمان از دست دادن آب کم کند که چیزی معادل 200 – 150 لیتر آب می باشد.
تب اختیاری
دمای بدن شتر با آن که پستاندار است می توان میان 34 – 42 درجه سانتی گراد متغییر باشد.این خاصیت عملی اضافی برای اندوختن آب در بدن جانور می باشد.زمانی که دمای محیط بالا می رود دمای بدن نیز به دنبال آن تغییر می یابد. این تب اختیاری به معنی آن است که جانور نیازی به خنک شدن و تبخیر آب پر ارزش بدنش به صورت تعریق و یا مشابه آن را ندارد.
خانواده شتر
خانواده شتر یکی از کوچکترین خوانواده ها در میان جانوران می باشد.به جز شتر یک کوهانه و دو کوهانه چهار نوع دیگر از این خوانواده وجود دارد که در کوههای آند در آمریکای جنوبی زندگی می کنند.آنها کوچکتر از اقوام خود در آسیا و آفریقا و همگی بدون کوهان می باشند.تفاوت شتر یک کوهانه با دو کوهانه به قرار زیر است.
- شتر دو کوهانه:پوست بلند و به هم فشرده به ویژه در قسمت جلوی بدن و گلو،پاهای پشت بلندتر از پاهای جلو است.بدن در مقایسه با قد نسبتا کشیده است.
- شتر یک کوهانه:پوست کوتاه و حالت پشمی،پا ها به طور کلی بلند تر از شتر دو کوهانه است. پاهای جلو بلندتر از پاهای عقب بوده و بدن با مقایسه با قد بسیار کوتاه است.
پیوند شتر یک کوهانه و دو کوهانه
از آنجایی که این دو نوع شتر بسیار به هم نزدیک هستند،در خاورمیانه سعی گردیده که از تزویج آنها نوع دیگری از شتر را به وجود می آورند.فرزند که نامش تولا است،شباهت زیادی به شتر یک کوهانه با موهای بلند دارد که در بعضی از انواع آنها حجم کوهان بزرگ و در بعضی دیگر کوچک است.بر عکس قاطر یا استر که از تزویج اسب و الاغ به وجود می آید و سترون می باشد.این از شتر اغلب زایا هستند،ضمنا آنها قویتر و بزگتر از والدین خود می باشند و قادر به حمل بار بیشتری هستند.
قسمتهای مختلف بدن شتر
- پشم شتر نازک و نرم است و عایق گرمایی و هم خنک کننده می باشد.پرتو خورشید ضمن آنکه نمی تواند یه داخل آن نفوذ کند ولی گرمای بدن به راحتی از آن خارج می گردد.
- کلیه ها اخرین و موثرترین اندام می باشند که مقدار زیادی آب را جذب و به بدن دوباره باز می گردانند به همین دلیل است که ادرار جانور بسیار غلیظ است.به عبارت می توان گفت که شتر بدون هیچ مسئله ای توانا به نوشیدن آب و خوردن گیاهان شور صحرایی می باشد.
- دمای بدن شتر تشنه پیش از شروع به عرق کردن،می تواند به 42 درجه سانتیگراد برسد.
- کوهان عمل اندوختن انرژی را به عهده دارد.با تجزیه شیمیایی چربی در کوهان،مقداری آب آزاد می گردد.در ضمن چربی موجود همچون عیق گرمایی در برابر خورشید عمل می کند.
- روده با یاخته های ویژه ای نسبت به جذب بخش بزرگی آب موجود در غذای جانور کمک می کند و همین عمل باعث می گردد که پیخال حیوان کاملا خشک می گردد.
- ادرار در مثانه وضیفه خنک کردن را نیز به عهده دارد.همزمان با تخلیه مثانه،جانور دو خود را به شدت تکان می دهد و با این عمل ادرار را روی پای عقب خود پخش می کند.تبخیر ادرار در روی بدن باعث خنک شدن می گردد.
- معده جانور بسیار بزرگ است.هر شتر می تواند 200 لیتر آب را در 15 دقیقه بنوشد.در هر سه شکحبه جانور صد ها لایه از یاخه وجود دارد که در آنجا آب اضافی و مواد غذایی می تونند اندوخته شوند.
- رگهای خونی زیر پوستی شتر در قسمت گلو،پاها و پهلو ها جریان دارند،به نحوی که بیشترین گرما را ایجاد می کنند.گویچه های سرخ می تواندد اکسیژن را در بخش های گوناگون بدن حمل می کنند،حتی اگر آب خود را از دست داده باشند و به ( ) حجم واقعی خود رسیده باشند.
- گوشهای شتر کوچک و پر شده از موهای نازک و به هم پیوسته هستند که درون آن را در برابر شنهای معلق محافظت می کنند. پرده های بینی او می تواند بسته شوند به نحوی که مانع ورود شن به درون آن شوند.
پرده های متعرشه در سوراخ بینی سطح بزرگی را اشغال می کنند،آنها بخار آب موجود در اطراف جانور به درون بینی می کشند.
- چشم ها به وسیله موژه های بلند و فشرده محافظت می شود.ضمن آنکه مانع ورود شن نیز می گردند.
- دهان با پوست ذخیمی پوشیده شده است که باعث محافظت آن در زمان خوردن خارهای خشک بیابان می گردد.
- زانو،آرنج و جناغ سینه دارای پوششی از پوسته مرده می باشد که جانور را در برابر آسیبهای احتمالی حفظ کرده و در زمان نشستن بروی زمین همچون عایق گرمایی برای او عمل می کنند.
- کف پای شتر به نسبت بسیار،پهن و در بخش بیرونی از لایه شاخی ضخیم پوشیده شده است که مانع فرو رفتن او در شن می گردد.ضمن اینکه پای جانور را در برابر گرما و سنگهای تیز محافظت می کند.
مباحث مرتبط با عنوان
