V{maketoc}
! دید کلی :

یونانیان باستان عالم را متشکل از چهار عنصر ((آتش)) ، ((خاک)) ، ((آب)) و ((هوا)) می دانستند. امروزه ((دانشمندان)) به کمک این «((عناصر))» ، تمام اجزای تشکیل دهنده جهان را آن طور که هست ، توضیح می دهند. آتش بیانگر ((انرژی)) بوده و سه عنصر دیگر نشان دهنده سه حالت از ((ماده)) ((«جامد)) ، ((مایع)) و ((گاز))) می باشند. بر طبق این تقسیم بندی مواد جامد دارای شکل و ابعاد مشخصی بوده و همچنین ((جرم)) ، ((حجم)) و ((وزن)) مشخصی دارند، مایعات و گازها ((شاره)) هستند، یعنی جریان می یابند.

این اجسام شکل معینی ندارند و شکل ظرفی را که در آن قرار دارند به خود می گیرند. در حالیکه مقدار معینی دارند. مثلا مقدار ((آب)) ، ((دی اکسید کربن)) ، هوا ،
شیر و غیره جرم قابل اندازه گیری و معینی دارند، اما نمی توانند همانند جامدات با اعمال ((نیروی کشسانی|نیروی پس زنی کشانی)) ، در مقابل تغییر شکل ، ((مقاومت مکانیکی|مقاومت)) کنند.

! حالات مختلف ماده :

*((جامد))
*((مایع))
*((گاز))
*((پلاسما))

! ((جامد)) :

در جامد فاصله مولکولها مانند فاصله آنها در مایع است (یعنی در حدود 10^-10 متر). جامدات نمی توانند، مانند وضعیتی که حالات مایع و گاز دارند، آزادانه به اطراف حرکت کنند. بلکه ، در جامد ، ((مولکول))ها در مکانهای خاصی قرار میگیرند. و فقط می توانند در اطراف این مکانها ((حرکات نوسانی)) رفت و برگشتی بسیار کوچک انجام دهند. این حرکت نوسانی ، بخصوص در ((جامدات بلورین)) ، کاربردهای صنعتی و علمی زیادی را برای این دسته از مواد به دنبال دارد.

! ((مایع)) :

فاصله مولکولها در مایعات در مقایسه با گازها بسیار کم است (در حدود 10^-10 متر). در مایعات مولکولها به اطراف خود حرکت میکنند و به سهولت روی هم می لغزند و راحت ((جریان سیال|جریان)) (شارش) پیدا می کنند، مواد مایع با قابلیت شکل پذیری و جریان یافتن در شبکه‌های ریز کاربردهای زیادی در صنعت پیدا کرده است.

! ((گاز)) :

در حالت گازی مولکولها آزادانه به اطراف حرکت کرده و با یکدیگر و نیز با دیواره ظرف برخورد میکنند. فاصله مولکولها در حالت گازی در حدود چند ده برابر فاصله آنها در حالت مایع و جامد است.

اگر در یک ظرف ((نوشابه)) پلاستیکی را بسته و آنرا متراکم کنید و سپس آنرا با ((آب)) پر کرده و دوباره سعی کنید که آنرا متراکم کنید، در حالت اول به علت فاصله زیاد بین مولکولی در گاز متراکم کردن سنگین تر و سخت تر صورت می گیرد در صورتیکه حالت دوم چنین نیست.

! آزمایشات ساده :

*مقدار معینی مایع ، حجم مشخصی دارد، گاز چنین نیست. اگر یک ((واحد حجم مایعات|لیتر)) شیر را در چهار لیوان بریزیم، در مجموع همان یک لیتر حجم را اشغال میکند. حجم اشغال شده توسط سطح افقی شیر بالای شیر در لیوان مشخص می شود. همین سطح است که باعث تمایز مایعات از گازها میشود.

*اگر گاز سنگین و قابل روئیت (رنگی) کولر را از ظرفی به ظرف دیگر بریزیم و در ظرف را باز بگذاریم ، گاز درون ظرف باقی نمیماند. گازها همانند مایعات سطح افقی در بالای حجم اشغال کرده خود ندارند و در همه جا پخش می شوند. بنابراین ، حجم گاز برابرحجم هر ظرفی است که در آن قرار می گیرد.

! ((پلاسما)) :

پلاسما حالت چهارمی از ماده است که دانش امروزی نتوانسته آنها را ((جو)) سه حالت دیگر پندارد و مجبور شده آنرا حالت مستقلی به حساب آورد. این ماده با ماهیت محیط یونیزه ، ترکیبی از یونهای مثبت و ((الکترون)) با غلظت معینی باشد. که مقدار الکترونها و یونهای مثبت در یک محیط پلاسما تقریبا برابر است و حالت پلاسمای مواد تقریبا حالت شبه خنثایی دارد. پدیدههای طبیعی زیادی از جمله ((آتش)) ، ((خورشید)) ، ((ستارگان)) و غیره در رده حالت پلاسمایی ماده قرار می گیرند.

بد نیست بدانید که دانش امروزی حالات دیگری از جمله ((برهم کنش هسته‌ای)) ضعیف و قوی را نیز در دسته بندیها به عنوان حالات پنجم و ششم ماده به حساب می آورد که از این حالات در توجیه خواص ((نکلئون|نکلئونهای هسته)) ، ((نیروی هسته ای|نیروهای هسته‌ای)) ، ((واکنش های هسته ای)) و در کل ((فیزیک ذرات بنیادی)) استفاده می شود.

! مباحث مرتبط با عنوان:

*((اتم))
*((برهم کنش هسته‌ای))
*((جامد))
*((چگالی))
*((گاز))
*((پلاسما))
*((شاره))
*((مایع))
*((مقاومت مکانیکی))
*((مولکول))