منو
 کاربر Online
759 کاربر online
تاریخچه ی: ترکمانان قویونلو

نگارش: 2



ترکمانان قویونلو

«908- 780ق / 1502 - 1378 م»

آذربایجان، عراق عجم و فارس در فاصله بین مرگ تیمور تا اعتلای دولت صفوی، عرصه نزاع دو گروه ترکمان بود؛ قراقویونلو و آق قویونلو. به طوری که این دو طایفه، هر یک به نوبت در آن نواحی به قدرت رسیدند؛ نخست ترکمانان قراقویونلو «874 - 780 ق / 1469- 1378 م» که قرا یوسف و جهانشاه، مشهورترین فرمانروایان آنها به شمار می‏روند، و سپس ترکمانان آق قویونلو «908 - 780 ق / 1502- 1378م» که از آن جمله اوزون حسن و پسرش سلطان یعقوب در یک دوران پر آشوب آکنده از منازعات مستمر یک چند در قلمرو خود قدرت و ثبات سیاسی قابل ملاحظه‏ای به وجود آوردند.

ترکمانان بقایای طوایف ترک صحرانورد آسیای میانه

این ترکمانان بقایای طوایف ترک صحرا نورد آسیای میانه بودند که مقارن تاخت و تاز مغول به نواحی غربی آسیا آمدند. با آن که غالباً کینه‏های دیرینه‏ای از میراث زندگی سخت آسیای میانه داشتند، ولی در مقابل قدرتهایی که بر ضد آنها یا برای دفع آنها از سوی پادشاهان اطراف اعمال می‏شد، مقاومت کردند به طوری که این احوال آنها را مقاوم، جنگجو و سلحشور بار آورده بود و به قبول خدمات پارتیزانی و مزدوری در دستگاه پادشاهان نواحی مجاور تشویق می‏کرد. به علاوه غالباً چشم هم چشمیها و کینه‏های دیرینه‏شان نیز در این گونه موارد، آنها را در اردوهای متخاصم، رو به روی هم قرار می‏داد. این کینه توزیها بین دو طایفه قویونلو، سابقه‏ای دیرینه داشت به طوری که از اواخر عهد ایلخانان، نواحی اندروم را چنانکه ابن بطوطه جهانگرد مغربی خاطر نشان می‏کند، دچار اختلاف و ویرانی کرده بود. در آن ایام، هر دو طایفه در آن نواحی و غالباً در مجاورت یکدیگر به شبانی و صحرا گردی سرگرم بودند با این وجود اختلاف بر سر چراگاه و آبشخور، مایه منازعات مستمر و مکرر در بین آنها نیز می‏شد.

طوایف ترکمان، اتحادیه ای از چند قبیله شبانکاره

هر یک از این دو طایفه ترکمان، در واقع اتحادیه‏ای از چند قبیله شبانکاره و گوسفند چران بودند که از یکدیگر دست کم در اسم به دلیل رنگ و جنس گوسفندان خویش متمایز می‏شدند؛ قراقویونلو «صاحب گوسفندان سیاه» و آق قویونلو «دارنده گوسفندان سفید».
با آن که هر دو اتحادیه از آسیای میانه آمده بودند، مقارن ایامی که نامشان در حوادث عصر به میان آمد، هر دو دسته با فاصله‏ای که موجب ایجاد رقابت و دشمنی بود، در نواحی شمالی بین النهرین، حوالی دریاچه وان، و حدود آناتولی شرقی به معیشت شبانگارگی سر می‏کردند.

سکونتگاه طوایف قراقویونلو

سکونتگاه طوایف قراقویونلو، نواحی ارمنستان و اراضی واقع در شمال دریاچه وان بود و طوایف آق قویونلو، در حدود دیار بکر و نواحی شرقی آناتولی می‏زیستند. چون طوایف شمالی با وجودی که خود نیز از عشایر ترکمان بودند، هیچ یک از این دو دسته ترکمانان متخاصم را در ترکیب و ساختار اتحادیه عشایری خود نپذیرفتند، این طوایف بر حسب اقتضای احوال و به هنگام ضرورت، گاه با آنها هم پیمان و مواقعی نیز از در دشمنی و تخاصم در می‏آمدند به طوری که در جنگهای محلی هر یک به اندازه تعداد و توان خویش استعداد جنگی خود را بروز می‏دادند و در ایام صلح، ضمن تربیت اغنام، به رهزنی و غارت در دیه‏ها و شهرهای مجاور نیز مشغول می‏شدند. به علاوه، چون عثمانیها به این طوایف عموماً به دیده سوءظن می‏نگریستند، در بعضی موارد، خاصه طوایف آق قویونلو از اتحاد با مخالفان غربی آنها استقبال می‏کردند. بدین سان، گه گاه، بین آنها و ونیزیهایی که در اروپا با عثمانیها منازعه داشتند، روابط دوستی برقرار می‏شد. از طرفی چون در لشکرکشیهای تیمور به روم و نواحی شمالی عراق هم، طوایف قراقویونلو با دشمنان او متحد بودند، لاجرم طوایف آق قویونلو به تیمور پیوستند و او را بر ضد دشمنانش تقویت و تأیید کردند. به این ترتیب هر دو دسته مقارن این ایام، ضمن گوسفند چرانی راهزنی نیز می‏کردند.


منازعات دیرینه آق قویونلو ها و قراقیونلوها

مع هذا، چون اکثر یا تمامی طوایف آق قویونلو سنی مذهب بودند و طوایف قراقویونلو به تشیع گرایش داشتند، منازعات دیرینه آنها در این ایام رنگ اختلاف فرقه‏ای نیز پیدا کرد به طوری که به صورت یک دعوای بین شیعه و سنی جلوه گر شد. چنانکه حتی فرستاده دولت ونیز ایتالیا در دربار آق قویونلو، منازعات آنها را با نزاعهای فرقه‏ای گلف و گبلین که در همان ایام در ایتالیا همچنان باقی و مستمر بود، همانند یافت. تا این که این اختلافات به تدریج تحت تأثیر مسایل مذهبی شدت و حدت پیدا کرد و موجب تجدید تعصبات دیرینه شد. در هر صورت هر دو طایفه یکی پس از دیگری رو به اضمحلال رفتند به طوری که با طلیعه دولت صفوی، تنها نام و نشانی از آنها در تاریخ به یادگار باقی ماند.


مطالب مرتبط با موضوع:




تاریخ شماره نسخه کاربر توضیح اقدام
 شنبه 01 مهر 1385 [08:19 ]   7   آآوا رسا      جاری 
 شنبه 01 مهر 1385 [05:07 ]   6   آآوا رسا      v  c  d  s 
 شنبه 01 مهر 1385 [05:03 ]   5   آآوا رسا      v  c  d  s 
 چهارشنبه 29 شهریور 1385 [11:17 ]   4   آآوا رسا      v  c  d  s 
 چهارشنبه 29 شهریور 1385 [11:16 ]   3   آآوا رسا      v  c  d  s 
 چهارشنبه 07 اردیبهشت 1384 [07:27 ]   2   نغمه آذربویه      v  c  d  s 
 چهارشنبه 07 اردیبهشت 1384 [07:24 ]   1   نغمه آذربویه      v  c  d  s 


ارسال توضیح جدید
الزامی
big grin confused جالب cry eek evil فریاد اخم خبر lol عصبانی mr green خنثی سوال razz redface rolleyes غمگین smile surprised twisted چشمک arrow



از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..