مقدمه
بشر همواره برای رفع نیازهای خود، به ساخت
ابزار آلات روی آورده است. انسانهای نخستین با استفاده از سنگ و چوب، وسایلی برای شکار حیوانات میساختند و انسانهای امروزی نیز برای آسایش بیشتر، روز به روز وسایل و تجهیزات نوینی را خلق میکنند، مانند اتومبیلهای جدید، وسایل خانگی مدرن و تجهیزات پیشرفتهای برای سفر به کرات دیگر.
یکی از مشکلات همیشگی این پیشرفتها، عدم وجود مادهای بود که بتواند در شرایط خاصی کارایی داشته باشد، به عنوان مثال بتواند نیروی زیادی را تحمل کند، ترک نخورد، در دمای بالا نرم نشود، ساییدگی آن در حد صفر باشد،
اکسید نشود و ...
بدین دلیل، انسان همیشه به تولید مواد نوینی نیاز داشته که بتواند این خصوصیات را مرحله به مرحله افزایش دهد و شاید بتوان گفت که همواره تولید یک ماده نوین توانسته است پیشرفتهای زیادی در صنعت پدید آورد.
عنوان دقیقتر این رشته، مهندسی مواد است. مهندسی مواد شامل سه گروه عمده زیر است:
1- فلزات
2- پلیمرها
3- سرامیکها
با فلزات کم و بیش آشنایی داریم. پلیمرها شامل تمام موادی میشوند که از نفت بدست میآیند. سرامیکها نیز شامل تمام مواد به جز فلزات و پلیمرها هستند. البته امروزه گروه چهارمی از مواد در صنعت به کار گرفته میشود که تلفیقی از این سه گروه است و تحت عنوان کامپوزیتها شناخته میشود.
شایان ذکر است که دسته دوم که همان پلیمرها هستند، هم اکنون به صورت رشتهای مستقل به نام مهندسی پلیمر مطرح شدهاند و دیگر جزء زیر مجموعههای رشته مهندسی مواد محسوب نمیگردند.
به طور کلی، کار یک مهندس مواد، تنظیم، ترکیب مناسب و کنترل مراحل تولید یک قطعه است.
سطوح رشته
|
ردیف | نام دانشگاه | کاردانی | کارشناسی | ارشد | دکترا
|
1 | آزاد- تهران | | * | |
|
2 | آزاد- ساوه | | * | |
|
3 | آزاد- سیرجان | | * | |
|
4 | آزاد- شهرضا | | * | |
|
5 | آزاد- علوم و تحقیقات تهران | | | * |
|
6 | آزاد- میبد | | * | * |
|
7 | آزاد- نجف آباد | | * | |
|
8 | آزاد- کرج | | * | |
|
9 | آزاد- یزد | | * | |
|
10 | امام خمینی قزوین | | * | |
|
11 | بوعلی سینا همدان | | * | |
|
12 | تبریز | | * | |
|
13 | تهران | | * | |
|
14 | زاهدان | | * | |
|
15 | سمنان | | * | |
|
16 | سهند تبریز | | * | |
|
17 | شهیدچمران اهواز | | * | |
|
18 | شیراز | | * | |
|
19 | صنعتی اصفهان | | * | |
|
20 | صنعتی امیرکبیر | | * | |
|
21 | صنعتی شریف | | * | |
|
درسهای رشته
|
ردیف | نام درس | ردیف | نام درس
|
1 | فارسی | 2 | آزمایشگاه استخراج فلزات 1
|
3 | آزمایشگاه استخراج فلزات 2 | 4 | آزمایشگاه تغلیظ مواد
|
5 | آزمایشگاه خواص مکانیکی مواد 1 | 6 | آزمایشگاه ریخته گری 1
|
7 | آزمایشگاه شیمی 1 | 8 | آزمایشگاه عملیات حرارتی
|
9 | آزمایشگاه فیزیک 1 | 10 | آزمایشگاه فیزیک 2
|
11 | آزمایشگاه مبانی مهندسی برق | 12 | آزمایشگاه متالوگرافی
|
13 | استاتیک | 14 | اصول استخراج فلزات 2 (پیرومتالوژی)
|
15 | انتقال مطالب علمی و فنی | 16 | انجماد فلزات
|
17 | انقلاب اسلامی و ریشههای آن | 18 | پدیدههای انتقال
|
19 | پروژه | 20 | تاریخ اسلام
|
21 | تربیت بدنی 2 | 22 | تربیت بدنی 1
|
23 | ترمودینامیک مواد 1 | 24 | تغلیظ مواد معدنی
|
25 | تولید آهن | 26 | تولید فلزات غیر آهنی 1
|
27 | تولید فلزات غیر آهنی 2 | 28 | خواص فیزیکی مواد 1
|
29 | خواص فیزیکی مواد 2 | 30 | خواص مکانیکی مواد 1
|
31 | خوردگی و اکسیداسیون | 32 | ریاضی 1
|
33 | ریاضی 2 | 34 | ریاضی مهندسی
|
35 | ریختهگری 1 | 36 | زبان خارجی
|
37 | سینتیک مواد | 38 | شیمی تجزیه و ازمایشگاه
|
39 | شیمی عمومی 1 | 40 | شیمی فیزیک مواد
|
41 | شکل دادن فلزات 1 | 42 | طراحی قالب 1
|
43 | عملیات حرارتی | 44 | فرو آلیاژها
|
45 | فولاد سازی | 46 | فیزیک 1
|
47 | فیزیک 2 | 48 | مبانی مهندسی برق
|
49 | مبانی کامپیوتر و برنامهنویسی | 50 | متالورژی عمومی
|
51 | متون اسلامی (آموزش زبان عربی) | 52 | محاسبات عددی
|
53 | معادلات دیفرانسیل | 54 | معارف اسلامی 2
|
55 | مقاومت مصالح | 56 | مواد دیر گداز
|
57 | نقشه کشی صنعتی | 58 | کارآموزی
|
59 | کانی شناسی | 60 | کریستالوگرفای و آزمایشگاه
|
صنعت و بازار کار
فارغالتحصیلان دوره کارشناسی مهندسی
متالورژی و مواد در گرایشهای مختلف با مهارتهای خود در زمینههای زیر کارآییی خواهند داشت.
الف: تخصص کافی در گرایش مربوطه
ب: شناخت فرآیندها و آشنایی با خواص مواد و روشهای تولید.
ج: تجزیه و تحلیل فرآیندها و ارزیابی آنها به منظور استفاده بهینه از سیستمها
د: آشنایی با اصول علمی و
تکنولوژیهای مبتنی بر آنها در زمینههای مربوطه
ه: توانایی انجام پروژههای صنعتی و تحقیقاتی (کاربردی) در حد متعارف.
و: توانایی و راهبری سیستمهای تولید مواد و ساخت قطعات و رفع مسایل و مشکلات معمولی آنها.
با توجه به غنی بودن کشور به لحاظ ذخایر معدنی و نیاز مبرم به صنایع زیر بنایی نظیر تولید فلزات اصلی و مواد غیر فلزی و با وجود واحدهای صنعتی بزرگ که با سرمایهگذاری زیاد به مرحله تولید رسیدهاند نظیر واحدهای تولید آهن و فولاد و سایر فلزات، واحدهای نورد و شکل دادن فلزات
ریختهگری، کارخانجات سرامیک و کاشی و شیشهسازی، و نیز با توجه به اهمیت مواد سرامیکی در صنایع الکتریکی و الکترونیکی، تربیت متخصصینی که قابلیت و کارآیی لازم را دارا باشند میتواند قدمی بزرگ در جهت شکوفایی صنعتی و قطع وابستگی به دیگر کشورها در این زمینه مهم تخصصی باشد.