!گیاه درخت زیتون
!شناسنامه

||زیتون Oleaceae|:تیره
Olea europaea L.|:نام لاتین
Olive tree|:نام انگلیسی
درخت زیتون|:نام فارسی
شجرالزیتون |:نام عربی
||

!شرح گیاه

@#17:درختچه ای است با برگهای سبز دائمی که به حالت وحشی ارتفاعی حدود 5 متر یا کمی بیشتر دارد ولی اگر در شرایط مساعد پرورش یابد ارتفاع آن به 12 متر و محیط تنه آن به 3 تا 4 متر می رسد تنه آن در انواع مسن دارای ظاهر ناصاف و به هم پیچیده و شکافهای عمیق و نامنظم است ولی در پایه های جوان پوشیده از پوست صاف، به رنگ خاکستری مایل سبز می باشد. درخت زیتون چوب سخت، با مقاومت به رنگ زرد توام با خطوطی به رنگ قهوه ای دارد و چون جلا پذیر است از آن در تهیه اشیا چوبی ظریف استفاده به عمل می آید. برگها در همه گونه های زیتون ساده بوده در زیتون وحشی همانند زیتون اهلی و با حاشیه برگشته به سمت داخل (بنابراین حاشیه کمی قطورتر شده) و دارای یک زائده خمیده یا راست در انتها و بدون خار هستند که روی یک دمبرگ کوتاه (5 تا 8 میلی متر) مستقر می باشند تنها رگبرگ میانی به علت برجستگی نمایان است و رگبرگهای فرعی نامشخص می باشد. رنگ برگ در سطح رویی سبز درخشان (براق) و در سطح زیرین از کرکهای انبوه و ظریف آجری یا نقره ای رنگ پوشیده است شکل و اندازه برگها نیز بسیار متغیر است (تخم مرغی، تخم مرغی کشیده نیزه ای شکل و گاهی تقریباً نواری می باشند) اندازه و ابعاد آنها هم متفاوت بوده و معمولاً از 3 تا 8 (گاهی تا 10) سانتی متر دراز و 1 تا 2 سانتی متر در پهنا تغییر میکند.
گل آذین ها از خوشه های بلند و انعطاف پذیر جانبی به نام پانیکول و به طول 2 تا 5 سانتی متر تشکیل می شوند که 3 تا 6 انشعاب ثانویه در این خوشه ها دیده می شود. فاصله بین انشعابها در محور اصلی گل آذین 3 تا 10 میلیمتر است تعداد گل آذین ها در ارتباط با مجموع تعداد جوانه ها در هر شاخه است و اصولاً وابسته به شرایط اقلیمی و موقعیت هر شاخه درخت می باشد.
گل ها در هر گل آذین از نظر تعداد از 18 تا بیش از 40 گل بطور متوسط متغیر هستند. گلها در زیتون بدون پا یک و براکته ها کوچک، خطی و زود خزان می باشند از نظر اندازه گل ها کوچک و هر مافرودیت (نر - ماده) بوده از چهار کاسبرگ پیوسته + چهار گلبرگ پیوسته + دو پرچم و دو برچه تشکیل شده اند. میوه در زیتون شفت با میانبر (مزوکارپ) گوشتی و سرشار از روغن است. شکل آن تخم مرغی یا بیضی شکل (برخی کشیده و برخی تقریباً گرد) است. پوست میوه (اپی کارپ) کاملاً وابسته و چسبیده به میان برو یا شفت است تا رسیدن میوه برون بر (اپی‌کارپ) از رنگ سبز ملایم به رنگ بنفش مایل به قرمز و نهایتاً به رنگ سیاه در می آید که پس از جدا شدن از درخت کاملاً چروکیده می شود در این مرحله طعم قسمت گوشتی کاملاً شیرین است درون بر (اندوکارپ) از یک بذر دوکی شکل نسبتاً سخت تشکیل شده است و اکثراً دارای یک دانه با هسته آلبومینی می باشد این هسته دارای طعم تلخ است. جنین دانه در درون این هسته قرار دارد اندازه و ابعاد بذور همانند میوه و بسته آن متغیر است.
تذکر‌: براساس آخرین نسخه های ایندکس کیو ((CD- ROM 1993 برای جنس زیتون 99 گونه مختلف به انضمام 63 نام مترادف و به عبارت دیگر 166 نام مختلف (برای 99 گونه) با سطوح انتشار نسبتاً وسیع در هر پنج قاره وجود دارد.
براساس فلور ایرانیکاو بر اساس مطالعات ثابتی و جوانشیر در ایران تنها 3 گونه از جنس زیتون به صورت کاشته شده و خودرو (وحشی) وجود دارد که کلید شناسایی این گونه ها به شرح زیر است.
1- الف میوه کوچک به طول 5 تا 8 میلی متر سطح زیر برگ زنگاری (آجری رنگ) و فلسی ، گیاه خودرو
ب) میوه بزرگ به طول 2 سانتی متر خوراکی پشت برگها فلسی خاکستری (نقره ای فام) گیاه کاشته شده o.eurpoaea L. (زیتون اهلی)
2- الف گل آذین پانیکول (مرکب) به طول 2 تا 5 سانتی متر O.ferruginea Royle
ب- گل آذین خوشه (ساده) حدود 1 سانتی متر O. Aucheri (chev) Ehrendf#@