رادیو آماتوری
دید کلی :
رادیو یکی از وسایل همدیگر دنیا است که در هر خانه ، ماشین ، و در هر شهر و روستا به وفور یافت می شود ولی یکی از مهمترین اختراعات بشر به شمار می رود که انقلابی را در ارتباطات بشر به وجود آورد. و امروزه
تاریخچه : فعالیت رادیو آماتوری از زمان مارکنی آغاز شد. مارکنی با استفاده از تحارب محققین قبلی مثل آمپر ، ولتاژ فارادی ، ماکسول و هرتز اولین فرستنده و گیرنده امواج را در سال 1896 آزمایش کرد و در سال 1901 تماس بین اروپا و آمریکا را عملی نمود. بدین ترتیب ، آغاز قرن بیستم صدها آزمایشگر با شنیدن خبر این تماس بکار رادیو علاقمند شدند و اولین رادیو آماتورهای جهان بوجود آمدند. و تا سال 1914 رادیو آماتوری در از نقاط دنیا پا گرفته بود.
باند رادیو : مخابرات رادیویی امواج کوتاه تر از 200 متر از نظر متخصصین حرفه ای رفت غیر قابل استفاده اعلام گردید. و تمام این طول موج ها برای آزمایش و تجربه رادیو آماتورها اختصاص یافت. در حال حاضر باندهای فرکانس معینی از امواج کوتاه تا میکروویو به رادیو آماتوری فرکانس مدولاسیون تک باند جانبی SSB تلگرافی مورس ، تله تایپ و ارسال تصاویر تلویزیونی بخود آموزی و تحقیق ادامه می دهند. و همچنین رادیو آماتورها برای برقراری تماس در فرکانسهای زیاد از ایستگاههای تکرار کننده رادیویی بهره میبرند و برای تماسهای خیلی دور دی این فرکانسها از ماهوارههای آماتوری استفاده مینمایند. این ماهوارهها رادیو آماتوری تا کنون به فضا فرستاده شده اند و تا سال (1360) دو ماهواره اروپایی ـ آمریکایی و دو ماهواره شوروی در مدار زمین در خدمت آماتورهای سراسر دنیا قرار گرفت. این ماهوارهها علاوه بر تامین ارتباط بین رادیو آماتورها با ارسال علایم تله متری و اطلاعات دیگر از فضا برای کسب تجربه و آموزش رادیو آماتورها مورد استفاده قرار می گرفت.
نتایج فعالیت رادیو آماتوری
فعالیت رادیو آماتوری علاوه بر آنکه خودآموزی و کسب تجربه را برای پژوهشگران کنجکاو فراهم می سازد مولد یک نیروی انسانی خود ساخته و ماهر برای هر کشوری میباشد، که بدون کوچکترین هزینه برای سازمانهای اسمی آموزشی ایجاد می گردد. این فعالیت همچنین عملا علاقمندی بسیاری از جوانان را برای تحصیل و اشتغال در رشته مخابرات باعث می گردد.
- یکی از نتایج فرعی و اما بسیار مهم و ارزشمند فعالیت رادیو آماتوری کمکی است که رادیو آماتوری در موارد اضطراری مانند سیل و زلزله و یا دیگر حوادث غیر مترقبه ارایه نموده اند. و تا کنون نجات جانهای زیادی را باعث شده.
- در کشورهایی که تعداد آماتورهای ورزیده زیاد می باشد. بارها اتفاق افتاده که تماس نقاط حادثه دیده با دیگر نقاط و ترتیب کمک رسانی تا چند روز فقط به دست رادیو آماتورهای انجام شده است. در بسیاری از کشورها رادیو آماتورها با تهیه برنامههای منظم و تمرینات مداوم آمادگی خود را برای چنین مواقعی حفظکرده و افزایش می دهند.
- با وجود اینکه کشورهای صنعتی جهان در روند پیشرفت فنی خود از این فعالیت حد اکثر بهره را گرفته و میگیرند، متاسفانه در بعضی کشورها که به علت پایین تر بودن سطح دانش فنی اثر مثبت این فعالیت بیشتر خواهد بود بعلت عدم آشنایی مسوولین با این فعالیت و فواید آن و ترس موهوم از زیانهای احتمالی آن فعالیت رادیو آماتوری یا به کلی ممنوع و یا در سطح خیلی محدودی وجود دارد. حال آنکه حتی در کشورهایی که تمام فعالیتهای تحت کنترل درست قرار دارند به علت اثبات اثرات مفید آن فعالیت رادیو آماتوری گسترده ای جریان دارد.
رادیو آماتوری در ایران :
مرجع صدور پروانه رادیو آماتوری اداره کل تلکمونیکاسیون وزارت پست و تلگراف و تلفن (که مسوول برنامه ریزی و کنترل فرکانسهای رادیویی) است. انجمن رادیو آماتور ایران در سال 1359 تاسیس شد. که موسسه ای است غیر انتفاعی که منحصرا برای معرفی و گسترش این فعالیت بوجود آمده است. با توجه به اینکه شرط فعالیتهای رادیو آماتوری مجاز بودن این فعالیت یا صدور پروانه لازم از طرف مقامات مسوول دولتی می باشد.
فرکانسهای رادیو آماتوری :
باندهای فرکانس زیر بر اساس موافقت نامههای بین المللی برای استفاده رادیو آماتوری اختصاص داده شده است. استفاده از این باندها در هر کشور تابع مقررات داخلی کشور می باشد.
باند فرکانس ، مگاهرتز
160متر 1.8 ـــ 2
80 3.5 ـــ 4
40 7 ـــ7.2
24 12.200ـــ13.200
20 14.000 ـــ 14.350
15 21.00 ـــ 21.450
12 24.89 ـــ 24.990
10 28.00 ـــ29.700
6 50.00 ـــ 54.00
2 144.00 ـــ 148.000
7سانتیمتر 420 ـــ 440
باند فرکانس به گگاهرتز
23 سانتیمتر 1.215 ـــ 1.300
23 سانتیمتر 1.215 ـــ 1.300
12 2.300 ـــ 2.450
9 3.300 ـــ 3500
5 5.650 ـــ 5.850
3 10.00 ـــ 10.500
12 میلیمتر 24.000 ـــ 24.500
4 76.000 ـــ 81.000
2.5 119.980 ـــ 120.020
2 142.000 ـــ 149.000
1 241.000 ـــ 250.000
علامت یا معرف خطاب رادیو آماتوری
هر ایستگاه رادیو آماتوری دارای حروف معرف خاص ایستگاه است که علامت خطاب آن ایستگاه می باشد. و مقامات مسوول در هر کشور در موقع صدور پروانه رادیو آماتوری برای افراد تعیین می نمایند که یک یا دو حرف دو رقم اول این حعرفها کشور محل کار ایستگاه را نشان می دهد. و توسط اتحادیه بین المللی ارتباطات تعیین گردیده و حروف یا ارقام بعدی متعلق به دارنده پروانه می باشد که بر اساس ضوابط هر کشور تعیین می گردد.
قانون تماس با رادیو آماتوری
بر اساس مقررات بین المللی ایستگاههای رادیو آماتوری موفلند در ابتدا و انتهای هر تماس رادیویی و در صورتی که طولانی بودن تماس در فاصله زمانی کوتاهرتر (مثلا هر 10 دقیقه یکبار) این معرفها را تکرار کنند.
مقررات رادیو آماتوری
آیین نامه پیشنهادی بجز مرحله شنونده که شرایط خاص و محدودیتی ندارد سه درجه پروانه آماتوری پیش بینی شده است.
- پروانه مبتدی (درجه 3) که دارنده این پروانه مجاز به برقراری تماس توسط تلگرافی مورس و باندهای فرکانس مخصوص این درجه است. قبولی در آزمایش مورس (با سرعت 5 کلمه در دقیقه) ، مقررات رادیو آماتوری و اصول الکترونیک و رادیو (بطور ساده) شرایط دریافت این پروانه می باشد. <br>
- پروانه رادیو آماتوری عمومی (درجه 2) این پروانه مجاز به کار در تمام باندهای آماتوری موج کوتاه و با استفاده از انواع پخش صدا خواهد بود شرایط دریافت این پروانه قبولی در آزمایش مورس با سرعت 12 کلمه در دقیقه و اطلاعات فنی رادیو آماتوری در سطح بالاتر و همچنین سابقه 6 ماهه با پروانه مبتدی می باشد.
- پروانه رادیو آماتوری پیشرفته (درجه 1) . این پروانه برای ایجاد مکان تجربه و تحقیق در بخشهایی از فعالیت رادیو آماتوری که در آینده ممکن است مجاز گردند (مانند Uhf ، Vhf) و یا استفاده از دستگاههای متحرک ، در نظر گرفته شده و دریافت آن مستلزم گذراندن امتحانات نسبتا تخصصی در این رشته خواهد بود.
- حد اثل سن 16 سال پیش بینی شده و اعتبار پروانههای رادیو آماتور یکسال و قابل تمدید می باشد، بجز پروانههای مبتدی که مدت اعتبار سه سال است و فقط یکبار قابل تمدید است.
مقررات فنی اجرایی
- فرستنده بایستی فقط در باند مجاز کار کند و ثبات فرکانس آن در حدود فنی قابل قبول باشد.
- ارسال پیامهای رمز اطلاعات محرمانه و نیز اصطلاحات کنایه دار ممنوع می باشد.
- هر ایستگاه بایستی فقط بوسیله دارنده پروانه و برای خود آموزی علمی و فنی مورد استفاده قرار می گیرد.
- هرگونه تغییر محل یا تغییر مشخصات دستگاههای فرستنده ایستگاه بایستی به اطلاعات وزارت پست و تلگراف و تلفن برسد.
- رادیو آماتورها موظفند در صورت مشاهده تخلف از مقررات مخابراتی مراتب را با اداره کل تلکمونیکاسیون و نیز انجمن رادیو آماتوری اطلاع دهد.
- هرگونه خرید و فروش ویا به کار انداختن دستگاههای فرستنده رادیو آماتوری به اطلاع اداره تلکمونیکاسیون و به اجازه آن اداره صورت می گیرد.