اطلاعات اولیه
بسیاری از
فلزات را میتوان به روشهای مکانیکی مثلا با گردهای ساینده ( مانند
ماسه و غیره ) و
پشم فولادی ( سیم ظرف شویی ) و براده مسی و یا روی و با
پارچه پنبهای که دارای
سیم مسی باشد و نظیر آنها پاک نمود. در ضمن میتوان برای پاک کردن فلزات از روشهای شیمیایی نیز استفاده کرد.
طلای خالص بر اثر عوامل جوی تغییری نمیکند فقط ممکن است به مرور سطح آن کثیف شود. اما از آنجائیکه طلای خالص برای تهیه زینت آلات و ظروف و غیره نرم است معمولا
آلیاژ آنرا با
نقره و یا
مس استعمال مینمایند. فلزات نقره و مس موجود در این آلیاژها بر اثر هیدروژن سولفوره و گوگرد و برخی از ترکیبات جامد و یا محلول گوگرد بمرور تولید سولفور نقره و سولفور مس که سیاه رنگ است مینمایند. در نتیجه
آلیاژ طلا با گذشت زمان بر اثر تاثیر
مواد شیمیایی و
عرق بدن و گازهای مضره و لوازم آرایشی و پودر و غیره کم و بیش تیره میگردد.
طریقه پاک کردن اجسام طلایی بدون جلا
240 گرم
جوش شیرن و 100 گرم
کلرور دولشو و 60 گرم
نمک طعام را در یک لیتر
آب مقطر حل میکنند و آنگاه آنرا گرم مینمایند و اجسام طلایی را در آن قرار میدهند تا کاملا با جلا گردند آنگاه با آب مکرر این اجسام را میشویند و با مالیدن
خاک اره گرم به آن خشک مینمایند. ممکن است اجسام طلایی را که زیاد کثیف نشدهاند را با شستن بوسیله
آب صابون و خشک نمودن با خاک اره پاک نمود.
نقره را باید مخصوصا در مقابل
گوگرد و ترکیبات گوگردی حفظ نمود زیرا با آنها ترکیب تولید سولفید نقره مینماید که سیاه رنگ میباشد. اگر کارد و چنگال نقرهای با غذاهای تخم مرغدار و ماهیدار و غیره تماس پیدا کنند بمرور یک قشر زرد تا قهوهای زشت از سولفور نقره روی آنرا میپوشاند، کارد و چنگال نقرهای و یا آب نقرهدار را نباید گذاشت تا با پشم سفید تماس حاصل نمایند زیرا معمولا
پشم را بوسیله ترکیبات گوگردی سفید مینمایند.
طریقه پاک کردن نقره
برای پاک کردن نقره میتوان از
آمویناک) ، ((خاکستر سیگار ، محلول گرم و غلیظ براکسی ، محلول 7%
پتواوره ، محلول 10%
اسید سولفوریک ،
صابون پاک کننده نقره ، گرد پاک کننده نقره ، مایع پاک کننده نقره ،
محلول سیانور پتاسیم ، گرد کربنات سدیم و یا پتاسیم و جوش شیرین استفاده نمود.
اپاک کردن فلز قلع
آلات و ادوات قلعی را برای پاک کردن در آب کربنات سدیمدار میگذارند سپس آنرا با گیاه معروف به نام دم اسب که قبلا بوسیله محلول کربنات سدیم نرم شده است سیلیسیک میباشد و نا پاکیهای روی قلع را که قبلا بوسیله محلول
کربنات سدیم نرم شده است جدا میسازند.
برای پاک کردن قلع می توان از
ماسه سفید که قبلا قدری اسید اسیتیک به آن زده شده نیز استفاده نمود. پس از پاک نمودن محل محل پاک شده را با
اکسیژن یک کهنه خشک صیقلی کرد.
با مالیدن یک کهنه که با اسید اسیتیک و یا اسید سولفوریک رقیق تر شده بر روی
مس میتوان زنگ آنرا پاک نمود. ولی بعدا باید بقیه اسید را از روی مس پاک کرد و گر نه از رنگ مس اکسید مس میباشد که بر اثر اسید تبدیل به
نمک شده زود پاک میگردد.
اگر لکه زنگی روی آهن و فولاد باشد میتوان آنرا با سایئدن بوسیله قدری نرمه سنگ و روغن پاک نمود. البته اگر از گردها و مایعات پاک کننده فروشی در دسترس باشد عمل آسانتر میشود. اغلب اتفاق میافتد. با قدری
نفت و یک کهنه میتوان زنگ را پاک کرد.
برای ساییدن و و پاک کردن آلومینیم یک سیمهای مخصوص (سیم ظرف شویی) بکار میبرند. با سیم برنزی و گرد سنگ پا و صابون و کربنات کلسیم نرم و غیره هم میتوان آلومینیم را پاک نمود با محل براکس که کمی
آمونیاک به آن افزوده شده همچنین با محلول سرکه و اسیدهای آلی رقیق هم میتوان آلومینیم را پاک کرد. از آنجایی که اسید کلریدریک و سود سوزان رقیق و کربنات سدیم و محلول
جوش شیرین ، آلومینیم را هر چه ناپاک تر باشد بیشتر میخورند نباید با این محلولها ظروف آلومینیمی را پاک نمود.
آگر ظروف آلومینیمی
غذاهای آهندار مثل
اسفناج بپزند روی آلومینیم رسوب آهن که سمی نیست مینشیند اگر
غذای اسیدی در این ظرف بپزند این رسوب آهن دو مرتبه از بین میرود.
پاک کردن مرمر
اگر لکه جوهر روی مرمر بیافتد میتوان آنرا با هیدرواکسالات C
2O
4HK پاک کرد. برای پاک کردن چربی از روی مرمر مخلوط
بنزین و
اکسید منیزیم بکار میبرند. سایر ناپاکیها مرمر را هم میتوان با
نفت ،
روغن ترپانتین ، محلول
کربنات سدیم ،
سنگ پا ،
آب اکسیژنه ، محلول رقیق
آمونیاک و کلرور دوشو پاک نمود. برای پاک کردن مجسمههای مرمری یک خمیری از اکسید منیزیم و تترکلرورکربن بضخامت یک سانتیمتر روی آن را میمالند آنگاه پس از پاک کردن با قلم مو آب اکسیژنه 3% روی آن میزنند. برای پاک کردن مرمر نباید اسید بکار برد زیرا مرمر بر اثر اسید حل شده تولید اینورید کربنیک میکند. (مرمر کربنات کلسیم است)
برای پاک کردن لینولئوم باید با
آب صابون نیمه گرم و ماهوت پاک کن آنرا خوب شست و سپس با
واکس مخصوص لینولئوم آنرا واکس زد. از آنجائیکه در ساختمان لینولئوم
روغن کتان بکار رفته نباید برای تمیز کردن آن از اجسامی که حلال روغن هستند مانند کربنات سدیم و صابون کربنات سدیمدار و سود سوزان و نظیر اینها استفاده نمود.
پاک کردن چرم
دستکشهای چرمی را بوسیله یک گلی که از مخلوط کردن 350 گرم کلرور دوشو و 450 گرم
صابون ریز شده و 30 گرم مایع آمونیاک و 600 گرم آب درست میکنند پاک مینمایند در این مخلوط مخصوصا کلرور دوشو وظیفه از بین بردن کثافات را دارد. آمونیاک و صابون نیز چربیهای چسبیده به چرم را حل میکنند. ممکن است چرم را با مخلوطی از یک قسمت روغن ترپانتین و دو قسمت بنزین و یا
آب که به آن یک سوم قسمت آمونیاک افزوده شده پاک نمود. لکههای تازه مرکب را از روی چرم با اسید سیتریک (
جوهر لیمو ) پاک میکنند.
مباحث مرتبط با عنوان