V{maketoc}
!مقدمه


{picture=daryaa.jpg}



خوشبختانه شناخت دانش‌آموزان ایران از دریا یک شناخت ((تئوری)) نیست کمتر دانش آموزی را می‌توان پیدا کرد که دریا را ندیده باشد، شمال و جنوب کشور ما یا به عبارتی مرزهای آبی طولانی کشور ما را به این ذخیره بی‌انتها و ارزشمند متصل کرده اکتشاف، ماجراجویی، تغذیه از دریا، تجارت، اسرار دریا، جاذبه‌های این بخش عظیم از کره خاکی ماست. از قرن نوزدهم به بعد، روش‌های نوین علمی باعث رشد سریعی در صنعت کشتی‌سازی شد و اصول فیزیکی برای حل اغلب مشکلات اساسی به کار امد.
کشتیها با فلز ساخته شدند و نیروی مکانیکی، جایگزین نیزوی باد گشت و در نهایت ((شناور))های بزرگتر، سریعتر و مطمئن‌تری ساخته شد.
گرچه مانند بسیاری از زمینه‌ها ایرانیان در این صنعت پیشرو بوده‌اند و بسیاری از محققان اختراع ((سکان)) و ((بادبان)) مثلثی شکل را که هر کدام در زمان خود انقلابی در دریا نوردی ایجاد کرده‌اند به دریانوردان ایرانی نسبت می‌دهند.
ایران در این بخش از کشروهای در حال توسعه است، اما در پنج سال اخیر با تشکیل شرکت‌های بزرگ و سرمایه‌گذاری‌های کلان بازار کار این رشته صنعتی و مادر بسیار قدرتمند گشته و در راستای این گسترش بنادر به نحو مطلوبی تجهیز شده‌اند کشتی سازی در گذشته علم یا هنر بوده اما امروزه به شاخه‌ای از مهندسی گفته می‌شود که در زمینه‌ای بسیار وسیعتر کار می‌کند. زمینه‌ای شامل تحقیق، طراحی، ساخت و تعمیر هر سیستم مهندسی‌ای که در سطح دریا حرکت می‌کنند، مانند کشتی‌های تجاری، خدماتی، ماهیگیری، جنگی، تفریحی یا کشتی‌هایی که به منظور اهداف خاص (سرعت بیشتر) طراحی می‌شوند مانند ((هاورکرافت))، ((هیدورفویل)) یا کشتی‌های دارای چند بدنه مانند زیردریایی‌ها یا سیستم‌های کنترل از راه دور مانند اژدر و در نهایت سازه‌های دریایی از قبیل سکوهای متحرک ((اکتشاف)) و ((استخراج)) نفت و ((اسکله))‌ها.
رشته کشتی‌سازی، یک رشته بین رشته‌ای است زیرا در ساخت یک کشتی، تخصص‌های متعددی مورد نیاز است مانند برق، مکانیک، ((عمران)) و ((متالوژی)) یک دانشجوی رشته کشتی‌سازی باید در درس‌های ریاضی و فیزیک بسیار قوی باشد همچنین دانش برنامه‌نویسی کامپیوتر بسیار راهگشاست. طول دوره تحصیل این رشته در مقطع کارشناسی 4 سال است.

!سطوح رشته
||
ردیف| نام دانشگاه| کاردانی| کارشناسی| ارشد |دکترا
1| آزاد- خارک | |* | |
2| بوشهر | | *| |
3| صنعتی امیرکبیر | |* | |
4| علوم دریاِ یی امام خمینی | | *| |
5| نیروی دریا یی نوشهر | | *| |
||

!درسهای رشته
||
ردیف| نام درس | ردیف| نام درس
1| آزمایشگاه |2| آزمایشگاه، طراحی اجزای ماشین
3| ارتعاشات مکانیکی |4| استاتیک
5| انتقال حرارت |6| برنامه نویسی کامپیوتر
7| تئوری جوشکاری|8| تحلیل سازه
9| ترمودینامیک 1 و 2 و آزمایشگاه |10| تکنولوژی کشتی
11| دینامیک |12| ریاضیات عمومی 1
13| ریاضیات عمومی 2 |14| زبان تخصصی دریا
15| ساختمان کشتی |16| شیمی عمومی
17| فیزیک عمومی 1 |18| فیزیک عمومی 2
19| ماشین های محرکه 1 و 2 |20| مبانی مهندسی برق 1 و 2
21| معادلات دیفرانسیل |22| مقاومت مصالح 1
23| مقاومت مصالح 2 |24| مهندسی اقیانوس
25| مهندسی دریا 1 و 2 |26| مکانیک سیالات 1 و 2 و آزمایشگاه
27| نقشه کشی صنعتی 1 و 2 |28| هیدرواستاتیک
29| هیدرودینامیک | |
||

! صنعت و بازار کار


{picture=hdgfhd.jpg}



وظیفه مهندس ((کشتی))‌سازی، در دو زمینه مطرح است:
اول، امور مربوط به طرح کلی و همیاری کشتی که باید برآورنده خواسته‌های صاحب طرح از نقطه نظر کارایی، قابلیت اعتماد و مسایل اقتصادی باشد، البته با در نظر گرفتن محدودیتهای مربوط به امنیت و سلامت کشتی، قوانین و مقررات و استانداردهای مربوط و برنامه زمان بندی تحویل کشتی یا سازه دریایی.
وظیفه دوم، امور ویژه در مهندسی کشتی، شامل طراحی بدنه و سازه است، به گونه‌ای که بر‌آورنده نیازهای شناوری، معادل، ((هیدرودینامیک))، حرکت در امواج دریا و استحکام کشتی، و همچنین سیستم‌هایی نظیر تخلیه بار، لوله کشی، محل اسکان خدمه، طراحی پروانه، ((سکان)) و. . . باشد.
موضوع اصلی فراروی یک کشتی‌ساز، طراحی یک کشتی به نحوی است که توانائی حمل مقدار معینی بار و مقاومت و حرکت در دریای متلاطم را داشته باشد و با سرعت معینی حرکت کند.
به میدان آمدن کشتیهای تندرو و با بدنه‌های جدید و روشهای جذب انرژی حاصل از جزر و مد امواج آب، افقهای جدیدی را در این زمینه گشوده است.
« رشته کشتی‌سازی، یک رشته بین رشته‌ای است.» این جمله‌ای است که بسیاری از متخصصان این صنعت به آن اعتقاد دارند، زیرا در ساختن یک کشتی، تخصصهای متعددی مورد نیاز است، تخصصهایی مانند مکانیک، عمران، برق، ((متالوژی)) و. . . . اینک وظیفه مهندس کشتی‌ساز این است که ضمن طراحی و محاسبات مربوط به بدنه کشتی، ارتباط دهندة تخصصهای ذکر شده باشد.
کشتی، یک سیستم پیچیده مهندسی است که از سیستم‌های کوچکتری که آنها نیز تا حد زیادی پیچیده‌اند، تشکیل شده است. طراحی یک کشتی از نظر فنی، روشهای مختلفی دارد و نرم افزارهای فراوان و در عین حال گرانقیمتی نیز در این زمینه وجود دارد. به‌طور کلی در تمام زمینه‌های مهندسی دریا و کشتی‌سازی، به‌ دلیل پیچیده و طولانی بودن محاسبات و حساسیت نتایج به دست آمده، از امکانات کامپیوتری در سطح وسیعی استفاده می‌شود.
یک مهندس کشتی‌سازی می‌تواند به عنوان کارشناس در دفاتر و شرکتهای طراحی و مشاوره و در کارگاهها و کارخانه‌های ساخت و تعمیر ((شناور))ها و سازه‌های دریایی مشغول بکار شود. کارگاهها و کارخانه‌های کشتی‌سازی کشورمان بیشتر در جنوب و در بندرعباس و بوشهر مستقر هستند. البته در کنار دریای خزر و در شهر نکا نیز یک کارخانه کشتی‌سازی وجود دارد. علاوه بر اینها، در دیگر شهرهای ساحلی شمالی و جنوبی ایران نیز کارگاههای کوچکتری مستقرند. بازار کار این رشته متنوع است.