: دیسپروزیوم


((Terbium)) - __Dysprosium__ - ((Holmium))
((Terbium)) - __Dysprosium__ - ((Holmium))



__Dy__ Californium

	__Dy__ Californium

{picture=Dy_TableImage.png}
{picture=Dy_TableImage.png}
	جدول کامل

جدول کامل

__عمومی__

نام , علامت اختصاری , شماره

Dysprosium, Dy, 66

نام , علامت اختصاری , شماره

Dysprosium, Dy, 66

گروه شیمیایی

((لانتانیدها))

گروه شیمیایی

((لانتانیدها))

گروه , تناوب , بلوک

6 , ((بلوک f|f))

گروه , تناوب , بلوک

6 , ((بلوک f|f))

جرم حجمی , سختی

8551 kg/m³, اطلاعات موجود نیست

جرم حجمی , سختی

8551 kg/m³, اطلاعات موجود نیست

رنگ

سفید نقره‌ای
{picture=125pxDy2C66.jpg}

رنگ

سفید نقره‌ای
{picture=125pxDy2C66.jpg}

__خواص اتمی__

((جرم اتمی|وزن اتمی))

1 E-25 kg

((جرم اتمی|وزن اتمی))

1 E-25 kg

شعاع اتمی calc.

1 E-10 m

شعاع اتمی calc.

1 E-10 m

شعاع کووالانسی

اطلاعات موجود نیست

شعاع کووالانسی

اطلاعات موجود نیست

شعاع واندروالس

اطلاعات موجود نیست

شعاع واندروالس

اطلاعات موجود نیست

((آرایش الکترونی عناصر|ساختار الکترونی))

~np~~/np~((Xenon|Xe))~np~]~/np~6((اوربیتال s|s))²4((اوربیتال f|f))¹⁰]

((آرایش الکترونی عناصر|ساختار الکترونی))

~np~~/np~((Xenon|Xe))~np~]~/np~6((اوربیتال s|s))²4((اوربیتال f|f))¹⁰]

((الکترون| ^-e)) بازای هر ((سطح انرژی))

2, 8, 18, 28, 8, 2

((الکترون| ^-e)) بازای هر ((سطح انرژی))

2, 8, 18, 28, 8, 2

درجه اکسیداسیون (اکسید)

3 (باز ضعیف)

درجه اکسیداسیون (اکسید)

3 (باز ضعیف)

ساختار کریستالی

شش گوش

ساختار کریستالی

شش گوش

__خواص فیزیکی__

((حالات ماده|حالت ماده))

جامد

((حالات ماده|حالت ماده))

جامد

نقطه ذوب

1680 K (2565 °F)

نقطه ذوب

1680 K (2565 °F)

نقطه جوش

2840 K (4653 °F)

نقطه جوش

2840 K (4653 °F)

حجم مولی

19.01 ((scientific notation|ש»10^-6 m³/mol

حجم مولی

19.01 ((scientific notation|ש»10^-6 m³/mol

گرمای تبخیر

230 kJ/mol

گرمای تبخیر

230 kJ/mol

گرمای هم‌جوشی

11.06 kJ/mol

گرمای هم‌جوشی

11.06 kJ/mol

((فشار بخار))

اطلاعات موجود نیست

((فشار بخار))

اطلاعات موجود نیست

سرعت صوت

2170 m/s at 293.15 K

سرعت صوت

2170 m/s at 293.15 K

__متفرقه__

((الکترونگاتیویته))

1.22 (درجه پائولینگ)

((الکترونگاتیویته))

1.22 (درجه پائولینگ)

ظرفیت گرمایی ویژه

170 J/kg*K

ظرفیت گرمایی ویژه

170 J/kg*K

رسانائی الکتریکی

1.08 10⁶/m اهم

رسانائی الکتریکی

1.08 10⁶/m اهم

رسانائی گرمایی

10.7 W/m*K

رسانائی گرمایی

10.7 W/m*K

1^st پتانسیل یونیزاسیون

573.0 kJ/mol

1^st پتانسیل یونیزاسیون

573.0 kJ/mol

2^nd پتانسیل یونیزاسیون

1130 kJ/mol

2^nd پتانسیل یونیزاسیون

1130 kJ/mol

3^rd پتانسیل یونیزاسیون

2200 kJ/mol

3^rd پتانسیل یونیزاسیون

2200 kJ/mol

4^th پتانسیل یونیزاسیون

3990 kJ/mol

4^th پتانسیل یونیزاسیون

3990 kJ/mol

__پایدارترین ایزوتوپها__



((ایزوتوپ\|ایزو))	وفور طبیعی	((نیم عمر))	DM	DE MeV	DP
((ایزوتوپ\|ایزو))	وفور طبیعی	((نیم عمر))	DM	DE MeV	DP




¹⁵⁴Dy	((رادیو ایزوتوپ مصنوعی\|{syn.}))	3.0E+6 y	((فرو پاشی آلفا\|α))	2.947	¹⁵⁰((Gadolinium\|Gd))
¹⁵⁴Dy	((رادیو ایزوتوپ مصنوعی\|{syn.}))	3.0E+6 y	((فرو پاشی آلفا\|α))	2.947	¹⁵⁰((Gadolinium\|Gd))


¹⁵⁶Dy	0.06%	¹⁵⁶Dy با 90 ((نوترون)) پایدار است
¹⁵⁶Dy	0.06%	¹⁵⁶Dy با 90 ((نوترون)) پایدار است


¹⁵⁸Dy	0.10%	¹⁵⁸Dy با 92 نوترون پایدار است
¹⁵⁸Dy	0.10%	¹⁵⁸Dy با 92 نوترون پایدار است


¹⁶⁰Dy	2.34%	¹⁶⁰Dy با 94 نوترون پایدار است
¹⁶⁰Dy	2.34%	¹⁶⁰Dy با 94 نوترون پایدار است


¹⁶¹Dy	18.91%	¹⁶¹Dy با 95 نوترون پایدار است
¹⁶¹Dy	18.91%	¹⁶¹Dy با 95 نوترون پایدار است


¹⁶²Dy	25.51%	¹⁶²Dy با 96 نوترون پایدار است
¹⁶²Dy	25.51%	¹⁶²Dy با 96 نوترون پایدار است


¹⁶³Dy	24.90%	¹⁶³Dy با 97 نوترون پایدار است
¹⁶³Dy	24.90%	¹⁶³Dy با 97 نوترون پایدار است


¹⁶⁴Dy	28.18%	¹⁶⁴Dy با 98 نوترون پایدار است
¹⁶⁴Dy	28.18%	¹⁶⁴Dy با 98 نوترون پایدار است

واحدهای SI & STP استفاده شده ، مگر آنکه ذکر شده باشد.

!اطلاعات اولیه

__دیسپروزیم__ ، ((عنصر شیمیایی)) است که با نشان __Dy__ و ((عدد اتمی)) 66 در ((جدول تناوبی)) قرار دارد.

!تاریخچه

"__Paul Emile Lecoq de Boisbaudran __" شیمیدان فرانسوی ، در سال 1886 در پاریس برای اولین بار دیسپروزیم را شناسایی نمود؛ اما تا قبل ازابداع روشهای تبادل یونی و کاهش فلزنگاری در دهه 60، این عنصر به شکل نسبتا" خالص بدست نیامده بود. نام دیسپوزیم از واژه یونانی __dysprositos__ به معنی __مشکل بدست آمدن__ گرفته شده است.

!پیدایش

دیسپوزیم هرگز بصورت عنصری آزاد دیده نشده است، اما اغلب به همراه اربیم و هولمیم یا سایر عناصر خاکی کمیاب در بسیاری از کانی‌ها از جمله xenotime ، fergusonite gadolinite ، euxenite ، polycrase ، blomstrandine ، monazite ، bastnasite یافت می‌شود.

!خصوصیات قابل توجه

دیسپروزیم ، عنصر خاکی کمیابی است که دارای رنگ نقره‌ای درخشان و در حرارت اطاق نسبتا" پایدار است، اما به‌سرعت در اسیدهای معدنی رقیق یا غلیظ حل شده ، ((هیدروژن)) آزاد می‌کند. این عنصر به قدری نرم است که با چاقو بریده می‌شود و اگر زیاد گرم نشود، بدون جرقه تراشیده می‌شود. ویژگیهای دیسپروزیم حتی با مقادیر بسیار کمی ناخالصی تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

!کاربردها

از دیسپروزیم به همراه ((وانادیم)) و عناصر دیگر در ساخت مواد ((شیمی و لیزر|لیزر)) استفاده می‌شود؛ قابلیت جذب بالای نوترون حرارتی و نیز نقطه ذوبش ، موجب کاربرد آن در میله‌های کنترل اتمی شده است. ازاکسید دیسپروزیم ( نام دیگر آن __dysprosia__ است ) ، به همراه ترکیبات چسبناک ((نیکل)) که در بمباران طولانی مدت نوترون بی‌هیچ افزایش یا کاهشی به‌آسانی نوترون جذب می‌کنند، درمیله‌های خنک کننده موجود در رآکتورهای اتمی استفاده می‌شود.

Chalcogenide های ((کادمیم)) - دیسپروزیم منابع اشعه مادون قرمز برای مطالعه ((واکنش شیمیایی|واکنشهای شیمیایی)) هستند؛ علاوه بر آن از دیسپروزیم در تولید لوحهای فشرده (CD) استفاده می‌گردد.

!ویژگیهای بیولوژیکی

هیچگونه ویژگی بیولوژیکی برای دیسپروزیم شناخته نشده است.

!ترکیبات

*فلورایدها

** DyF₃

*کلریدهــا

**DyCl₂

*برومیدها

**DyBr₂

**DyBr₃

*یدیدها

**DyI₂

** DyI₃

*اکسیدهـا

**Dy₂O₃

*سولفیدها

**Dy₂S₃

*نیتریدهـا

**DyN

!ایزوتوپها

دیسپوزیم بصورت طبیعی دارای 7 ((ایزوتوپ)) پایدار 156Dy, 158-Dy, 160-Dy, 161-Dy, 162-Dy, 163-Dy and 164-Dy, with 164-Dy می‌باشد که فراوان ترین آنها Dy-164 است( فراوانی طبیعی 28,18% ). برای این عنصر 28 رادیوایزوتوپ شناخته شده که پایدارترین آنها Dy-154 با ((نیم عمر)) E+6 0،3 سال ، Dy-159 با نیمه عمر 144،4 روز و Dy-166 با نیمه عمر 81،6 ساعت می‌باشد.

بقیه ایزوتوپهای ((رادیواکتیویته|رادیواکتیو)) این عنصر ، نیمه عمری کمتر از 10 ساعت دارند که نیمه عمر اکثر آنها کمتر از 30 ثانیه است. همچنین دیسپوزیم دارای 5 حالت برانگیخته است که پایدارتریــــــــــنشان 165m-Dy با نیمه عمر 1.257 دقیقه ، 147m-Dy با نیمه عمر 55.7 ثانیه و 145m-Dy با نیمه عمر 13.6 ثانیه می‌باشد.

حالت فروپاشی اصلی قبل از فراوان‌ترین ایزوتوپ پایدار 164-Dy ، جذب الکترون و روش اولیه بعد از آن فروپاشی کاهش بتا می‌باشد. محصولات فروپاشی اولیه قبل از Dy-164 ، ایزوتوپهای عنصر Tb ( تربیم ) و محصول اولیه بعد ، ایزوتوپهای عنصر Ho ( هولمیم ) هستند.

!هشدارها

!مباحث مرتبط با عنوان

*((ایزوتوپ))

*((جدول تناوبی))

*((رادیواکتیویته))

*((لانتانیدها))

*((عنصر شیمیایی))

*((نیم عمر))

!منبع

*[http://periodic.lanl.gov/elements/66.html|Los|Alamos|National Laboratory - Dysprosium]

!اتصالات خارجی

* [http://www.webelements.com/webelements/elements/text/Dy/index.html WebElements.com - Dysprosium]