تاریخچه ی:
ترکمانان قویونلو
تفاوت با نگارش: 1
| | V{maketoc} | | V{maketoc} |
| | !ترکمانان قویونلو | | !ترکمانان قویونلو |
| | «908- 780ق / 1502 - 1378 م» | | «908- 780ق / 1502 - 1378 م» |
| - | آذربایجان، ((عراق عجم)) و فارس در فاصله بین مرگ ((تیمور)) تا اعتلای دولت صفوی، عرصه نزاع دو گروه ترکمان بود؛ ((قراقویونلو)) و ((آق قویونلو)). به طوری که این دو طایفه، هر یک به نوبت در آن نواحی به قدرت رسیدند؛ نخست ترکمانان قراقویونلو «874 - 780 ق / 1469- 1378 م» که قرا یوسف و ((جهانشاه))، مشهورترین فرمانروایان آنها به شمار میروند، و سپس ترکمانان آق قویونلو «908 - 780 ق / 1502- 1378م» که از آن جمله ((اوزون حسن)) و پسرش ((سلطان یعقوب ))در یک دوران پر آشوب آکنده از منازعات مستمر یک چند در قلمرو خود قدرت و ثبات سیاسی قابل ملاحظهای به وجود آوردند. |
+ | آذربایجان، ((عراق عجم)) و فارس در فاصله بین مرگ ((تیمور)) تا اعتلای دولت صفوی، عرصه نزاع دو گروه ترکمان بود؛ |
| - | ! ((ترکمانان)) بقایای طوایف ترک صحرانورد آسیای میانه
این ترکمانان بقایای طوایف ترک صحرا نورد آسیای میان بودند که مقارن تاخت و تاز ((مغول)) به نواحی غربی ((آسیا ))آمدند. با آن که غالباً کینههای دیرینهای از میراث زندگی سخت ((آسیای میانه ))داشتند، ولی در مقابل قدرتهایی که بر ضد آنها یا برای دفع آنها از سوی پادشاهان اطراف اعمال میشد، مقاومت کردند به طوری که این احوال آنها را مقاوم، جنگجو و سلحشور بار آورده بود و به قبول خدمات پارتیزانی و مزدوری در دستگاه پادشاهان نواحی مجاور تشویق میکرد. به علاوه غالباً چشم هم چشمیها و کینههای دیرینهشان نیز در این گونه موارد، آنها را در اردوهای متخاصم، رو به روی هم قرار میداد. این کینه توزیها بین دو طایفه قویونلو، سابقهای دیرینه داشت به طوری که از اواخر عهد ((ایلخانان))، نواحی اندروم را چنانکه ((ابن بطوطه ))جهانگرد مغربی خاطر نشان میکند، دچار اختلاف و ویرانی کرده بود. در آن ایام، هر دو طایفه در آن نواحی و غالباً در مجاورت یکدیگر به شبانی و صحرا گردی سرگرم بودند با این وجود اختلاف بر سر چراگاه و آبشخور، مایه منازعات مستمر و مکرر در بین آنها نیز میشد. |
+ | __((قراقویونو)) __و />__((آق قویونلو)). __ |
| - | ! طوایف ((ترکمان))، اتحادیه ای از چند قبیله شبانکاره
هر یک از این دو طایفه ترکمان، در واقع اتحادیهای از چند قبیله شبانکاره و گوسفند چران بودند که از یکدیگر دست کم در اسم به دلیل رنگ و جنس گوسفندان خویش متمایز میشدند؛ قاقویونلو «صاحب وسفندان یاه» و آق قویونلو «دارنده گوسفندان سفید».
با آن که ه دو اتحاده از آسیای میانه آمده بودند، مقارن ایامی که نامشان در حوادث عصر به میان آمد، هر دو سته با فاصلهای که موجب ایجاد رقابت و شمنی بود، در نواحی شمالی ((بین النهرین))، حالی دریاچه ((وان))، و حدود ((آناتولی)) شرقی به معیشت شبانگارگی سر میکردند. |
+ | به طوری که این دو ایفه، هر یک به نوت در ن نواحی به درت رسیدند؛ |
| - | ! سکونگاه طوایف قراقویونلو
سکونتگاه وایف قراویونلو، نواحی ((ارمنستان)) و اراضی واقع در شمال دریاچه وان بود و طوایف آق قویونلو، در حدود دیار بکر و نواحی شرقی(( آناتولی)) میزیستند. چون طوایف شمالی با وجودی که خد نیز از عشایر ترکمان بودند، هیچ یک از این دو دسته ترکمانان متخاصم را در ترکیب و ساختار اتحادیه عشایری خود نپذیرفتند، این طوایف ر حسب اقتضای احوال و به هنگام ضرورت، گاه با آنها هم پیمان و مواقعی نیز از در دشمنی و تخاصم در میآمدند به وری که در جنگها محلی هر یک به اندازه تعداد و توان خویش استعداد جنگی خود را بروز میدادند و در ایام صلح، ضمن تربیت اغنام، به رهزنی و غارت در دیهها و شهرهای مجاور نیز مشغول میشدند. به علاوه، چون عثمانیها به این طوایف موماً به دیده سوءظن مینگریستند، در بعضی موارد، خاصه طوایف(( آق قویونلو)) از اتحاد با مخالفان غربی آنها استقبال میکردند. بدین سان، گه گه، بین آنها و ونیزیهایی که در اروپا با عثمانیها منازعه داشتند، روابط دوستی برقرار میشد. از طرفی چون د لشکرکشیها تیمور به ((روم)) و نواحی شمالی ((عراق ))هم، طوایف قراقویونلو با دشمنان او متحد بودند، لاجرم طوایف آق قویونلو به تیمور پیوستند و او را بر ضد دشمنانش تقویت و تأیید کردند. به این ترتیب هر دو دسته مقارن این ایام، ضمن گوسفند چرانی راهزنی نیز میکردند. |
+ | *__~~blue:نست رکانان قراقویونلو «874 - 780 ق / 1469- 1378 م» که را یوسف و ((هانشاه))، مشهورترین فمانروایان آنها به مار میروند، ~~__و |
| | + | *__~~blue:سپس ترکمانان آق قویونلو «908 - 780 ق / 1502- 1378م» که از آن جمله ((اوزون حسن)) و پسرش ((سلطان یعقوب ))در یک دوران پر آشوب آکنده از منازعات مستمر یک چند در قلمرو خود قدرت و ثبات سیاسی قابل ملاحظهای به وجود آوردند.~~__ |
| - | ! نازعات دیینه آق قویونلو ها و قراقیونلوها
م ه، چون اکر یا تممی طوایف آق قویونلو نی مذهب بودند و طوایف قراقویونلو به ((تشیع)) گرایش داشتند، منازعات دیریه آنها در این ایام رنگ ختلاف فرقهای نی پیدا کرد به طوی ک ه صورت یک عوای بین شیعه و سنی جلوه گر شد. چنانکه حتی فرستاده دلت ونیز ((ایتالیا)) در دربار آق قویونلو منازعات آنها را با نزاعهای فرقهای گف و گبلین که در همان ایام در ایتالیا همچنان باقی و مستمر بود، همانند یافت. تا این که این اختلافات به تدریج تحت تأثیر مسای مذهبی شدت و حدت پیدا کرد موجب تجدید تعصبا دیرینه شد. در هر صورت هر دو ایفه یکی پس از دیگری رو به اضملال رفتند به طوری که با طلیعه ((دولت صفوی))، نها نام و ننی ز آنها در اریخ ه یادگار اقی مند. |
+ | !یینه ی م ا تکمانن قویونلو />__~~blue:این ترکانان قایی طوی رک حرا ورد آیای یانه بودند که مار تات و از ((مول)) ه نوی ری ((سیا ))مند. ~~__ |
| | + | با آن که غالباً کینههای دیرینهای از میراث زندگی سخت ((آسیای میانه ))داشتند، ولی در مقابل قدرتهایی که بر ضد آنها یا برای از بین بردنشان از سوی پادشاهان اطراف اعمال میشد، مقاومت کردند |
| | + | __به طوری که این احوال آنها را مقاوم، جنگجو و سلحشور بار آورده بود و به قبول خدماتی چون جنگ و گریز و مزدوری در دستگاه پادشاهان نواحی مجاور تشویق میکرد.__ |
| | + | به علاوه غالباً چشم هم چشمیها و کینههای دیرینهشان نیز در این گونه موارد، آنها را در اردوهای متخاصم، رو به روی هم قرار میداد. این کینه توزیها بین دو طایفه قویونلو، سابقهای دیرینه داشت به طوری که از اواخر عهد ((ایلخانان))، نواحی __ارزروم __را چنانکه __((ابن بطوطه ))جهانگرد مغربی __خاطر نشان میکند، دچار اختلاف و ویرانی کرده بود. |
| | + | __در آن ایام، هر دو طایفه در آن نواحی و غالباً در مجاورت یکدیگر به شبانی و صحرا گردی سرگرم بودند با این وجود اختلاف بر سر چراگاه و آبشخور، مایه منازعات مستمر و مکرر در بین آنها نیز میشد. __ |
| | + | !!سکونتگاه های ترکمان قویونلو |
| | + | *__~~blue:سکونتگاه طوایف قراقویونلو، نواحی ((ارمنستان)) و اراضی واقع در شمال دریاچه وان بود~~__ و |
| | + | *__~~blue:طوایف آق قویونلو، در حدود دیار بکر و نواحی شرقی(( آناتولی)) میزیستند.~~__ |
| | + | !!پیشه ی ترکمان قویونلو |
| | + | هر یک از این دو طایفه ترکمان، در واقع |
| | + | __~~blue:اتحادیهای از چند قبیله شبانکاره و گوسفند چران بودند ~~__ |
| | + | که از یکدیگر دست کم در اسم به دلیل رنگ و جنس گوسفندان خویش متمایز میشدند؛ |
| | + | *__قراقویونلو «صاحب گوسفندان سیاه»__ و |
| | + | *__آق قویونلو «دارنده گوسفندان سفید».__ |
| | + | با آن که هر دو اتحادیه از آسیای میانه آمده بودند، مقارن ایامی که نامشان در حوادث عصر به میان آمد، هر دو دسته با فاصلهای که موجب ایجاد رقابت و دشمنی بود، __در نواحی شمالی __ |
| | + | __((بین النهرین))، __ |
| | + | __حوالی دریاچه ((وان))،__ و |
| | + | __حدود ((آناتولی)) شرقی __ |
| | + | __به معیشت شبانگارگی سر میکردند. __ |
| | + | !روابط ترکمانان قویونلو |
| | + | !!رواط داخلی ترکمانان قویونلو |
| | + | از آنجایی که طوایف شمالی با وجودی که خود نیز از عشایر ترکمان بودند، هیچ یک از این دو دسته ترکمانان متخاصم را در ترکیب و ساختار اتحادیه عشایری خود نپذیرفتند، این طوایف بر حسب اقتضای احوال و به هنگام ضرورت، گاه با آنها هم پیمان و مواقعی نیز از در دشمنی و تخاصم در میآمدند |
| | + | به طوری که در جنگهای محلی هر یک به اندازه تعداد و توان خویش استعداد جنگی خود را بروز میدادند و در ایام صلح، ضمن تربیت اغنام، به راهزنی و غارت در دیهها و شهرهای مجاور نیز مشغول میشدند. |
| | + | !!روابط خارجی ترکمانان قویونلو |
| | + | *از آنجایی که عثمانیها به این طوایف عموماً به دیده سوءظن مینگریستند، در بعضی موارد، خاصه طوایف(( آق قویونلو)) از اتحاد با مخالفان غربی آنها استقبال میکردند. |
| | + | بدین سان،__~~dark green: گه گاه، بین آق قویونلوها و ونیزیهایی که در اروپا با عثمانیها منازعه داشتند، روابط دوستی برقرار میشد. ~~__ |
| | + | *از طرفی چون در لشکرکشیهای تیمور به ((روم)) و نواحی شمالی ((عراق ))هم، طوایف قراقویونلو با دشمنان او متحد بودند، لاجرم __طوایف آق قویونلو به تیمور پیوستند و او را بر ضد دشمنانش تقویت و تأیید کردند.__ |
| | + | ! اختلافات مذهبی ترکمانان قویونلو |
| | + | چون اکثر یا تمامی |
| | + | __طوایف آق قویونلو سنی مذهب بودند __و |
| | + | __طوایف قراقویونلو به ((تشیع)) گرایش داشتند، __ |
| | + | منازعات دیرینه آنها در این ایام رنگ اختلاف فرقهای نیز پیدا کرد به طوری که به صورت یک دعوای بین شیعه و سنی جلوه گر شد. |
| | + | __~~blue:تا جایی که حتی فرستاده دولت ونیز از ((ایتالیا)) در دربار آق قویونلو، منازعات آنها را با نزاعهای فرقهای گلف و گبلین که در همان ایام در ایتالیا همچنان باقی و مستمر بود، همانند یافت.~~__ |
| | + | تا این که این اختلافات به تدریج تحت تأثیر مسایل مذهبی شدت و حدت پیدا کرد و موجب تجدید تعصبات دیرینه شد. |
| | + | در هر صورت هر دو طایفه یکی پس از دیگری رو به اضمحلال رفتند به طوری که با طلیعه ((دولت صفوی))، تنها نام و نشانی از آنها در تاریخ به یادگار باقی ماند. |
| | + | !__طوایف ترکمانان قویونلو __ |
| | + | *((قراقویونلو)) |
| | + | *((آق قویونلو)) |
