|
|
عمومی |
نام, علامت اختصاری, شماره | Tellurium, Te, 52 |
گروه شیمیایی | شبه فلزs |
گروه, تناوب, بلوک | 16 «VIA), 5 , p |
جرم حجمی, سختی | 6240 kg/m3, 2.25 |
رنگ | خاکستری نقره ای درخشان
|
خواص اتمی |
وزن اتمی | 127.60 amu |
شعاع اتمی (calc.) | 140 (123)pm |
شعاع کووالانسی | 135 pm |
شعاع وندروالس | 206 pm |
ساختار الکترونی | Kr]4d10 5s2 5p4] |
e- بازای هر سطح انرژی | 2, 8, 18, 18, 6 |
درجه اکسیداسیون «اکسید) | ±2, 4, 6 (ضعیف اسیدic) |
ساختار کریستالی | شش گوش |
خواص فیزیکی |
حالت ماده | جامد غیر مغناطیسی) |
نقطه ذوب | 722.66 K (841.12 °F) |
نقطه جوش | 1261 K (1810 °F) |
حجم مولی | 20.46 ש»10-6 ««متر مکعب بر مول |
گرمای تبخیر | 52.55 kJ/mol |
گرمای هم جوشی | 17.49 kJ/mol |
فشار بخار | 23.1 Pa at 272.65 K |
سرعت صوت | 2610 m/s at 293.15 K |
متفرقه |
الکترونگاتیویته | 2.1 «درجه پاولینگ) |
ظرفیت گرمایی ویژه | 202 J/«kg*K) |
رسانائی الکتریکی | 200 /m اهم |
رسانائی گرمایی | 2.35 W/«m*K) |
1st پتانسیل یونیزاسیون | 869.3 kJ/mol |
2nd پتانسیل یونیزاسیون | 1790 kJ/mol |
3rd پتانسیل یونیزاسیون | 2698 kJ/mol |
4th پتانسیل یونیزاسیون | 3610 kJ/mol |
5th پتانسیل یونیزاسیون | 5668 kJ/mol |
6th پتانسیل یونیزاسیون | 6820 kJ/mol |
7th پتانسیل یونیزاسیون | 13200 kJ/mol |
پایدارترین ایزوتوپها |
|
SI واحدهای STP استفاده شده مگر آنکه ذکر شده باشد. |
|
تلوریم
عنصر شیمیایی است که در
جدول تناوبی با نشان Te و
عدد اتمی 52 قرار دارد. تلوریم که شبه فلزی شکننده و سفیـــد نقره ای شبیه
قلع می باشد ، از نظر شیمیایی همانند
سلنیم و
گوگرد است.از این عنصر بیشتر در
آلیاژها و بعنوان یک
نیمه هادی استفاده می شود.
خصوصیات قابل توجه
تلوریم عنصر نسبتا" کمیابی است و از نظر شیمیایی جزو خانواده
اکسیژن ،
گوگرد ، سلنیم و
پلونیم (
chalcogens) محسوب می شود.
تلوریم در حالت
بلوری به رنگ سفید نقره ای و در حالت خالص خود دارای درخشش فلزی است. تلوریم شبه فلزی شکننده است که به راحتی له می شود. تلوریم غیر متبلور را بوسیله جداسازی آن از محلول دارای تلوریم یا
اسید تلوریک بدست می آورند. بهر حال در این باره که آیا این شکل تلوریم واقعا" غیر بلورین است یا از بلورهای بسیار کوچک تشکیل شده اختلافاتی وجود دارد. تلوریم
نیمه هادی p-type است که در شرایط خاص و براساس پیوند
اتمی، رسانایی بیشتری را نشان داده است.
چون از نظر شیمیایی مانند
سلنیم و
گوگرد است رسانایی این عنصر در صورت مواجهه با نور تاحدی افزایش می یابد. تلوریم را می توان به
مس ،
طلا ،
نقره ،
قلع و فلزات دیگر اضافه کرد.در صورت سوختن در هوای عادی شعله هایی به رنگ آبی مایل به سبز ایِجادمی کند که نتیجه آن تولید اکسید تلوریم است . این عنصر در حالت مذاب موجب فرسایش مس ،
آهن و
فولاد ضد زنگ می گردد.
کاربردهــــــا
از این عنصر بیشتر برای ساخت
آلیاژ با فلزات دیگر استفاده می شود. آنرا به
سرب اضافه کرده تا استحکام و دوام آنرا افزایش داده و تاثیر فرسایشی
اسید سولفوریک را بر آن کاهش دهند.افزودن تلوریم به فولاد ضد زنگ و مس باعث افزایش کارآمدی آنها می گردد. سایر کاربردها :
- برای کنترل سرما بصورت چدن آلیاژ می شود.
- در سرامیکها کاربرد دارد.
- تلوریم بیسموت در وسایل ترموالکتریک بکار می رود.
تلوریم همچنین در کلاهکهای انفجاری مورد استفاده بوده و دارای کاربردهاب بالقوه در پهنه های آفتابگیر تلوریم
کادمــــــــیم می باشد. بخشی از راندمان بالای تولید برق
سلولهای خورشیدی مربوط به استفاده از این ماده می باشد اما در عمل هنوز از این کاربرد استقبال نشده است.
تاریخچـــــه
تلوریم (در
زبان لاتین tellus به معنی زمین) در سال
1782 بوسیله
Franz Joseph Muller von Reichstein در
رومانی کشف شد. سال
1798Martin Heinrich Klaproth کسیکه قبلا" آنرا جدا کرده بود این عنصر را نامگذاری کرد.
دهه 70 دوران رونق کاربردهای ترموالکتریک تلوریم و نیز کاربرد آن در فولاد غیر ماشینی بود که کاربرد عمده آن دوران محسوب می شد.
پیدایــــــــش
تلوریم گاهی اوقات به شکل خالص یافت می شود اما اغلب بصورت تلورید
طلا (
کالاوریت) و در ترکیب با سایر فلزات دیده می شود.منبع اصلی تلوریم رسوبات
آند است که در خلال تصفیه الکترولیزی
مس جوشدار بوجود می آید.
تلوریم به میزان تجاری و غیر سمی معمولا" به صورت پودر mesh200- عرضه می شود ولی بصورت تخته ای ، شمش، لوله ای یا گرد نیز موجود است. قیمت هر پوند تلوریم در سال 2000 معادل 14
دلار آمریکا بود.
ترکیبات
تلوریم در گروه
گوگرد و
سلنیم قرار دارد و ترکیباتی مشابه آنها می سازد. ترکیب با فلز یا هیدروژن و یونهای مشابه یک
تلورید نامیده می شود. تلوریدهای
طلا و
نقره کانه های خوبی به حساب می آیند.
ایزوتوپهــــــــا
برای تلوریم 30 ایزوتوپ با
جرمهای اتمی بین 108 تا 137 شناسایی شده است. تلوریم طبیعی دارای 8 ایزوتوپ است ( در جدول سمت راست لیست آن وجود دارد).
هشدارهــــــــا
افرادی که در معرض 01/0 میلی گرم یا کمتر تلوریم درهرمتر مکعب هوا قرار می گیرند با بویی شبیه بوی
سیر مواجه می شوند. تلوریم و ترکیبات آن را باید
سمی انگاشت و با کمال احتیاط با آنها رفتار کرد.
منبع
پیوندهای خارجی