تاریخچه ی:
تعاریف و اصطلاحات مرسوم نیرو
تفاوت با نگارش: 2
| - | !((نیروی الکتریکی)) | |
| - | نیروی الکتریکی یک ((نیروهای بنیادیی|نیروی بنیادی)) است و از ((بار الکتریکی)) مایه می‌گیرد. این نیرو ممکن است جاذبه (وقتیکه دو بار الکتریکی غیر همنوع هستند) یا دافعه (وقتیکه دو بار الکتریکی همنوع هستند) باشد و مقدار آن با حاصل ضرب دو بار الکتریکی نسبت مستقیم و با مجذور فاصله دو بار الکتریکی نسبت معکوس دارد و رابطه آن در دستگاه SI بصورت F=q<sub>1</sub>q<sub>2</sub>/4пε<sub>0</sub>r<sup>2</sup> نوشته می شود. | |
| - | !((نیروی الکترواستاتیک)) | |
| - | هنگامیکه اجسام بادار ساکن باشند، در اینصورت نیروی الکتریکی را که بر یکدیگر وارد می‌کنند، نیروی جاذبه یا دافعه الکترواستاتیک است و به اختصار آن را ((نیروی کولمبی)) می‌گویند. | |
| - | !((نیروی جاذبه نیوتنی)) | |
| - | نیروی جاذبه موجود بین اجسام یک نیروی بنیادی است و از جرم مایه می‌گیرد و تعداد آن با حاصلضرب در جرم نسبت مستقیم و با مجذور فاصله دوجرم از یکدیگر نسبت معکوس دارد و رابطه آن بصورت F=G MM’/d<sup>2</sup> نوشته می‌شود که در آن G ((ثابت جهانی گرانش)) بوده و مقدار آن برابر 10<sup>-11</sup> Nm<sup>2</sup>/Kg<sup>2</sup>×6.673 نیوتن متر مربع بر مجذور کیلوگرم می‌باشد. این نیرو را به اختصار نیروی جاذبه نیوتنی می‌گویند. | |
| - | !((نیروی اصطکاک)) | |
| - | اگر جسمی بجرم m را در روی یک میز افقی دراز ، پرتاب کنیم، سرانجام متوقف می‌شود. این گفته به این معنی است که جسم هنگام حرکت تحت اثر شتاب میانگین a که جهتش در خلاف جهت حرکت است قرار می‌گیرد. و هرگاه جسمی در یک چارچوب لخت شتاب بگیرد همواره نیرویی مطابق ((قانون دوم نیوتن)) به حرکت آن وابسته می‌کنیم، نیرویی که در اینجا شتاب ’a را در خلاف جهت حرکت جسم ایجاد کرده و موجب توقف جسم می‌گردد، نیروی اصطکاک گویند. | |
| - | !((نیروی لخت)) | |
| - | معمولا در حرکت اجسام ، چارچوبهای مرجع که برای بررسی این حرکتها در نظر می‌گیریم، لخت هستند. اگر چنانچه بجای چارچوب لخت از یک چارچوب نالخت استفاده کنیم، در اینصورت باید از نیروهای غیر نیونی یا نیروهای لختی استفاده کنیم. بر خلاف نیروهای نیوتنی ، این نیروها را نمی‌توان به یک جسم مشخص در محیط ذره مورد نظر وابسته دانست. همچنین اگر ذره را از یک چارچوب مرجع لخت مشاهده کنیم، نیروهای لختی ناپدید می‌شوند. پس در واقع این نیروها را نوعی نیروی مجازی می‌توان در نظر گرفت که در انتقال از یک چارچوب لخت به یک چارچوب نالخت ظاهر می‌شوند. | |
| - | !((نیروی گریز از مرکز)) | |
| - | از جمله نیروهای لختی می‌توان نیروی گریز از مرکز را نام برد. اگر ((حرکت دایروی)) یک ذره را از دید ناظری که روی یک صفحه چرخان در یک چارچوب مرجع نالخت که به همراه ذره می‌چرخد بررسی کنیم، در اینصورت این ناظر ذره را ساکن می‌بینید. اما اگر این ذره را اندکی در امتداد شعاع دایره به طرف مرکز دایره بکشد، احساس می‌کند که ذره دوباره به عقب بر می‌گردد. و لذا از نظر این ناظر ذره تحت تاثیر یک نیرویی که در راستای شعاع و بطرف خارج است، قرار می‌گیرد. این نیرو را نیروی گریز از مرکز گویند. | |
| - | !((نیروی جانب مرکز)) | |
| - | اگر حرکت دایروی یک ذره را از دید ناظری که در روی زمین ثابت است، بررسی کنیم در اینصورت این ناظر مشاهده می‌کند که ذره تحت تاثیر یک نیرویی که در امتداد شعاع ((حرکت دایروی)) و بطرف داخل بر آن وارد می‌شود، قرار دارد. این نیرو را نیروی جانب مرکز گویند که با جرم ذره و مجذور سرعت آن نسبت مستقیم و با شعاع مسیر حرکت دایروی نسبت عکس دارد و از رابطه F=mu<sup>2</sup>/R محاسبه می‌گردد. | |
| | !((نیروی پایستار)) | | !((نیروی پایستار)) |
| - | جسمی را در نظر بگیرید که تحت تاثیر نیرویی در امتداد یک مسیر حرکت رفت و برگشت انجام می‌دهد. اگر تعداد کار انجام شده توسط این نیرو در مسیر رفت و برگشت فوق صفر باشد، نیروی مذکور یک نیروی پایتار است. از جمله نیروهای پایستار می‌توان ((نیروی فنی)) یا ((نیروی فنری|نیروی هوک)) را نام برد. بعبارت دیگر می‌توان گفت که نیروهای ناپایستار از یک پتانسیل مشتق شده‌اند. |
+ | جسمی را در نظر بگیرید که تحت تاثیر نیرویی در امتداد یک مسیر حرکت رفت و برگشت انجام می‌دهد. اگر تعداد کار انجام شده توسط این نیرو در مسیر رفت و برگشت فوق صفر باشد، نیروی مذکور یک نیروی پایستار است. از جمله نیروهای پایستار می‌توان ((نیروی کسانی فنر)) یا نیروی هوک را نام برد. به عبارت دیگر می‌توان گفت که نیروهای ناپایستار از یک ((پتانسیل نیرو|پتانسیل)) مشتق شده‌اند. |
| | !((نیروی ناپایستار)) | | !((نیروی ناپایستار)) |
| - | اگر کار انجام شده توسط نیرویی بر روی یک جسم در امتداد یک مسیر رفت و برگشت صفر نباشد، چنین نیروی ناپایستار می‌گویند. از جمله نیروی ناپایستار می‌توان ((نیروی اصطکاک)) را نام برد. بعبارت دیگر می‌توان گفت که نیروهای ناپایتار از یک پتانسیل مشتق نشده‌اند. |
+ | اگر کار انجام شده توسط نیرویی بر روی یک جسم در امتداد یک مسیر رفت و برگشت صفر نباشد، چنین نیروی ناپایستار می‌گویند. از جمله نیروی ناپایستار می‌توان ((نیروی اصطکاک)) را نام برد. به عبارت دیگر می‌توان گفت که نیروهای ناپایستار از یک پتانسیل مشتق نشده‌اند. |
| | !((نیروی وابسته به زمان)) | | !((نیروی وابسته به زمان)) |
| - | در حالت کلی نیروی F که بر یک یا چند جسم وارد می‌شود می‌تواند تابعی از ((زمان)) ، ((مکان)) ، ((سرعت)) و یا هرسه باشد. نیروی وابسته به زمان نیرویی است که فقط تابع زمان ت، و با گذشت زمان مقدار و یا جهت این نیرو تغییر می‌کند. |
+ | در حالت کلی نیروی F که بر یک یا چند جسم وارد می‌شود می‌تواند تابعی از ((زمان)) ، ((مکان)) ، ((سرعت)) و یا هر سه باشد. نیروی وابسته به زمان نیروهایی هستند که فقط تابع زمان وه و با گذشت زمان مقدار و یا جهت این ((انواع نیرو|نیروها)) تغییر می‌کند. |
| | !((نیروی وابسته به سرعت)) | | !((نیروی وابسته به سرعت)) |
| - | این نیرو نوع دیگری از نیروهاست که فقط تابع ((سرعت|سرعت ذره)) است. با تغییر سرعت مقدار یا جهت این نیرو نیز تغییر می‌کند. بعنوان مثال در مورد حرکت یک بعدی ، نیروهای اصطکاک تنهای نیروهای مهمی هستند که به سرعت وابسته هستند. |
+ | این نیرو نوع دیگری از نیروهاست که فقط تابع ((سرعت|سرعت ذره)) است. با تغییر سرعت ، مقدار یا جهت این نیرو نیز تغییر می‌کند. به عنوان مثال در مورد حرکت یک بعدی ، نیروهای اصطکاک تنهای نیروهای مهمی هستند که به سرعت وابسته هستند. |
| | !((نیروهای وابسته به مکان)) | | !((نیروهای وابسته به مکان)) |
| - | اگر چنانچه نیروی وارد بر یک ذره فقط تابعیت مکانی داشته باشد، چنین نیرویی را نیروی وابسته به مکان می‌گویند. معمولا نیروهای وابسته به مکان پایستار هستند و از یک پتانسیل مشتق می‌شوند. بعنوان مثال نیروی فنری یا نیروی هوک که بر یک ذره متصل به فنر وارد می‌شود، یک نیروی وابسته به مکان است.
!((نیروی ری|یری هوک)) یا ((نیری فنری)) />نیکه یک جسم جامدی (انند یک فنر) غییر ک یدا می‌ند، اینه ییر شکل یش ح یاد نا، جسم ا نیرویی ما ا مقدار غییر شکل در ق ییر شک قو می‌ند که این نیرو نیروی هوک می‌گویند. |
+ | اگر چنانچه نیروی وارد بر یک ذره فقط تابعیت مکانی داشته باشد، چنین نیرویی را نیروی وابسته به مکان می‌گویند. معمولا نیروهای وابسته به مکان ((نیروی پایستار|پایستار)) هستند و از یک پتانسیل مشتق می‌شوند. بعنوان مثال نیروی فنری یا نیروی هوک که بر یک ذره متصل به فنر وارد می‌شود، یک نیروی وابسته به مکان است.
!نیروهای داخی
ر جس جامد را ی‌توان متشکل از تعداد زیادی ذر در نظر گ که در کنار یکدیگر قرار گرفته و جسم جامد را تشکلیل داد‌اند. این ذرات در درون جسم جامد بر یکدیگر نیروهیی وارد می کنن ک ای نیروها را نیروهای داخلی می‌ویند. ن نیوه ن به ((قانون سوم نیوتن)) همدیر را دو به و نثی می کنند و لذا نقی حکت سم ندارند. />!نیوهای ج />مجموعه مام نیروهایی ا ک ا رف جسام دیگری که میط یک جسم را تشکیل می دهند ، بر آ ود می شد یوی خارجی می ویند. این نیروها حرکت و سکون جسم کاملا موثرند. |
| | !((نیروی کنش و واکنش)) | | !((نیروی کنش و واکنش)) |
| - | نیروهای وارد بر هر جسم از اجسام دیگری که محیط آن جسم را تشکیل می‌دهند، ناشی می‌شود. هرنیرو فقط یک جنبه از برهمکنش متقابل میان دو جسم را نشان می‌دهد، به تجربه ثابت شده است که هرگاه جسمی به جسم دیگر نیرو وارد کند، جسم دوم نیز همواره نیرویی که از نظر بزرگی مساوی همان نیروی جسم اول بوده ولی جهتش مخالف آن است، بر آن وارد می‌کند. اگر یکی از این دو نیرو ا کنش بامیم، دیگری را واکنش می‌گویند. هر کدام از این نیروها را می‌توان کنش و دیگری را واکنش دانست. |
+ | نیروهای وارد بر هر جسم از اجسام دیگری که محیط آن جسم را تشکیل می‌دهند، ناشی می‌شود. هر ((نیرو)) فقط یک جنبه از برهمکنش متقابل میان دو جسم را نشان می‌دهد، به تجربه ثابت شده است که هرگاه جسمی به جسم دیگر نیرو وارد کند، جسم دوم نیز همواره نیرویی که از نظر بزرگی مساوی همان نیروی جسم اول بوده ولی جهتش مخالف آن است، بر آن وارد می‌کند. اگر یکی از این دو نیرو کن باشد، دیگری واکنش خواهد بد. هر کدام از این نیروها را می‌وان کنش و دیگر را واکنش دانست و هی ارجحیتی بر هم نارند.
!((قضیه اندازه حرکت خطی))
این قضیه بیان می کند که آهنگ تغییر اندازه حرکت خطی یک جسم با برآیند کل نیروهایی که به این جسم وارد می شوند متناسب بوده و در جهت این نیروی برآیند قرار دارد. با استفاده از روابط ریاضی ، بیان فوق را می توان بصورت زیر نشان داد. {TEX()} {F=dP\overdt} {TEX}
!((ضربه نیرو))
این نیرو معمولا در مسائل مربوط به ((انواع برخورد|برخورد ذرات)) بیشتر مطرح می‌شود. ضربه نیرو براساس تعریف حاصلضرب نیرویی ه یک ذره ر اثر برخورد به ذره دیگر وارد می کند ، در فاصله زمانی که این برخورد صورت می‌گیرد. />!نیروهای جاذبه بین مولکولی
اتم‌ها در مولکولها بوسیله ((پیوند کووالانسی|پیوندهای کووالانسی)) نگه داشته می‌شوند ، اما در حالتهای گاز و مایع ، چندین نیروی جاذبه باعث نگهداری مولکولها به یکدیگر می‌گردند که به ((نیروی بین مولکولی|نیروهای جاذبه مولکولی)) معروف هستند. این نیروها عبارتند از:
*__نیروهای دوقطبی – دوقطبی:__
این نیروها بین مولکولهای قطبی عمل می کنند. این نوع مولکولها دوقطبی هستند و در راستای ((میدان الکتریکی)) قرار می گیرند. نیروهای دوقطبی – دوقطبی به علت جاذبه بین قطبهای مثبت و منفی مولکولها به یکدیگر ، ایجاد می شوند. در بلور یک ماده مولکولی قطبی ، مولولها بر حسب این نیروهای دوقطبی – دو قطبی ر کنار یکدیگر قرار می گیرند.
*__((نیروی لندن|نیروهای لندن)):__
این نیروها گویا از حرکت الکترونها ایجاد می شوند. در لحظه‌ای ((ابر الکترونی)) یک مولکول ممکن است به نحوی تغییر شکل دهد که یک دوقطبی در یک قسمت مولکول اندکی منفی‌تر از قسمت دیگر شود. در لحظه دیگر ، به علت حرکت الکترونها جهت قطبهای مثبت و منفی دوقطبی تغییر می‌کند. در طی زمان (در زمانی بسیار کوتاه ، الکترونها به سرعت حرکت می‌کنند) اثر این دوقطبی‌های لحظه‌ای یکدیگر را حذف می کنند و از این رو ((مولکول غیر قطبی)) دارای همان ((دوقطبی دائمی)) نیست.
*__((پیوند هیدروژنی)):__
نوع دیگری از جاذبه بین مولکولی وجود دارد که برخی از ((ترکیبات هیدروژن‌دار)) را به یکدیگر پیوند می‌دهد. این نیرو به گونه‌ای غیر عادی قوی است. این جاذبه در بین ترکیباتی وجود دارد که هیدروژن آنها با عناصر بسیار ((الکترونگاتیوی|الکترونگاتیو)) مانند ((فلوئور)) ، ((نیتروژن)) و ((اکسیژن)) با اندازه اتمی کوچک دارای ((پیوند کوالانسی)) می‌باشند. |
| | !مباحث مرتبط با عنوان | | !مباحث مرتبط با عنوان |
| | + | *((انواع نیرو)) |
| | + | *((پتانسیل نیرو)) |
| | + | *((تعاریف و اصطلاحات نیرو)) |
| | + | *((ضربه نیرو)) |
| | + | *((قضیه اندازه حرکت خطی)) |
| | + | *((قوانین نیرو)) |
| | *((نیرو)) | | *((نیرو)) |
| | + | *((نیروی بین مولکولی)) |
| | *((نیروی کنش و واکنش)) | | *((نیروی کنش و واکنش)) |
| - | *((نیروی الکتریکی))
*((نیوی الکترواستاتیک))
*((نیروی لخت))
*((نیروی ریز از مرکز))
*((نیروی جانب مرکز))
*((نیروی لخت))
*((نیروی پایستار))
*((نیروی ناپایستار)) |
+ | *((نیروی لندن)) |
| | *((نیروی وابسته به زمان)) | | *((نیروی وابسته به زمان)) |
| - | *((نیروی گریز از مرکز)) | |
| - | *((نیروی وابسته به مرکز)) | |
| | *((نیروی وابسته به سرعت)) | | *((نیروی وابسته به سرعت)) |
| - | *((نیروی وابسته به مکان))
*((نیروی ک و اک)) |
+ | *((نیروهای وابسته به مکان))
*((نیروی یستار)) />*((نیروی ایستار))
|
