تاریخچه ی:
درک شهودی از عالم
تفاوت با نگارش: 2
| V{maketoc} | | V{maketoc} |
| + | ! دید کلی |
| + | *چگونه باید مسائل آشکار و واضح در ((علم)) بررسی میشوند؟ |
- | ! ید کلی |
+ | *آیا چیی که در ظاهر کاملا واضع است، شرط ضروری برای یک اظهار نظر قطعی علمی است؟ |
- | مفاهیم اغ و سرد برای انسان ، مانند هر موو زنده دیگر ذاتی ست دمای محیط مجاور را بیونها عصبی که به سطح پوسته میرسند به مغز خبر میدهند. اما پاسخ ((فیزیولوژیکی)) ه دما اغلب گمراه کننده است، و کسی که چشمش ته است نمیتاند بگوید که آیا دستش ب ((اتی)) بسیار داغ سوخته یا به وسیه یک تکه ((یخ)) خشک کرده است. در هر دو حالت احساسی پدید میآید، زیرا هر دو عینا پاس فیزیولوژیکی به آسیبی هستند که نسج رسیده است. |
+ | *ار مووات می واعیت امو را مش میکند آیا هوش این اس که به ر - |
- | ! عری ی ما |
+ | *قعی همه چیز درباره ای یت به روشنی قبل تجسم است؟ |
- | مای یک یم ویی س که تعیین میکند یا یک ((یست رمودیامیکی|یست)) با سیمهای دیر در ((تعاد گرمایی)) ا ار یا یر. |
+ | *((عور متعارف)) چیست و مفاهیم لمی چگونه بیان میکند؟ />! ضرورت پذیرش در شهوی ر بررسی لمی هر قدر که پیشرفت در تحقیقات و علوم صورت میگیرد، باز هم بسیاری از نقایص باقی میماند. مام ((فرضیه علمی|فرضیههای علمی ))از نظر کاربرد مدودیتایی ارند. چون ریشه این محدودیتا کاملا روشن نیست، بنابراین به کاربردن درک شهودی ر زمینههای بسیار فراتر از آ به نتایج نادرستی من میگردد. تا وقتی که این نتایج با مشاهدات و قوانین معتبری نقض نشهاند، به عنوان مسائل صحیح و واقعیت علمی به شمار میآیند. شعور متعارف در ورد ی روه معین تاریخی شال ان و مفهیم نادرتی است که ه عنوان دانش پذیرفته میشود. |
- | ! یک آزمایش ساده |
+ | در هر حال مفاهیم نادرست غیر قابل اجتناب و در عین حال ضروری هستند. به کار بردن دانش که کامل نیست دشوار است، زیرا چنین دانشی نمیتواند یک تصور کلی از پدیده مورد مطالعه را ارائه دهد. البته شعور متعارفی که در اثر تعمیم ((تجربیات علمی)) بوجود میآید، از شعور متعارفی که بر مبنای اطلاعات علمی میباشد، اهمیت دارد. ! ((شعور متعارف)) و ((منظومه ارسطو)) هنگامی که ((اولین منظومه جهان)) ( ((منظومه ارسطو بطلمیوس)) تحت قاعدهای ایجاد گردید، چه چیز شعور متعارف را تعیین نمود؟ علم برای عرضه آن به چه چیزی متکی بود؟ فقط نتایج حاصل از مشاهده ((ستاان ثابت)) ، حرکت روزانه ((کره سماوی)) و مسیرهای حلقوی که توسط سیارات در سال طی میشد، نقاط اتکا را تشکیل میدادند. ((حرکت اجرام آسمانی)) که از ((زمین)) روئیت میشوند و به اشتباه واقعیت مطلق پنداشته میشد، منشا یکی از پایاترین مفاهیم نادرست ( زمین در ((مرکز جهان)) قرار دارد ) گردید. |
- | دو ظرف یکسان انتخاب کرده ، در یکی ب گرم و در دیری ب سرد بریزید. ال یک دست ود را در ب گرم و دست دیگر ا د آب سرد فرو برید. ال ر دو دست را در ب نیمگرم وارد کنید. احساس شما چیست |
+ | با این وجود چنین مفهوم نادرستی به وسیله یک مدل ثابت و منطقی جهان به تقویت ((علم)) پرداخت و بدین صورت نه تنها حرکت ((اجرام آسمانی)) ، بلکه تعیین موقعیتهای بعدی ((سیارات)) در میان ((ستارگان)) نیز با دقت پیشین امکانپذیر شد. اطلاعاتی که در قیاس با مفاهیم درست توسط منظومه ارسطو بطلمیوس تعیین شده ، فقط یک مرحله از ((ادراک جهان)) را مشخص ساخت. شعور متعارفی که مفاهیم نادرست نسبتی را به عنوان دانش میپذیرفت و دانش جدید را در حکم مفاهیم نادرست میشمرد. ! کشف ((قوانین کپلر|قوانین حرکت کپلر)) ((کپلر)) قوانین ((چرخش سیارات)) به دور ((خورشید)) را کشف کرد. او ثابت نمود که ارات در مسیرهای بیضوی با سرعتهای متفاوت در حرکت است. کپلر یک فض نادرستی را در رسیدن به دلیل حرت سیارات ر نظر میگرفت. برای اینکه جسمی به حرکت یکنواخت خود بر خط مستقیمی ادامه دهد، بای پیوسته تحت تاثیر نیرویی قار بگیرد و او این نیرو را در ((منظومه شمسی|منظومه خورشیدی)) جستجو میکرد، نیرویی که سیارات را به حرکت وا مداشت و به آنها اجازه توقف نمداد. ین تصور غلط با کشف ((اینرسی)) به توسط ((گالیله)) و ((قوانین اساسی حرکت)) و ((قنون جهانی رانش)) به توسط ((اسحاق نیوتن)) ه پایان رسید. این کشفیات به همراه قوانین کپلر ((حرکت اجرام آسمانی)) را به راحتی بررسی مینمایند. ! سهم ((شعور متعارف)) در ((لم اولیه)) ((فیزیک کلاسیک)) به این نتیجه رسید ه تمام اجسام جهان ر فضای نامحدودی وجود دارند و حرکت میکنند. مفهوم نادرست دیگری نی از ((مکانیک کلاسیک|مکانیک نیوتنی)) به وجود مد و آن اینکه تمام پدیدههای طبیعی بدون استثنا میتوانند به فرایندهای مکانیکی محض تبدیل شوند، و این مسئله مفاهیم نادرست ((فضا)) و ((زمان مطلق)) اشتباه بزرگی بود. ین مسائل در زان اسحاق نیوتن پذیرفته شده بود. کشف ((اینیشتن)) درباره ((نسبیت|نظریه نسبیت)) در آغاز قرن بیستم مفروضات پذیرفته شده نیوتنی را رباره فضا و خواص هندسی جهانی ، تخریب نمود. از بزرگترین کارهای اینیشتن تعیین ارتباط عمیق بین ((خواص ماده و هندسه فضا)) بود. در تمام این مراحل شعور متعارف در کشف پدیدهها و قوانین حام بر آنها نقش مؤثر اشته است. ! آیا شعور متعارف باز هم مورد تایید است شعور متعارف هم اکنون نیز در ((علم)) ادامه دارد و در آینده نیز ادامه خواهد داشت. زیرا اطلاعات ما از جهان همچنان از واقعیت مطلق فاصله دارد. بدین ترتیب "((شعور متعارف))" یک مفهوم نسبی است و به سطح دانش یک دوره معین بستگی دارد. برای همین ((دانشمندان)) در ضمن تلاش برای رسیدن به سطح بالاتری از ((ادراک جهان)) ، به طور اجتناب ناپذیری درگیر عقاید پذیرفته شده جاری و شعور متعارف میشوند و حتی برخی مسائل را به طور شهودی بررسی و کشف مینمایند ه تایج آن بعدها به توسط تربه بررسی میشود. |
- | قطعا دستی که ابتدا در آب رم بوده است، آب یمگرم را سردتر و دست دیگر آن را گرمتر احساس خواهد کرد. بابراین با این آزمایش ساده میتوان نتیجه گرفت که قضاوت ما در مورد دما میتواند نسبتا گمراه کننده باشد. علاوه بر این گستره حس دمایی ما محدود است. از یک معیار معینی و عددی برای تعیین دما نیاز داریم.
! دماسنجهای اولیه
نختین ویله واقعی علمی برای اندازه گیری دما در سال 1592 توسط ((گایله)) ختراع شد. وی برای این منظور یک بطری شیشهای گردن باریک انتخاب کرده بود. بطری با ((آب)) رنگین تا نیمه پر شده ، و وارونه در یک ظرف محتوی آب رنگین قرار گرفته بود. با تغییر دما هوای محتوی شکم بطری منبسط یا منقبض میشد، و ستون آب در گردن بطری بالا یا پایین میرفت. وسیله گالیله توجه نداشت که مقیاس برای سنجش دما به کار برد، به طوری که وسیله وی بیشتر جنبه دما نما داشت تا جنبه ((دمسنج)). /> در سال 1635 درک ((فردیناند توسکانی)) ، که به علوم علاقهمند بود، دماسنجی ساخت که درآن از ((الکل)) استفاده کرد، و ر لوله را چنان محکم بست که الکل نتواند ((تبخیر)) شود. سرانجام ، در سال 1640 دانشمند ((آکادمی لینچی)) ، در ایتالیا ، نمونهای از دماسنجهای جدیدی را ساختند که در آن ((جیوه)) به کار برده و هوا را ، دست کم تا حدودی ، از قمت بالای لوله بسته خارج کرده بودند. توجه ب این نکته جالب است که در حدود نیم قرن طول کشید تا دماسنج کاملا تکامل یافت، و حال آنکه میان کشف ((امواج الکترومغناطیسی)) و ساختن نخستین ((تلگراف بیس)) ، یا میان کشف ((اورانیوم)) و نخستین ((بمب اتمی)) چند سالی بیشتر طول نکشید. ! ((اندازه گیری)) دما برای تعیین یک مقیاس تجربی دما سیستمی با مختصات xy را به عنوان ستانارد ، ک ما آن را دماسنج مینامیم، انتخاب مینیم و مجموعه قواعی را برای نسبت دادن یک مقدار عددی به دمای وابسته به کدام از منحنیهای همدمای آن ، اختیار میکنیم. ب هر سیستم دیگری که با دماسنج در ((تعادل گرمایی)) باشد، همین عدد را برای دما نسبت میدهیم. ! ((معادله حالت گاز|قوانین گازها)) همان وقت که ((نیوتن)) در ((کمبریج)) درباره ((نور)) و ((گرانش|جاذبه)) میاندیشید، یک نفر انگلیسی دیگر به نام ((رابرت بویل)) ، در ((آکسفورد)) سرگرم مطالعه در باب ((خواص مکانیکی گازها|خواص مکانیکی)) و ((اکم پذیری گازها|تراکم پذیری هوا و سایر گازها)) بود. بویل که خبر اختراع ((گلوله سربی اوتوفون گریکه)) را شنیده بود، طرح خویش را تکمیل کرد، و دست به کار آزمایشهایی برای اندازه گیری ((حجم)) هوا در ((فشار)) کم و زیاد شد. نتیج کارهای وی یزی است که کنون به ((قانون بویل ماریوت)) معروف ات، و بیان میکند که حجم مقدار معینی از هر گاز در دمای معین ب فشاری که بر آن گاز وارد مشود بطور معوس ، متاسب است با فشاری که بر آن گاز ارد میشود.
حدود یک رن بعد ، ((ژوزف گیلوک)) فرانسوی ، در ضمن مطالعه انبساط گازها ، قانون مهم دیگری پیدا کرد که بیان آن این است: فشار هر گاز محتوی در حجم معین به ازای ر یک درجه سانتیگراد افزایش دما ، به اندازه 273/1 حجم اولیهاش افزایش مییابد. همین قانون را یک فرانسوی دیگر ب نام ((ژاک شارل)) ، دو سال پیش از آ کشف کرده بود. و ز این رو اغلب ن را ((قانون شارل گیلوساک)) مینامند. این دو قانون مبنای ساخت دماسنجهای گازی قرار گرفت. ! انواع دماسنجها: *__((دماسنج گازی)):__<br>جنس ، ساختمان ، و ابعاد دماسنج در ادارات و موسات مختلف سراسر دنیا که این دستگاه ا به کار مبرند. تفاوت دارد و به ((طبت گاز)) و گستره دمایی که دماسنج برای آن در نظر گرفته ده است، بستگی دارد. این دماسنج شامل حبابی از جنس ((شیشه)) ، ((چینی)) ، ((کوارتز)) ، ((پلاتین)) یا پلاتین ـ ((ایریدیم)) ( بسته به گستره دمایی که دماسنج در آن به کار میرود ) ، که به وسیله یک ((لوله موین)) به ((فارسنج جیوهای)) متصل است. این دماسنج براساس دو قانون ذکر شده در مورد گاز کامل کار میکند. /> *__داسنج با ((مقاومت الکتریکی)):__<br>((دماسنج مقاومتی)) به صورت یک سی بلند و ظریف است، معمولا آن را به دو ک قاب نازک میپیچند تا از فشار ناشی از تغییر طول سیم که در اثر انقباض آن در موقع سرد شد پیش میید، جلوگیری کند. در شرایط ویژه میتوان سیم را به دور جسمی که منظور اندازه گیری دمای آ است پیچید یا در داخل آن قرار داد. در گستره دمای خیلی پایین ، ( دماسنجهای مقاومی ممولا از مقاومتهای کوچک رادیویی باترکیب کرب ی ((لور ژرمانیوم)) که ناخالصی آن ((آرسنیک)) است و سم حاصل در درن یک کپسول مسدود شده پر از هلیوم قرار دارد، تشیل میشو. ای دماسنج را میتوان ب روی سطح جسمی که منظور اندازه گیری دمای آن است سوار کرد یا در حفرهای که برای ای منظور ایجاد شده است، قرار داد. دماسنج مقاومتی پلاتین را میتوان برای کرهای خیلی دقیق در گستره –253 تا 1200 درجه سانتیگراد به کار برد. ! ((ترموکوپل)) ترموکوپل وسیله دیگری است که برای نازه گیری دما مورد استفاده قرار میگیرد. در این نوع دماسنج از خاصیت ((انبساط و انقباض اجسام)) جامد استفاده میگردد. گستره یک ترموکوپل بستگی به موادی دارد که ترموکوپل از آن ساخته شده است. گستره یک ((ترموکوپل پلاتنیوم ـ رودیوم)) که 10 درصد پلاتینیوم دراد از صفر تا C 1600 است. مزیت ترموکوپل در این است که بخاطر جرم کوچک ، خیلی سریع با سیستمی که اندازه گیری دمای آن مورد نظر است، به حال تعادل گرمایی در میآید. لذا تغییرات دما به آسانی بر آن اثر میکند، ولی دقت ((دماسنج مقاومتی|دماسنج مقاومتی پلاتین)) را ندارد. ! واحد اندازه گیری دما *__((یکای دما|کلوین)) :__<br>کلوین مقیاس بنیدی دما در علوم است که ایر مقیاسها بر حسب آن تعریف میشوند.
*__((یکای دما|سلیسیوس)) یا ((یکای دما|سانتیگاد)):__<br>مقیاس سلیسیوس بر اساس ((نقطه سه گانه آب))مباد. گر T نشان دهند. دمای سلسیوس و T نشان میدهند. دمای کلوین باشد در اینصورت داریم: 273.15
*__ ((یکی دا|فرنهایت)):__<br>این مقیاس هنوز هم در بعضی از کشورهای انگلیسی زبان به کار میرود و در کارهای علمی استفاده نشود ابطه مقیاس فرنهایت و سلسیوس به صورت زیر است: 32 + =T ! مباحث مرتبط با عنوان *((ترموکوپل)) *((رموکوپل پلاتنیوم ـ دیم)) *((عاد گرمیی)) *((ماج)) *((ماسنج الکی)) />*((اسنج جیوهی)) *((دماسن صوتی)) *((دماسج مقاومی)) *((سیتم ترمودینامیکی)) *((انون ویل ماریت)) *((قانون شار گیلوساک)) *((نقطه سه گانه آب)) *((یکای دما)) |
+ | هر چه یشرفت علم بخو در ((ییک)) و ((کیهان شناسی)) بیشتر باشد درباره ووح تجسم خود از هان و دیدهایش کمتر امینان ا میگردد. یزیک و کیهان شناسی جدید دنیای یبی است که در آن داشتن تویر واحی از بیاری چیزا مشک و ی ر ممکن است. در حایکه مسیر ر پی و اب لم با موانع و کفیات یرتوری که به سانی به توس ((لم شهودی)) ابل قبو نیستند، پیمود میود. نباید رامو ود ک ور متار هیچا بون مفاهی نادرست نمیباد. !مبا مرتبط با عنوان *((اولین منومه هان)) *((تربیا لمی)) *((ا ماده و هنده فا)) *((مان م)) *((عر ما)) *((ل وی)) *((منوم اسو)) *((نوم شسی)) |