در فرهنگ آیات و روایات دعا یکی از برترین عبادات معرفی شده است و
امام سجاد علیه السلام در مناجات الذاکرین از مناجات پانزده گانه خویش به خداوند عرض می کند (
و من اعظم النعم علینا جریان ذکرک علی السنتنا و اذنک لنا بدعائک و تنزیهک و تسبیحک )،
(یکی از برترین و بزرگترین نعمت های تو بر ما یاد توست که بر زبانهای ما جاری است و اجازه تو است به ما که تو را بخوانیم و دعا کنیم و تو را تنزیه و تسبیح کنیم) در برخی از روایات دعا به عنوان اسلحه مؤمن معرفی شده است و در برخی از روایات به عنوان سلاح پیامبران معرفی شده است.
البته استجابت دعا شرایطی دارد و از شرایط اصلی آن بندگی خداوند است انسان نمی تواند انتظار داشته باشد که با بندگی شیطان و هوای نفس، هنگام خواندن خداوند دعاهایش مستجاب شوند بر این اساس
حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام در
دعای کمیل به خداوند چنین عرض می کند (
فانک قضیت علی عبادک بعبادتک و امرتهم بدعائک و ضمنت لهم الاجابه )؛ (خدایا تو بر بندگانت حکم کردی که بندگی ات کنند و آنان را امر به دعا فرمودی و اجابت را برای آنان ضمانت کردی)
این نکته نیز نباید فراموش شود که دعا به عنوان ارتباط بنده با خدا خود دارای ارزش است اگر چه اجابتی به دنبالش نباشد و انسان نباید در صورت عدم استجابت دعاهایش از دعا کردن خسته و نا امید بشود به گفته حافظ علیه الرحمه حافظ وظیفه تو دعا کردن است و بس در بند آن مباش که نشنید یا شنید.
منابع:
اصول کافی، کتاب الدعاء، ج 4 / مفاتیح الجنان، دعای کمیل، مناجات خمس عشرة / دیوان حافظ