!مقدمه ((تک لپهایها|رده تک لپهایها)) نه تنها از لحاظ تفاوت در تعداد لپهیها از ((رده بندی گیاهان دو لپه|دو لپهایها)) متمایز هستند بلکه از نظر اختصاصات دیگری مانند اختصاصات جنینی شناسی ، ریخت شناسی و تشریحی نیز با دو لپهایها تفاوت دارند. گیاهان راسته چمچمه داران __~~green:Spadisiflorole~~__ با دارا بودن گل آذین سنبله عادی و محوری ضخیم ساده و یا منشعب به نام میله (اسپادیس) مشخص هستند. دانههای این گروه گیاهی آلبومن دارند و وجود چمچمه در گل آذین آنها نشانهای از چگونگی تکامل در این گروه و نیز معرف به تحلیل رفتن قطعات گل در آنهاست. __~~green:تیره خرما palmaceae~~__ یکی از تیرههای مهم این راسته است.
{img src=img/daneshnameh_up/7/78/palmea4.JPG}
!اختصاصات عمومی گیاهانی به صورت درخت تنهای بدون انشعاب (stipe) ، در انتهای تنه دارای یک دسته برگ با رگبرگهای شاخهای و یا پنجهای هستند. ((برگ|پهنک برگها)) در طول رگبرگ ثانوی معمولا دارای پارگی و شکافهای طولی عمیق است. گل آذین معمولا به شکل اسپادیس منشعب و به صورت سنبلهای مرکب است که بوسیله یک چمچمه مشترک و چمچمه ثانوی پوشیده میشود. گلها غالبا تک جنسه دارای 3 کاسبرگ ، 3 گلبرگ ، 6 پرچم و 3 تا برچه هستند.
این تیره دارای 23 جنس و 1200 گونه است که روی هم رفته تیرهای بزرگ و بسیار مشخص را در سراسر مناطق استوایی مرطوب تشکیل میدهند. مراکز اصلی انتشار نخلها عبارتند از: آفریقا ، آمازون ، سواحل استوایی آفریقا ، آسیا ، هند و مالزی. تیره نخلر دوره کرتاسه ظاهر شده و در طول دوره سترشتنوع یافته است. !اختصاصات دستگاه رویشی !!تنه خرما *__~~green:تنههای راست و استوانهای و به شکل ستون:~~__ ارتفاع آنها در نارگیلها گاهی تا 80 متر میرسد و در انتها تاجی از برگهای بسیار بزرگ دارند.
*__~~green:تنههای بالارونده یا پیچان:~~__ بسیار نرم و قابل انعطاف و طنابی شکل هستند، این ساقهها گاهی بوسیله برگهای خادار به تکیه گاه چسبیده و بالا میروند. طول این تنهها که باریک هستند از 100 تا 400 متغیر است.
*__~~green:تنههای تحلیل رفته و کوتاه:~~__ در بعضی از نخلها که آنها را نخلهای بدون ساقه هم میگویند، طول تنه از چند سانتیمتر تجاوز نمیکند.
*__~~green:تنه یا ساقههای منشعب:~~__ در این گروه استیپ به معنای واقعی وجود ندارد و این دسته از نخلها بسیار نادرند و ساقه دارای انشعابات دو شاخهای است. !!برگ خرما *__~~green:تیپ شانهای یا تیپ نخل و نارگیل:~~__ در این تیپ شاخکهای برگ نامنظم و غالبا پاره شدهاند.
*__~~green:تیپ بادبزنی شکل:~~__ در این تیپ ، برگها عمومی پایا هستند و چندین سال روی ساقه باقی میمانند. سقوط آنها مانند دو لپهایها به صورت یکپارچه صورت نمیگیرد بلکه پایین آنها پاره شده و به صورت رشتههای فیبری برای مدت طولانی و نامعلوم روی ساقه باقی میمانند در اصطلاح لیف خرما را تشکیل میدهند.
{img src=img/daneshnameh_up/a/a0/palmea3.JPG}
!اختصاصات تشریحی استیپ خرما با آنکه قطر زیادی دارد، همیشه ساختار اولیه و به عبارت دیگر ساختار اصلی ساقه تک لپهایها را حفظ کرده است. دسته آوندی در حلقههای هم مرکز محیطی ساقه بسیار زیاد و کوچک هستند و به علت کمی آوندهای چوبی و نداشتن ((بافت اسکلرانشیم|حلقه اسکلرانشیمی)) در اطرافشان سختی کمتری دارند. دستههای آوندی حاشیه ((مورفولوژی ساقه|ساقه)) پس از پس طی چند میانگره به تدریج متوجه بخش مرکزی آن شده و در چند گره بعدی وقتی در مرکز قرار گرفتند با یک خمیدگی متوجه خارج ساقه گردیده وارد برگ میشوند. در ساختار برگ هم ((بافت پارانشیم|پارانشیمی)) یکنواخت وجود دارد و د زیر سطح رویی آنها پارانشیم نردهای دیده نمیشود. !ساختار عمومی گل در نخلها ((گل|گلها)) در اصل ((دو جنسه~هرمافرودیت)) هستند. نخلها یکپایه هستند یا دو پایه. در گونههای یکپایه مانند ((نارگیل)) ، گلهای نر در انتهای اسپادیس یا محور گل آذین و گلهای ماده در قاعده آن قرار میگیرند. گل نر و گلهای ماده خرما باهم تفاوت دارند. یعنی گلهای ماده از گلهای نر درشتترند. ((میوه)) همیشه یک برچهای است و بر حسب حالات مختلف به صورت سته و شفتی است که غالبا با پولکهای همپوش پوشیده میشود. ((دانه)) دارای جنینی کوچک فاقد ریشهچه و سرشار از آلبومن است. !رده بندی تیره خرما *__~~green:طایفه phytelephasieae~~__ که شامل دو گروه است و گل فاقد پوشش و میوه مرکب و گل دارای پوشش و میوه ساده است.
*__~~green:طایفه carypheae~~__ که شامل دو گروه به صورت برچههای آزاد و برچههای پیوسته است مانند جنس خرما
{img src=img/daneshnameh_up/3/31/palmea2.JPG}
*__~~green:طایفه Lepidocarpeae~~__ که شامل دو گروه است و میوه محصور در پولکهای همپوش و میوه برهنه و فاقد پولکهای همپوش است. مانند جنس رافیا
*__~~green:طایفه بوراسه~~__ که شامل دو گروه ، برگها بادبزنی شل و دارای تقسیمات پنجهای و برگها دارای تقسیمات شانهای و پر مانند است. مانند جنس لاتانیا.
*__~~green:طایفه Cacoseae~~__ ، میوه شفت دارای هسته منفذدار مانند جنس نارگیل.
*__~~green:طایفه Areceae~~__ ، میوه شفت دارای هسته فاقد منفذ مانند جنس آرکا. !کاربرد و اهمیت اقتصادی گیاهان تیره خرما نخلها نقش مهمی در اقتصاد ضعیف مردم مناطق استوایی دارند و از نظر تامین غذا و صنایع محلی حائز اهمیت فراوان هستند. میوه نخل یا خرما در الجزایر ، مصر ، ایران و برخی از کشورهای عربی خوراکی است. از چوب و برگ نخلها در صنعت استفاده زیادی میشود. از شیره عدهای از نخلها مانند رافیا در تهیه نوشیدنیها استفاده میشود. در آمریکای گرمسیری از آلبومن دانههای گونای نخل به نام __~~green:فیت الفاس ماکروکارپا~~__ به عنوان عاج گیاهی استفاده میکنند. !مباحث مرتبط با عنوان *((تک لپهایها)) *((تیره لاله)) *((تیره گندم)) *((رده بندی گیاهان دو لپه)) *((دانه)) *((گیاهان)) *((گیاه شناسی)) *((نارگیل)) *((میوه))
از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامهريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد