| | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| - | {picture file=img/daneshnameh_up/sovarjooza.jpg} |
+ | {picture=sovarjooza.jpg} |
| | | | |
| | | | |
| | | | | |
|
| - |
__نام دیگر:__ دو پیکر
__موقیت:__ نیمه شمالی کره آسمان /> />__قابل رویت از:__ هر دو نیمکره زمین /> />__اجرام درشان:__ در این صورت فلکی دوقلو نام یکی بتا-جوزا (پولوکس) و دیگری آلفا-جوزا (کاستور) است. بتا-جوزا یک ول زرد است.
__وناگون:__ یک صورت فلکی منطقه البروجی باستانی کاستور و ولوکس سرهای دولوی زوس هستند.
|
+ | __جوزا__ (__دو پیکر__)
!مقدمه
صورت فلکی جوزا یا دو پیکر از ((صور فلکی|صورت فلکی)) ((منطقة البروج|منطقة البروجی)) است که ((خورشید)) در تیر ماه در آن قرار دارد. بنابراین بهترین زمان برای دیدن این صورت فلی ، فصل زمستان است. جوزا بین میلهای ۱۰+ و ۳۵+ و بعهی h ۶ و m۰ h ۸ قرار گرفته است و مساحتی حدود 514 درجه مربع را در بر می‌گیرد. جوزا دارای ۱۳ ((ستاره)) پر نورتر از قدر ۴ است. __α-جوزا__ (کاستور یا راس التوام المقدم) و __β-جوزا__ (پلوکس یا رأس التوام الموخر) ستاره‌های پر نور این صورت فلکی و نمایانگر سرهای دو پیکر می‌باشند. α-جوزا برخلاف نامش درخشانترین ستاره جوزا نیست و از β-جوزا کم نورتر است. بنابراین این احتمال وجود دارد که در زمانهای دور کاستور پر نورتر از پلوکس بوده باشد.
!اجرام ستارهای و غیر ستارهای
((ستاره پلوکس|پلوکس)) پر نورترین ستاره جوزا و هفدهمین ستاره پر نور آسمان از ((قر ستارگان|قدر)) ۱/۱۴ بوده و رده طیفی K0 قرار دارد و حدود ۳۶ ((سال نوری)) با ما فاصله دارد. کاستور منظومه‌ای از ۴ ستاره است که مؤلفه پر نورتر از قدر ۵۸/۱و از رده طیفی A0 می‌باشد و در فاصله‌ای حدود ۴۶ سال نوری از ما قرار دارد. با ((تلسکوپ|تلسکوپی کوچک)) دو همدم دیگر که ستاره‌هایی آبی-سفید و از قدرهای ۱/۹ و ۲/۹ می‌باشند، تفکیک می‌شوند. مؤلفه دیگر از قدر ۸/۸ است. مؤلفه AB دارای جدایی زاویه‌ای ۲/۵ ثانیه قوسی و زاویه موقعیت ۸۸ درجه و مؤلفه AC دارای جدایی زاویه‌ای ۷۲/۵ ثانیه قوسی و زاویه موقعیت ۱۶۴ درجه می‌باشد. از معروفترین متغیرهای جوزا می‌توان اتا-جوزا و زتا-جوزا اشاره کرد.
اتا-جوزا متغیرهای نیمه منظم است که روشنایی آن در یک دوره ۲۳۰ روزه از قدر ۳/۲ تا ۳/۹ تغییر می‌کند. این ستاره یک غول سرخ با رده طیفی M3 و در فاصله ۱۸۶ سال نوری می‌باشد. در تلسکوپهای متوسط ، مؤلفه از قدر ۸/۸ را می‌توان در کنار آن مشاهده کرد. جدایی زاویه‌ای آنها ۱/۴ ثانیه قوسی و زاویه موقعیتشان ۲۶۶ درجه می‌باشد. زتا- جوزا یک ((متغیرهای قیفاووسی|متغیر قیفاووسی)) با دوره تناوب ۱۰/۱۵ روزه است که روشنایی آن بین قدرهای ۳/۷ تا ۴/۱ تغییر می‌کند. این ستاره از ((طیف ستارگان|رده طیفی)) G0 بوده و در فاصله ۷۵ سال نوری قرار دارد. زتا-جوزا ، دارای دو مؤلفه از قدرهای ۸ و ۱۰/۵ است که مؤلفه اول با ستاره پر نورتر جدایی زاویه‌ای ۸۷ ثانیه قوسی و زاویه موقعیت ۸۴ درجه و مؤلفه دوم با ستاره پر نورتر جدایی زاویه‌ای ۹۶/۵ ثانیه قوسی و زاویه موقعیت ۳۵۰ درجه تشکیل می‌دهد. ستاره R-جوزا ، متغیری میرا گونه است که در یک وه ۳۶۹/۸ روز بین قدرهای ۶ تا ۱ تغییر می‌کند. بنابراین رای بررسی تغییرات آن به تلسکوپی نسبتا بزر نیازمندیم.
ستاره ۳۸-جوزا نیز از ستاره‌های دوگانه این صورت فلکی است که از دو مؤلفه با جدایی زاویه‌ای ۷ ثانیه قوسی و زاویه موقعیت ۱۴۷ درجه تشکیل شده است. مؤلفه پر نورتر از قدر ۷/۴ و مؤلفه کم نورتر از قدر ۷/۷ می‌باشد که در بزرگنمایی‌های کوچک نیز قابل تفکیک است. نو - جوزا ستاره دوگانه دیگری است که از دو مؤلفه با قدر ۴/۱۵ و ۸/۷ ، جدایی زاویه‌ای ۱۱۲/۵ ثانیه قوسی و زاویه موقعیت ۳۲۹ درجه تشکیل شده است. همدم پر نورتر از رده طیفی B7 قرار دارد. از دوتاییهای دیگر این ((صور فلکی|صورت فلکی)) می‌توان به مو-جوزا ، دلتا-جوزا و کاپا- جوزا اشاره کرد. اساسا صورت فلکی جوزا ، توسط دو ستاره پولوکس (رأس التوام الموخر) و کاستور (رأس التوام المقدم) شناخته می‌شود و در ((صورت فلی سرطان)) ستاره رخشانی نیست.
!رصد با چشم غیر مسلح
شمالی‌ترین ستاره این صورت فلکی یعنی آلفا - جوزا (کاستور) ، ستارهای است چند گانه ، قدر آن 6/1 و حدود 45 سال نوری از ما دور است. بتا- جوزا (پولوکس) ، به رنگ زرد و در قدر 2/1 و در فاصله 40 سال نوری از ما قرار دارد. طبق قرار داد، پولوکس ا علامت بتا مشخص می‌شود، ولی نورانی‌تر از کاستور است. ما بین ستاره‌های دلتا و اتا - سرطان ، لکه‌ای کم نور شبیه ابر وجود دارد که ((خوشه ستارهای|خوشه‌ای)) از تعداد زیادی ستاره است. این خوشه اغلب ~~green:کندوی عسل~~ نامیده می‌شود و در نقشه با علامت 44M مشخص شده است.
>
>
{img src=img/daneshnameh_up/4/40/M35.jpg}
|
!رصد با وربین دو چشمی
در نزدیکی ستاره اتا - جوزا ، خوشه فشرده 35M قرار گرفته است و شما آنرا بصورت لکه‌ای ریز خواهید دید. در قسمت پایین این صورت فلکی (نزدیک ((کهکشان راه شیری|راه شیری))) به دنبال حوزه‌های زیبای ستارگان بگردید. همچنین در صورت فلکی سرطان ، خوشه 44M را مطالعه کرده و سعی کنید ستارگان این گروه مشهور را بشمارید.
!رصد با تلسکوپ
مؤلفه‌های ستاره کاستور را مطالعه کنید. قدر آنها 2 و 3 و جدائیشان "4 است. این ستارگان زمان تناوب 380 به دور همدیگر در گردش هستند. با اختلاف ΄1، می‌توانید مؤلفه متفاوت دیگری نیز با قدر 9 و به رنگ قرمز سیر بیابید. در مطالعه 44M ممکن است بیشتر از 300 ستاره بشمارید. خوشه کنار آلفا سرطان را رصد کنید. ((ویلیام هرشل|هرشل)) (منجم مشهور آلمان) بیشتر از 200 ستاره در آن یافت. ما چند ستاره می‌توانید بشمارید؟ این خوشه که 67M نشانه گذاری شده ، در ورای کهکشان ما قرار دارد و احتمالا قدیمی‌ترین خوشه ای است که مورد مطالعه قرار گرفته است.
!ستاره دو گاه کاستور
توسط یک تلسکوپ کم توان ، کاستور د گانه و با اختلاف 1 قدر از ستاره تاریکتر دیده می‌شود. ای مؤلفه با زمان تناوب 380 سال به دور کاستور می‌چرخد. این سیستم شبیه زمین و ورشید است. />!مباحث مرتبط با عنوان
*((افسانه‌های صورتهای فلکی))
*((بارش شهابی))
*((تلسکوپ))
*((خوشه ستارهای))
*((دایرة البروج))
*((دوربین دوچشمی))
*((رصد آسمان شب))
*((ستاره))
*((صور فلکی))
*((طیف ستارگان))
*((قدر ستارگان))
*((کره سماوی))
*((کیهان شناسی)) |
