جایگاه شمال مغناطیسی

دید کلی

چرا شمال مغناطیسی در قطب شمال نیست؟
کسانی که می‌خواهند به قطب شمال بروند، باید هنگام استفاده از قطب نما به یاد داشته باشند که قطب شمال منطبق بر شمال مغناطیسی نیست، در غیر این صورت به مقصد نخواهندرسید.

قطب های مغناطیسی زمین

داشتن دو قطب شمال عجیب و حیر آور تصور می شود، ولی کره زمین یک قطب شمال جغرافیایی و یک قطب شمال مغناطیسی دارد. قطب شمال جغرافیایی در انتهای محوری فرضی واقع است که زمین به دور آن می چرخد. در انتهای دیگر این محور قطب جنوب قرار گرفته است.

منشا وجودی میدان مغناطیسی زمین

چرخش زمین باعث ایجاد حرکاتی در هسته خارجی (که مذاب است) می شود. این حرکات یک میدان مغناطیسی بزرگ به وجود می آورد که در شمال و جنوب مغناطیسی متمرکز می شود.
موقعیت جغرافیایی قطبهای مغناطیسی زمین:

• شمال مغناطیسی زمین در جزیره ای واقع در شمال کانادا ، در فاصله 2570 کیلومتری قطب شمال جغرافیایی ، قرار دارد.
• قطب جنوب مغناطیسی در همین فاصله از قطب جنوب جغرافیایی ، واقع است.

تغییرات قطب های مغناطیسی زمین

• قطب های مغناطیسی زمین ثابت نیستند و هر ساله اندکی تغییر می کنند. میزان این تغییرات در فصول مختلف سال ، متفاوت است. بیشترین تغییرات در فصول گرم مشاهده شده است.
• دریا نوردان با استفاده از این تغییرات اندک می توانند، به کمک قطب نما راه خود را پیدا کنند. زیرا عقربه قطب نما همیشه قطب شمال مغناطیسی را نشان می دهد.

پدیده های حاصل از تغییرات قطب های مغناطیسی زمین :

• توفان مغناطیسی : در اثر تغییرات ناگهانی میدان مغناطیسی زمین آشفتگر مغناطیسی ایجاد می گردد که به دوره S110 فعالیت خورشیدی مربوط بوده و توفان مغناطیسی نام دارد.

تله مغناطیسی : هرگاه ذرات با سرعت پایین وارد میدان مغناطیسی زمین شود تحت تغییرات آن شروع به نوسان می کنند اگر سرعت مجاز لازم را برای فرار از پتانسیل میدان نداشته باشند در آن گرفتار می شوند که به این پدیده تله مغناطیسی گویند.

• کمربندهای تشعشعی وان آلن : تابش تله ای و تله مغناطیسی حاصل از آشوب میدان مغناطیسی زمین حفاظ مغناطیسی در اطراف زمین ایجاد می کند که علاوه از گیراندازی ذرات نقش حفاظتی را در برابر تابش ها ایفا می کنند این لایه ها که در اطراف زمین شکل می گیرند به کمربندهای تشعشعی وان آلن معروف هستند.