تاریخچه ی:
جلبک شناسی
تفاوت با نگارش: 1
- | __جلبک شناسی (Phycology)__ | |
| !اطلاعات اولیه | | !اطلاعات اولیه |
- | اصطلاح Phycology در واقع علم شناخت جلبکها است. ((جلبک|جلبکها)) شامل گروه بزرگی از گیاهان هستند که از لحاظ شکل و اندازه ، گوناگونی وسیعی را نشان میدهند. در آبهای شیرین و شور ، روی خاک ، صخره ، ((برف)) و روی ساقه درختان دیده میشوند. اندام رویشی آنها در فرم تال یا ((ریه)) است. برای اولین بار دانشمندی به نام __لینه__ در سال 1754 ، این گیاهان را Algea نامید. در سال 1836 دانشمندی به نام __اندیچر__ ، جلبکها ، ((قارچ|قارچها)) و ((گلسنگ|گلسنگها)) را در یک گروه گیاهی به نام ((تالوفیت|تالوفیتها)) قرار داد. در سال 1886 دانشمندی به نام __ایشلر__ تمام عالم گیاهی را در 4 شاخه ((یفیت|بریوفیتها)) ، تالوفیتها ، ((یدیویت|پتریدیوفیتها)) و ((اسرماتید|اسپرماتوفیها)) قرار داد. |
+ | اصطلاح Phycology در واقع علم شناخت جلبکها است. ((جلبک|جلبکها)) شامل گروه بزرگی از ((گیاهان)) هستند که از لحاظ شکل و اندازه ، گوناگونی وسیعی را نشان میدهند. در آبهای شیرین و شور ، روی خاک ، صخره ، ((برف)) و روی ((ساقه|ساقه درختان)) دیده میشوند. اندام رویشی آنها در فرم تال یا ریه است. برای اولین بار دانشمندی به نام __~~green:لینه~~__ در سال 1754 ، این گیاهان را __~~green:Algea~~__ نامید. در سال 1836 دانشمندی به نام __~~green:اندیچر~~__ ، جلبکها ، ((قارچ|قارچها)) و ((گلسنگ|گلسنگها)) را در یک گروه گیاهی به نام تالوفیتها قرار داد. در سال 1886 دانشمندی به نام __~~green:ایشلر~~__ تمام عالم گیاهی را در 4 شاخه ((|بریوفیتها)) ، تالوفیتها ، ((هنادان آودی|پتریدیوفیتها)) و ((گیاا گدار|اسپرماتوفیها)) قرار داد.
{img src=img/daneshnameh_up/2/27/algea.1.JPG}
|
|
| !تفاوت جلبکها و قارچها | | !تفاوت جلبکها و قارچها |
- | *جلبکها عموما در ((ب)) و ((خاک)) در سطح یا داخل گیاهان و ((جانوران)) بر روی برف ، سنگ و صخرهها دیده میشوند. در صورتی که قارچها در فرم ساپروفیت یا پارازیت میباشند.
*جلبکها به دلیل وجود ((کلروفیل)) در ((نور)) رشد میکنند، در صورتیکه قارچها محیطهای تاریک را ترجیح میدهند.
*در ساختمان شیمیایی دیواره سلولی جلبکها ، ((سلولز)) وجود دارد. دیواره سلولی قارچها عمدتا از ((کیتین)) ، ((سلولز قارچی)) ، یا کیتین همراه کالوزوپنتوز تشکیل شده است.
*در جلبکها پیکره گیاه اگر در فرم پهنکی باشد، دارای ((ساختمان پارانشیمی)) است. در قارچها پیکره موجود دارای بافت کاذب با پسود و پارانشیمی میباشد.
*پیگمانهای فتوسنتزی نظیر کلروفیلها ، ((کاروتن|کاروتنها)) و ((گزانتوفیل|گزانتوفیلها)) در جلبکها وجود داشته و قارچها فاقد پیگمانتهای فتوسنتزی هستند.
*جلبکها از نظر روش تغذیهای در فرم اتوتروفند، در صورتیکه قارچها هتوتروفند.
|
+ | *جلبکها عموما در ((ب)) و ((خاک)) در سطح یا داخل گیاهان و ((جانوران)) بر روی برف ، سنگ و صخرهها دیده میشوند. در صورتی که قارچها در فرم ساپروفیت یا پارازیت میباشند.
*جلبکها به دلیل وجود ((کلروفیلهای گیاهان|کلروفیل)) در ((نور)) رشد میکنند. در صورتی که قارچها محیطهای تاریک را ترجیح میدهند.
*در ساختمان شیمیایی دیواره سلولی جلبکها ، ((سلولز)) وجود دارد. دیواره سلولی قارچها عمدتا از ((کیتین)) ، سلولز قارچی ، یا کیتین همراه کالوز و پنتوز تشکیل شده است.
*در جلبکها پیکره گیاه اگر در فرم پهنکی باشد، دارای ((بافت پارانشیمی|ساختمان پارانشیمی)) است. در قارچها پیکره موجود دارای بافت کاذب یا __~~green:پسودو پارانشیمی~~__ میباشد.
*((رنگیزههای نوری در گیاهان|پیگمانهای فتوسنتزی)) نظیر کلروفیلها ، __~~green:کاروتنها~~__ و __~~green:گزانتوفیلها~~__ در جلبکها وجود داشته و قارچها فاقد پیگمانتهای فتوسنتزی هستند.
*جلبکها از نظر روش تغذیهای در فرم اتوتروفند، در صورتی که قارچها هتروتروفند.
|
| *ماده ذخیرهای در جلبکها معمولا ((نشاسته)) است . در قارچها ماده ذخیرهای به صورت ((گلیکوژن)) میباشد.
| | *ماده ذخیرهای در جلبکها معمولا ((نشاسته)) است . در قارچها ماده ذخیرهای به صورت ((گلیکوژن)) میباشد.
|
| !ردهبندی جلبکها | | !ردهبندی جلبکها |
| چون شناسایی کلیه جلبکها بسیار مشکل است، از این رو آنها را طبق صفحات و مشخصات موروثی و خواص مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی در گروههایی چند (در 10گروه) قرار میدهند. | | چون شناسایی کلیه جلبکها بسیار مشکل است، از این رو آنها را طبق صفحات و مشخصات موروثی و خواص مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی در گروههایی چند (در 10گروه) قرار میدهند. |
| + |
|
| + |
| + | |
| + | | |
| + | {img src=img/daneshnameh_up/6/6e/algea.6.JPG} |
| + | |
| + | |
| + | | |
| !!ضوابط ردهبندی جلبکها | | !!ضوابط ردهبندی جلبکها |
- | *__((پیگمان|پیگمانها)) :__ مقادیر نسبی ، نوع ، ترکیب شیمیایی و انواع باز ترکیبی آنها. *__فرم خارجی :__ اندازه شکل ، وجود زواید و دیگر ساختمانها. *__شکل کلروپلاست یاکروماتوفو :__ فنجانیشکل ، ستارهای ، مشبک ، گرد ، مارپیچی و ... . *__مواد ذخیرهای :__ نوع و ترکیب شیمیایی مواد. *__تاژهبندی :__ ساختمان ، نوع تاژه ، تعداد ، آناتومی و چگونگی اتصال به سلول. *__دیواره سلولی :__ ساختمان دیواره سلولی و ترکیب شیمیایی آن. *__هسته :__ حضور یا عدم حضور یک هسته مشخص. *__بررسی کروموزومی :__ تعداد ، شکل و آرایش کروموزومها. *__چرخه زندگی و تولید مثل :__ نوع چرخه ، ((انواع روشهای تولید مثل جلبک|روشهای تولید مثل)) ، شکل اجسام تولید مثلی ، حضور یا عدم حضور تکثیر جنسی. *بررسی فیزیولوژیک جلبکها. *__بررسی زیستگاهها و دادههای اکولوژیک :__ به عنوان مثال ساکن آبهای شیرین ، دریایی و ... . براساس این ضوابط جلبکها را در 10 شاخه ((سیناوفتیا)) ، ((کلروفیتا)) ، ((کریزوفیتا)) ، ((کریپتوفیتا)) ، ((پیروفیتا)) ، ((اوگلنوفیتا)) ، ((باسیلاریوفیتا)) (دیاتومهها) ، ((رودوفیتا)) و فائوفیتا قرار میدهند. |
+ | *__~~green:پیگمانها:~~__ مقادیر نسبی ، نوع ، ترکیب شیمیایی و انواع باز ترکیبی آنها.
*__~~green:فرم خارجی:~~__ اندازه شکل ، وجود زواید و دیگر ساختمانها.
*__~~green:شکل ((کلروپلاست)) یا کروماتوفو:~~__ فنجانیشکل ، ستارهای ، مشبک ، گرد ، مارپیچی و ....
*__~~green:مواد ذخیرهای:~~__ نوع و ترکیب شیمیایی مواد.
*__~~green:تاژهبندی:~~__ ساختمان ، نوع تاژه ، تعداد ، آناتومی و چگونگی اتصال به ((سلول گیاهی|سلول)).
*__~~green:دیواره سلولی:~~__ ساختمان ((دیواره سلول گیاهی|دیواره سلولی)) و ترکیب شیمیایی آن.
*__~~green:هسته:~~__ حضور یا عدم حضور یک ((هسته سلول|هسته)) مشخص.
*__~~green:بررسی کروموزومی:~~__ تعداد ، شکل و آرایش ((کروموزوم|کروموزومها)).
*__~~green:چرخه زندگی و تولید مثل:~~__ نوع چرخه ، ((انواع روشهای تولید مثل جلبک|روشهای تولید مثل)) ، شکل اجسام تولید مثلی ، حضور یا عدم حضور تکثیر جنسی.
*__~~green:بررسی فیزیولوژیک جلبکها~~__
*__~~green:بررسی زیستگاهها و دادههای اکولوژیک:~~__ به عنوان مثال ساکن آبهای شیرین ، دریایی و ....
بر اساس این ضوابط جلبکها را در 10 شاخه سیانوفیتا ، کلروفیتا ، کریزوفیتا ، کریپتوفیتا ، پیروفیتا ، اوگلنوفیتا ، باسیلاریوفیتا (دیاتومهها) ، رودوفیتا و فائوفیتا قرار میدهند. |
| !پیگمانهای فتوسنتزی جلبکها | | !پیگمانهای فتوسنتزی جلبکها |
- | جلبکها شاخههای مختلف تفاوتهای اساسی از نظر رنگ نشان میدهند. تفاوت رنگ بین جلبکها معیار خوبی برای طبقه بندی اولیه آنهاست، ولی با توجه به اینکه رنگ نسبت به تغییرات محیطی حساس بوده و تغییر میکند. طبقه بندی دقیق تر باید بر اساس تجزیه پیگمانهای رنگی موجود در آنها انجام گیرد. سر گروه اصلی از مواد رنگی در جلبکها وجود دارد. کلروفیلها ، کارتنوئیدها ، بیلو پروتئینها یا فیکو بیلینها. |
+ | جلبکهای شاخههای مختلف تفاوتهای اساسی از نظر رنگ نشان میدهند. تفاوت رنگ بین جلبکها معیار خوبی برای طبقه بندی اولیه آنهاست. ولی با توجه به اینکه رنگ نسبت به تغییرات محیطی حساس بوده و تغییر میکند طبقه بندی دقیقتر باید بر اساس تجزیه پیگمانهای رنگی موجود در آنها انجام گیرد. سر گروه اصلی از مواد رنگی در جلبکها وجود دارد. کلروفیلها ، کارتنوئیدها ، بیلو پروتئینها یا فیکو بیلینها.
{img src=img/daneshnameh_up/7/70/algea.4.JPG}
|
|
| !مواد ذخیرهای در جلبکها | | !مواد ذخیرهای در جلبکها |
- | با توجه به اینکه مراحل اولیه تثبیت {TEX()} {CO_2} {TEX} در تمام ((موجودات فتوسنتزی)) تقریبا یکسان است. بنابراین محصولات اولیه ((عمل فتوسنتز)) در تمام جلبکها مشابه میباشد. ولی به علت تجمع مواد غیر محلول در طول مدت زمان طولانی ، نوع محصولات یعنی مواد سنتز شده از یک گروه به گروه دیگر فرق میکند و مشکل است به عنوان معیار طبقهبندی قرار بگیرد. از ترکیباتی که به عنوان مواد ذخیرهای مطرح میگردند، ((ی کای|پلی ساکاریدها)) از ارزش تاکسونومیکی بیشتری برخوردارند. ((ترکیبات قندی)) ، ((چربی|چربیها)) و ((پروتئین|پروتئینها)) در ردیف مواد ذخیرهای قرار میگیرند. از ترکیبات شیمیایی با اهمیت در تاکسونومی جلبکها میتوان به ((نشاسته)) ، ((نو گلیسیرید)) ، ((گالاکتوزید)) و ((فلوئورویدوسید)) اشاره کرد. چربیها در تعدادی از جلبکها ذخیره میگردند. نسبت چربی به دیگر مواد ذخیرهای بطور قابل ملاحظهای تغییر میکند. به عنوان مثال کلروفیتا مقادیر بیشتری ((کربوهیدرات)) ذخیره میکند. در صورتیکه در ((کریزوفیتا)) و ((باسیلاریوفیتا)) مقادیر ذخیره چربی بیشتر است. ولی مقدار چربی ذخیرهای با توجه به شرایط محیطی تغییر میکند. بنابر این نمیتواند به عنوان ضابطهای در طبقهبندی قرار گیرد. |
+ | با توجه به اینکه مراحل اولیه تثبیت {TEX()} {CO_2} {TEX} در تمام موجودات فتوسنتزی تقریبا یکسان است. بنابراین محصولات اولیه ((فتوسنتز|عمل فتوسنتز)) در تمام ((جلبک|جلبکها)) مشابه میباشد. ولی به علت تجمع مواد غیر محلول در طول مدت زمان طولانی ، نوع محصولات یعنی مواد سنتز شده از یک گروه به گروه دیگر فرق میکند و مشکل است به عنوان معیار طبقهبندی قرار بگیرد. از ترکیباتی که به عنوان مواد ذخیرهای مطرح میگردند، ((کربیاه|پلی ساکاریدها)) از ارزش تاکسونومیکی بیشتری برخوردارند. ترکیبات قندی ، ((چربی|چربیها)) و ((پروتئین|پروتئینها)) در ردیف مواد ذخیرهای قرار میگیرند.
از ترکیبات شیمیایی با اهمیت در تاکسونومی جلبکها میتوان به ((نشاسته)) ، ((طبه ندی چربیها|گلیسیریدها)) ، __~~green:گالاکتوزید~~__ و __~~green:فلوئورویدوسید~~__ اشاره کرد. چربیها در تعدادی از جلبکها ذخیره میگردند. نسبت چربی به دیگر مواد ذخیرهای بطور قابل ملاحظهای تغییر میکند. به عنوان مثال ((جلبکهای سبز|کلروفیتا)) مقادیر بیشتری ((کربوهیدراتها|کربوهیدرات)) ذخیره میکند. در صورتی که در __~~green:کریزوفیتا~~__ و __~~green:باسیلاریوفیتا~~__ مقادیر ذخیره چربی بیشتر است. ولی مقدار چربی ذخیرهای با توجه به شرایط محیطی تغییر میکند. بنابر این نمیتواند به عنوان ضابطهای در طبقهبندی قرار گیرد. |
| !تاژهبندی | | !تاژهبندی |
- | تاژکها در جلبکها دارای ساختمان میکروتوبولی بوده و اغلب از طرح 9+2 تبعیت میکنند. در جلبکها نیز ((تاژک)) دارای جسم قاعدهای یا ((کینه توزوم)) میباشد که در استحکام ، حرکت و رشه تاژک نقش مؤثری دارد. |
+ | تاژکها در جلبکها دارای ساختمان میکروتوبولی بوده و اغلب از طرح 9+2 تبعیت میکنند. در جلبکها نیز ((تاژک)) دارای جسم قاعدهای یا کینه توزوم میباشد که در استحکام ، حرکت و رش تاژک نقش مؤثری دارد. |
| !!انواع تاژکهای متداول | | !!انواع تاژکهای متداول |
- | *__تاژک ساده :__ تاژکی است که باریک و بلند بوده و قطر آن از ابتدا به انتها یکسان میباشد. *__تاژک آکرونماتیک یا شلاقی :__ باریک و بلند بوده و از قطر آن به طرف انتها کاسته میشود. این تاژک در ((کلروفیتا)) ، ((گزانوفیتا)) و ((پیروفیتا)) دیده میشود. *__تاژک پلرونماتیک :__ تاژکی است که دارای کرکهای جانبی میباشد و در پیوفیتا دیده میشود. *__تاژک پانتونماتیک :__ این نوع تاژکها دارای کرکهایی هستند که در دو جهت مخالف هم قرار میگیرند. در ((اوگلنوفیتا)) ، ((فائوفیتا)) ، ((کریپتوفیتا)) ، ((فائوفیتا)) و گزانتوفیتا دیده میشود. *__تاژک استیونماتیک :__ این نوع تاژه دارای کرکهای یک جانبی میباشد. |
+ | *__~~green:تاژک ساده:~~__ تاژکی است که باریک و بلند بوده و قطر آن از ابتدا به انتها یکسان میباشد.
*__~~green:تاژک آکرونماتیک یا شلاقی:~~__ باریک و بلند بوده و از قطر آن به طرف انتها کاسته میشود. این تاژک در ((جلبکهای سبز|کلروفیتا)) ، گزانوفیتا و پیروفیتا دیده میشود.
*__~~green:تاژک پلرونماتیک:~~__ تاژکی است که دارای کرکهای جانبی میباشد و در پیوفیتا دیده میشود.
*__~~green:تاژک پانتونماتیک:~~__ این نوع تاژکها دارای کرکهایی هستند که در دو جهت مخالف هم قرار میگیرند. در اوگلنوفیتا ، فائوفیتا ، کریپتوفیتا ، فائوفیتا و گزانتوفیتا دیده میشود.
*__~~green:تاژک استیونماتیک:~~__ این نوع تاژه دارای کرکهای یک جانبی میباشد.
{img src=img/daneshnameh_up/5/5d/algea.5.JPG}
|
|
| !ساختمان شیمیایی دیواره سلولی جلبکها | | !ساختمان شیمیایی دیواره سلولی جلبکها |
- | دیواره سلولی در جلبکها یک ساختمان دولایه است. لایه درونی محکم و ((ساختمان میکروفیبریلی)) دارد. در صورتیکه دیواره خارجی ژلاتینی و بیشکل است. تفاوت شیمیایی دیواره سلولی ، تعیین کننده ((وضعیت تاکسونومیکی)) در جلبکهاست. لایه داخلی و خارجی دیواره سلولی از نظر ترکیب شیمیایی از پلی ساکاریدهایی نظیر ((سلولز)) و ((پکتینو موسیلاژ)) تشکیل مییابد. ممکن است مقادیری از چربی و مواد پروتئینی نیز در ساختار دیواره وجود داشته باشند. در برخی از جلبکها ممکن است دیواره آغشته به کیتین ، ((سیلیس)) ، ((آهن)) و ((کلسیم)) باشد. مواد تشکیلدهنده لایه داخلی دیواره سلولی غیر قابل حل در آب است، در صورتیکه لایه خارجی دیواره سلولی به آسانی در آب گرم حل میگردد. معمولی ترین ترکیب شیمیایی موجود در هر دیواره سلولی سلولز است. مطالعات توسط ((پراش اشعه ایکس)) دو نوع از سلولز را در جلبکها مشخص میسازد. سلولز نوع اول یا ((سلولز گیاهی|سلولز گیای لی)) کلادوفورا یافت میشود. سلولز نوع دوم در ((اولوا)) ، ((اولوم ایکس)) و احتمالا سایر جلبکها وجود دارد. پکتین در دیواره گزانتوفیتا وجود دارد. از دیگر ترکیبات شیمیایی گزارش شده در ساختمان شیمیایی جلبکها میتوان به همی سلولز ، ((گلوکز)) ، گالاکتوز ، ژلوز ، آرابینوز و ...اشاره کرد. |
+ | دیواره سلولی در جلبکها یک ساختمان دو لایه است. لایه درونی محکم و ((سلولز|ساختمان میکروفیبریلی)) دارد. در صورتی که دیواره خارجی ژلاتینی و بیشکل است. تفاوت شیمیایی دیواره سلولی ، تعیین کننده وضعیت تاکسونومیکی در جلبکهاست. لایه داخلی و خارجی دیواره سلولی از نظر ترکیب شیمیایی از پلی ساکاریدهایی نظیر ((سلولز)) و __~~green:پکتینو موسیلاژ~~__ تشکیل مییابد. ممکن است مقادیری از چربی و مواد پروتئینی نیز در ساختار دیواره وجود داشته باشند. در برخی از جلبکها ممکن است دیواره آغشته به کیتین ، ((سیلیس)) ، ((آهن)) و ((کلسیم)) باشد.
مواد تشکیلدهنده ((دیواره سلول گیاهی|لایه داخلی دیواره سلولی)) غیر قابل حل در آب است، در صورتی که لایه خارجی دیواره سلولی به آسانی در آب گرم حل میگردد. معمولیترین ترکیب شیمیایی موجود در هر دیواره سلولی سلولز است. مطالعات توسط ((اشعه ایکس|پراش اشعه ایکس)) دو نوع از سلولز را در جلبکها مشخص میسازد. سلولز نوع اول یا سلولز گیاهی عای ((جلبکهای ز|کلادوفورا)) یافت میشود. سلولز نوع دوم در __~~green:اولوا~~__ ، __~~green:اولوم ایکس~~__ و احتمالا سایر جلبکها وجود دارد. __~~green:پکتین~~__ در دیواره گزانتوفیتا وجود دارد. از دیگر ترکیبات شیمیایی گزارش شده در ساختمان شیمیایی جلبکها میتوان به همی سلولز ، ((گلوکز)) ، گالاکتوز ، آرابینوز و ... اشاره کرد. |
| !مباحث مرتبط با عنوان | | !مباحث مرتبط با عنوان |
- | *((وگلنوفیا)) *((ولو)) *((الوم ایکس)) *((باسیاریفیا)) *((یفیتا)) />*((ردویتا)) *((ساختما یکوفیریلی)) *((یاوفتیا)) *((سلولز قارچی)) *((سلولز گیاهی)) *((فیتا)) />*((کیین)) *((کیپتوفیتا)) />*((کیزفیا)) *((کروفیتا)) *((وجودا فوسنی)) *((وضعی اکسونومیکی))
|
+ | *((لک)) *((لکای سبز)) *((جلبکهای ر)) *((جکای هو ای)) *((زیستگای لکا)) *((سلولز)) *((سلول گیاهی)) *(( نی کا)) *((اچ نی)) *((گیه ناسی)) |