||تکامل تدریجی و سرنوشت یک ((ستاره)) منفرد بستگی به ترکیب اولیه آن ستاره و نیز ((جرم)) مواد موجود در آن دارد. قبل از بحث تولید عناصر در ستارگان ، توجه اساسی به چگونگی تکامل ستارگان ضروری است، چرا که فرآیند تکامل ستاره‌ای مرتبط با بوجود آمدن عناصر است.||
!جمعیت ستارگان
پس از ((انفجار بزرگ|مهبانگ)) ، ماده جهان از نقطه انفجار در تمام جهات به خارج پاشیده شد. ناپایداریهای مختلف باعث ناهمگنی در مواد اولیه شده و نیروی سخت ثقل ، سطوح چگالتر را به شروعهای ((کهکشانها)) کشاند. در میان کهکشانها ، ناپایداریهای دیگری موجب بوجود آمدن ابرهای بزرگی از H و He برای شروع انعقاد در ستارگان گردید. با نزدیکتر شدن ماده به طرف مرکز ثقل ((ستاره پروتونی)) (Proton Star) گرما حاصل شده است. سرانجام ، دانسیته ماده به اندازه کافی بالا رفته و دماهای بسیار زیاد برای شروع ((گداخت هسته‌ای|گداخت)) جهت تولید ((منشا انرژی ستارگان|انرژی ستارگان)) بدست آمده است.
!!نسل اول ستارگان
اولین نسل ستارگان تشکیل شده به نام ستارگان جمعیت III خوانده می‌شوند. آنها بسیار سنگین و اساسا حاوی He ، H و دارای عمرهای نسبتا کوتاه هستند. ((واکنشهای هسته‌ای)) که در این ستارگان انجام گرفت، عناصر جدیدی را بوجود می‌آورد که در نتیجه سوخت لازم برای سنتز هسته‌ای در نسلهای بعدی ستارگان تأمین گردد. در حال حاضر از ستارگان جمعیت III در کهکشان ما ، وجود ندارد.
!!نسل دوم ستارگان
نسل بعدی ستارگان تشکیل شده تحت عنوان ستارگان جمعیت II ، مشابه حالت ستارگان جمعیت III ولی به مواد متفاوت حیات خود را شروع کردند. بجای فقط He و H ، ستارگان جمعیت II همچنین دارای تقریبا یک درصد عناصر سنگینتر مانند ((کربن)) و ((اکسیژن)) بودند.
!!نسل سوم ستارگان
نسل سوم ستارگان به نام جمعیت I دارای 5 - 2 درصد عناصر سنگینتر از He و H هستند. ((خورشید)) ، مثالی از یک ستاره جمعیت I است.
!تکامل یک ستاره
گفتیم که تکامل تدریجی یک ستاره بستگی به ترکیب اولیه آن ستاره و جرم مواد آن دارد. خورشید ما ، ستاره‌ای زرد و نسبتا با جرم کم ، به عنوان مرجع است. یک ستاره ، در طی مدت زیادی از عمر خود در ترتیب اصلی قرار می‌گیرد. برای یک ستاره با جرم خورشید ، این مدت تقریبا 10 میلیارد سال است. ستاره‌های با جرم کمتر مدت زیادتری در آن قرار می‌گیرند، چرا که آنها ((سوخت هسته‌ای)) خود را با میزان و سرعت کمتری می‌سوزانند. ستارگان با جرم بسیار بالا سریعتر تکامل پیدا می‌کنند. ستاره ای با جرم تقریبا 20 برابر جرم خورشید ، تنها به مدت چند میلیون سال در ترتیب اصلی قرار می‌گیرد.

((کوتوله سفید|کوتوله‌های سفید)) ستاره‌هایی هستند که تدریجا خنک شده ، روشنایی آنها کمتر شده و به آرامی می‌میرند. ستاره‌هایی سفید که به آخر عمر خود نزدیک می‌شوند، از ترتیب اصلی به سمت ناحیه ((غولهای سرخ)) حرکت می‌کنند و پس از این فاز ، سرنوشت ستاره بستگی به جرم اولیه آن دارد. ستاره‌های با جرمهای پایینتر (کمتر از 4/1 برابر جرم خورشیدی) __کوتوله‌های سفید__ (__White dwarfs__) را تشکیل می‌دهند. ستاره‌های سنگینتر سرنوشتی متفاوت و تماشایی‌تر دارند. بجای سرد شدن آرام ، آنها به صورت یک ((نواختر)) یا ((ابر نواختر)) منفجر می‌شوند. قلب ستاره که پس از انفجار باقی می‌ماند یا به صورت یک ((ستاره نوترونی)) (برای ستارگان با اجرام 3 - 4/1 برابر جرم خورشید یا بیشتر) ظاهر می‌گردد.
!مباحث مرتبط با عنوان
*((ابر نواختر))
*((تحولات ستاره))
*((رمبش ستاره))
*((زندگی ستاره))
*((ستاره پروتونی))
*((ستاره دنباله‌دار))
*((ستاره نوترونی))
*((سنتز هسته‌ای ستاره‌ای))
*((سنتز هسته‌ای نخستین))
*((سنگهای آسمانی))
*((سیاهچاله‌‌ها))
*((غولهای سرخ))
*((کهکشانها))
*((کوتوله سفید))
*((مرگ ستاره))
*((منشا انرژی ستارگان))
*((مواد بین ستاره‌ای))