منو
 کاربر Online
845 کاربر online
تاریخچه ی: دیوان عرض

V{maketoc}
!دیوان عَرَض
«ستاد ارتش و لجستیکی نظامی» در عهد غزنویان
«583-351ق/ 1187-962 م»
از جمله پستهای حساس و کلیدی، صاحبان دیوان عَرَض یا نایب سلطان و پادشاه در ارتش بود که به امور لشکری رسیدگی می‏کرد و به نام عارض لشکر خوانده می‏شد.

عارض می‏بایست دارای صفاتی ممتاز و شایستگیهای نظامی باشد. به طوری که مسئولیت عارض سپاه به هنگام صلح و سازش، رسیدگی به وضع سربازان و نیروهای مسلح و تهیه تمامی وسایل آسایش آنان بود.

رسم بر این بود که همه ساله سپاه را در یکی از دشتهای نزدیک پایتخت گرد می‏آوردند و سپاه در برابر عارض لشکر رژه می‏رفت. به طوری که گه گاه سلطان نیز در این مراسم حضور می‏یافت.

به هنگام جنگ، عارض، می‏بایست وسایل بسیج سربازان را فراهم سازد و در تمامی مدتی که لشکر و سپاه درگیر نبرد و جنگ است، تمامی نیازهای لجستیکی را تدارک بیند.

سرانجام پس از پایان نبرد و در صورت پیروزی، ((غنایم ))جنگی را در حضور پادشاه، بین امیران و سربازان به فراخور شایستگی و لیاقتی که در جنگ نشان داده بودند، تقسیم می‏کردند. اگر چه همواره سنگهای گرانبها، زر و سیم و پیلان جنگی به دست آمده، از آنِ پادشاه بود.

!!بخشهای مختلف لشکر
سپاه عبارت بود از:
سواره نظام،
پیاده نظام،
غلامان ویژه پادشاهی «گارد ویژه سلطانی».
پیلان جنگی و فیل بانان

نیز که دسته دیگری از سپاه آن روزگاران را تشکیل می‏دادند. پادشاه بر غلامان ویژه خود سرکردگی و فرماندهی داشت، زیرا در جنگهای ((غزنویان)) در مرزهای خاور و ((هند))، فیل خدمات زیادی انجام می‏داد، به همین دلیل دسته پیلان جنگی زیر نظر شخص پادشاه قرار داشت. فیل بانان از میان هندیان انتخاب می‏شدند که سرکرده ایشان را مقدم فیل بانان می‏گفتند.

!!سران لشکر ((محمود غزنوی))
به هنگام زمامداری سلطان محمود غزنوی، شمار سپاهیانش در زمان جنگ افزون بر یک صد هزار تن سواره و پیاده نظام پیلان جنگی بالغ بر 1700 زنجیر می‏شد.

در زمان صلح، پادشاه علاوه بر چهار هزار گارد ویژه، حدود بیست تا چهل هزار تن نظامی و سرباز آماده در اختیار داشت. فرماندهی کل سپاه با شخص سلطان بود و فرماندهی دسته‏های سپاه و سرلشکران سایر بلاد عموماً به امیران شایسته و کاردان سپرده می‏شد.

در هر بخش، یک تن عارض لشکر بود که مانند دیواندار عَرَض، از سوی وی کارهای مالی و اداری لشکر محلی انجام می‏گرفت به طوری که پرداخت حقوق و مواجب سپاه بر عهده وی بود. از آن گذشته این شخص یک تن دستیار به نام نایب گرفی، و یک کدخدا در اختیار داشت که در اداره امور او را یاری کنند.

!!رتبه های نظامی
از طرفی فرماندهی سپاهِ ولایات بزرگ همچون خراسان و ((ری)) با ((سپهسالار)) بود که بیشتر شاهزادگان غزنوی، پیش از آن که به جایگاه شاهی تکیه زنند، سپهسالاری یا حکومت ((خراسان)) را داشتند.

در عهد ((محمود غزنوی ))نخستین رتبه نظامی،
__خیلتاش__ بود که گویا بر ده اسب ریاست داشت، پس از وی،
__قائد__ که فرمانده یک صد سوار بود و برتر از قائد،
__سرهنگ__ که فرماندهی پانصد سوار را عهده دار بود. سپس
__حاجب لشکر__ و بالاترین درجه نظامی،
__سپهسالار__ بود که زمام امور لشکری یک شهر یا ایالت در دستان وی قرار داشت.

در زمان جنگ، نخست سربازان به خدمت فراخوانده می‏شدند و مواجبشان را دریافت می‏کردند. سپس سرباز می‏بایست در روز مقرر شده به پادگان مراجعه و اسلحه خود را از عارض لشکر یا زیر دستان او تحویل گرفته و سپس به دسته خود بپیوندد.

تاریخ شماره نسخه کاربر توضیح اقدام
 شنبه 11 شهریور 1385 [08:43 ]   3   آآوا رسا      جاری 
 شنبه 28 مرداد 1385 [10:46 ]   2   آآوا رسا      v  c  d  s 
 یکشنبه 21 فروردین 1384 [06:48 ]   1   نغمه آذربویه      v  c  d  s 


ارسال توضیح جدید
الزامی
big grin confused جالب cry eek evil فریاد اخم خبر lol عصبانی mr green خنثی سوال razz redface rolleyes غمگین smile surprised twisted چشمک arrow



از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..