تاریخچه ی:
خط میخی هخامنشی
تفاوت با نگارش: 4
| __نخستین خط ایرانی__ | | __نخستین خط ایرانی__ |
| نخستین خطی که در ایران زمین با آن یکی از زبانهای ایران باستان نوشته شده ، خط میخی هخامنشی است . آنچه از آثار کتبی زبان روزگار ((هخامنشیان)) که بصورت فارسی نامیده می شود و به ما رسیده است با همین خط نوشته شده است . | | نخستین خطی که در ایران زمین با آن یکی از زبانهای ایران باستان نوشته شده ، خط میخی هخامنشی است . آنچه از آثار کتبی زبان روزگار ((هخامنشیان)) که بصورت فارسی نامیده می شود و به ما رسیده است با همین خط نوشته شده است . |
| این خط از چپ به راست نوشته می شود . | | این خط از چپ به راست نوشته می شود . |
| __تاریخ خط میخی__ | | __تاریخ خط میخی__ |
| این خط احتمالا باید در هشتصد سال پیش از میلاد مسیح به ایران راه یافته باشد اما بدبختانه از روزگار پادشاهی ((مادها)) که در پایان سده هشتم تشکیل یافته، هنوز آثار کتبی بدست نیامده است . به ویژه شهر ((همدان)) برعکس شهرهای دیگر که با فاصله از شهر ازبین رفته ایجاد می شوند ، دقیقاً بروی ویرانه های شهر ((هگمتانه)) (پایتخت مادها) بناشده و خود این مسئله مانع از کند و کاوهای باستان شناسی می گردد . | | این خط احتمالا باید در هشتصد سال پیش از میلاد مسیح به ایران راه یافته باشد اما بدبختانه از روزگار پادشاهی ((مادها)) که در پایان سده هشتم تشکیل یافته، هنوز آثار کتبی بدست نیامده است . به ویژه شهر ((همدان)) برعکس شهرهای دیگر که با فاصله از شهر ازبین رفته ایجاد می شوند ، دقیقاً بروی ویرانه های شهر ((هگمتانه)) (پایتخت مادها) بناشده و خود این مسئله مانع از کند و کاوهای باستان شناسی می گردد . |
| __اولین نوشته های موجود __ | | __اولین نوشته های موجود __ |
| آثار میخی که بدست داریم همه از زمان هخامنشیان است . | | آثار میخی که بدست داریم همه از زمان هخامنشیان است . |
| بنا به نظر برخی ها نخستین خط میخی هخامنشی بدست آمده متعلق است به ((کوروش کبیر)) که در ((دشت مرغاب)) بجای مانده و در آن تنها یک جمله __من هستم کوروش شاه هخامنشی__ نوشته شده و به زمان 529 - 559 ق.م نگاشته شده است . | | بنا به نظر برخی ها نخستین خط میخی هخامنشی بدست آمده متعلق است به ((کوروش کبیر)) که در ((دشت مرغاب)) بجای مانده و در آن تنها یک جمله __من هستم کوروش شاه هخامنشی__ نوشته شده و به زمان 529 - 559 ق.م نگاشته شده است . |
| __نظری دیگر در مورد کتیه دشت مرغاب__ | | __نظری دیگر در مورد کتیه دشت مرغاب__ |
| برخی دیگر معتقدند این کتیبه به همراه پیکر بالدار و تاج بر سر واقع در دشت مرغاب متعلق به کوروش کوچک برادر ((اردشیر دوم)) است که به امید رسیدن به تاج و تخت با برادر خود جنگید و در جزء سپاهیانش سیزده هزار سرباز مزدور یونانی بودند و در ((کونخ))، تقریبا در دوازده مایلی ((بابل)) شکست خورده و کشته شد. | | برخی دیگر معتقدند این کتیبه به همراه پیکر بالدار و تاج بر سر واقع در دشت مرغاب متعلق به کوروش کوچک برادر ((اردشیر دوم)) است که به امید رسیدن به تاج و تخت با برادر خود جنگید و در جزء سپاهیانش سیزده هزار سرباز مزدور یونانی بودند و در ((کونخ))، تقریبا در دوازده مایلی ((بابل)) شکست خورده و کشته شد. |
| البته بسیار بعید به نظر می رسد که برای او در دشت مرغاب پیکری تراشیده و به او لغب شاهی دهند . البته در این نوشته جای رد کردن یا تایید این مطلب نیست . | | البته بسیار بعید به نظر می رسد که برای او در دشت مرغاب پیکری تراشیده و به او لغب شاهی دهند . البته در این نوشته جای رد کردن یا تایید این مطلب نیست . |
| این مطلب تنها به این دلیل مطرح شده که به یکی از این فرضیه ها این کتیبه اولین سند از خط میخی هخامنشی است . | | این مطلب تنها به این دلیل مطرح شده که به یکی از این فرضیه ها این کتیبه اولین سند از خط میخی هخامنشی است . |
| __وضعیت خطوط دیگر این کتیبه __ | | __وضعیت خطوط دیگر این کتیبه __ |
| البته این کتیبه به دو زبان دیگر هم ترجمه شده ( ((زبان بابلی)) و ((زبان ایلامی )) که بالای خط هخامنشی نوشته شده اند . | | البته این کتیبه به دو زبان دیگر هم ترجمه شده ( ((زبان بابلی)) و ((زبان ایلامی )) که بالای خط هخامنشی نوشته شده اند . |
| __کتیبه های داریوش__ | | __کتیبه های داریوش__ |
| اما دو کتیبه دیگر نیز قدمتی بیش از این دارند. یکی __ASH__ و دیگری __AMH__که هر دو بنا به دلایلی به دوران متاخر هخامنشی متعلق است نه به دوران ابتدایی آن که ((ارشامه)) و ((آریارمنه)) شاهی می کردند . به هرحال می توان گفت اولین کتیبه های بدست آمده متعلق به ((داریوش)) بزرگ است . | | اما دو کتیبه دیگر نیز قدمتی بیش از این دارند. یکی __ASH__ و دیگری __AMH__که هر دو بنا به دلایلی به دوران متاخر هخامنشی متعلق است نه به دوران ابتدایی آن که ((ارشامه)) و ((آریارمنه)) شاهی می کردند . به هرحال می توان گفت اولین کتیبه های بدست آمده متعلق به ((داریوش)) بزرگ است . |
| پادشاهان دیگر هخامنشی که از آنها کتیبه به خط میخی هخامنشی بدست آمده عبارتند از : | | پادشاهان دیگر هخامنشی که از آنها کتیبه به خط میخی هخامنشی بدست آمده عبارتند از : |
| *((داریوش)) ( 486 - 522 ) | | *((داریوش)) ( 486 - 522 ) |
| *((خشایارشا)) ( 465 - 486 ) | | *((خشایارشا)) ( 465 - 486 ) |
| *((اردشیر اول)) ( 424 - 465 ) | | *((اردشیر اول)) ( 424 - 465 ) |
| *((اردشیر دوم)) ( 359 - 404 ) | | *((اردشیر دوم)) ( 359 - 404 ) |
| *((اردشیر سوم)) ( 338 - 359 ) | | *((اردشیر سوم)) ( 338 - 359 ) |
| *و احتمالاً آریارمنه و ارشامه | | *و احتمالاً آریارمنه و ارشامه |
| | | |
| ((هرودوت)) در جایی از لشکرکشی داریوش به جنگ ((ساکها)) skyths می گوید : | | ((هرودوت)) در جایی از لشکرکشی داریوش به جنگ ((ساکها)) skyths می گوید : |
- | __ چون داریو ش به بسفر رسید دو ستون از سنگ سفید در آنجا بر پا کرد در یکی از آنها نام های کسانی را که با وی همراه بودند به ((خط آشوری)) و دیگری به ((خط یونانی)) کنده گری کردند ...__ |
+ | __ چون داریو ش به ((بسفر )) رسید دو ستون از سنگ سفید در آنجا بر پا کرد در یکی از آنها نام های کسانی را که با وی همراه بودند به ((خط آشوری)) و دیگری به ((خط یونانی)) کنده گری کردند ...__ |
| البته باید توجه داشت که هرودوت خط میخی هخامنشی را خطوط آشوری نامیده است. | | البته باید توجه داشت که هرودوت خط میخی هخامنشی را خطوط آشوری نامیده است. |
| __پیدایش خط میخی__ | | __پیدایش خط میخی__ |
| خط میخی ابتدا در ((سومر)) شکل گرفته به ((اکد)) رفته و از آنجا به ((بابل)) و ((آشور)) راه یافته است و و پس از آن به ایران رسید . | | خط میخی ابتدا در ((سومر)) شکل گرفته به ((اکد)) رفته و از آنجا به ((بابل)) و ((آشور)) راه یافته است و و پس از آن به ایران رسید . |
| اما در ایران به اندازه ای این خط تغییر یافت که به صورت یک الفبا درآمد . | | اما در ایران به اندازه ای این خط تغییر یافت که به صورت یک الفبا درآمد . |
| اما بعد از اردشیر سوم ( 338 - 359 ) ق.م دیگر اثری از این کتیبه بدست نیامده و چند نگین و مهر که بدست آمده همه قبل از سال 300 پیش از میلاد است . | | اما بعد از اردشیر سوم ( 338 - 359 ) ق.م دیگر اثری از این کتیبه بدست نیامده و چند نگین و مهر که بدست آمده همه قبل از سال 300 پیش از میلاد است . |
| __واژه های خط میخی__ | | __واژه های خط میخی__ |
| روی هم رفته از تمامی آثار نگاشته شده هخمنشی کلاً چهارصد و اندی واژه از زبان پارسی باستان بجای مانده. البته این تعداد ریشه و بن شناخته شده دارند و ما با مشتقات آنها کار نداریم . | | روی هم رفته از تمامی آثار نگاشته شده هخمنشی کلاً چهارصد و اندی واژه از زبان پارسی باستان بجای مانده. البته این تعداد ریشه و بن شناخته شده دارند و ما با مشتقات آنها کار نداریم . |
| باید اشاره کرد که خط میخی با تغییری که در ایران کرد یک قسم از الفبای آریائی گردید یعنی فقط علامات این الفبا از اشکال ((میخی بابلی)) اقتباس شده است . در روزگار هخامنشیان خط دیگری به ایران راه یافت و رفته رفته جای خط میخی را گرفت. | | باید اشاره کرد که خط میخی با تغییری که در ایران کرد یک قسم از الفبای آریائی گردید یعنی فقط علامات این الفبا از اشکال ((میخی بابلی)) اقتباس شده است . در روزگار هخامنشیان خط دیگری به ایران راه یافت و رفته رفته جای خط میخی را گرفت. |
| !همچنین ببینید | | !همچنین ببینید |
| *__((پایتخت هخامنشیان))__ | | *__((پایتخت هخامنشیان))__ |
| *__((تخت جمشید))__ | | *__((تخت جمشید))__ |
| *__((نظام اجتماعی هخامنشی))__ | | *__((نظام اجتماعی هخامنشی))__ |
| *__((زبان در دوره هخامنشی))__ | | *__((زبان در دوره هخامنشی))__ |
| *__((دین و معماری هخامنشی))__ | | *__((دین و معماری هخامنشی))__ |
| *__((سازمان قضایی هخامنشی))__ | | *__((سازمان قضایی هخامنشی))__ |
| *__((قانونگزاری در اسطوره های ایرانی))__ | | *__((قانونگزاری در اسطوره های ایرانی))__ |
| * __((وصیت داریوش به خشایارشاه))__ | | * __((وصیت داریوش به خشایارشاه))__ |